Qazaqstannyń ekonomıkasynyń ornyqty damýyna - kásiporyndardy qarjy-ekonomıkalyq jaǵynan saýyqtyrý arqyly

ANA. Shildeniń 20-sy. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Daǵdarys arqyly - jańarý men damýǵa» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda Úkimettiń, memlekettik organdar men ulttyq kompanııalardyń aldyna jumyspen qamtý strategııasyn júzege asyrýǵa jáne áleýmettik ınfraqurylymdy jańartýǵa, sóıtip Qazaqstan ekonomıkasynyń ornyqty damýyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan birqatar naqty mindetter qoıyldy.

Қazaқstan Respýblıkasy Қarjy mınıstrliginiң 2008-2012 jyldarғa arnalғan қyzmetiniң strategııalyқ baғyttaryna jәne өkiletti organnyң bankrottyқ salasyndaғy negizgi mindetterine sәıkes eң aldymen kүsh-jigerdi қarjy-ekonomıkalyқ saýyқtyrýғa, kәsiporyndardy oңaltý jolymen tөlem қabiletin қalpyna keltirýge baғyttaý қajet, dep habarlady ҚazAқparatқa ҚR Қarjy mınıstrliginiң baspasөz қyzmeti.

Naқ osy oңaltý sharalary өndiristiң әleýetin saқtap қana қoımaı, ony jaңa jұmys oryndaryn ashý arқyly keңeıte tүsedi, mұnyң daғdarysқa қarsy baғdarlamalardy jүzege asyrýda maңyzy zor. Bүgingi taңda өkiletti organdardyң, sonyң ishinde ҚR Қarjy mınıstrliginiң Dәrmensiz boryshkerlermen jұmys jөnindegi komıtetiniң aldynda tұrғan alғashқy kezektegi mindetterdiң biri - tөlemge қabiletsiz kәsiporyndardy syrtқy baқylaý jәne oңaltý rәsimderine tartý. Syrtқy baқylaý rәsimi boryshkerlerdiң aktıvterin zaңsyz shyғarýғa jәne maқsatty bankrottyққa қarsy tұrý әdisteriniң biri.

Barlyқ  jerde, aımaқtarda bұl oraıda tүsinik jұmystary, semınarlar, «Tөlemge қabiletsiz kәsiporyndardy қarjy-ekonomıkalyқ saýyқtyrý» taқyrybyna «dөңgelek үstelder» өtkizilýde, bұl sharalardyң maқsaty - ҚR-nyң «Bankrottyқ týraly» zaңnamasynyң normalaryn tүsindirý, kәsiporyndardy қarjy-ekonomıkalyқ jaғynan saýyқtyrý, taratylatyn kәsiporyndardyң arasynda oңaltylatyn kәsiporyndardyң үlesin kөbeıtý jәne kәsiporyndardyң maқsatty tүrde jalғan  bankrottyққa ұshyraýyna jol bermeý.

Bүgingi taңda Қazaқstannyң әrtүrli aımaқtarynda 40 kәsiporyn oңaltý rәsimderinen өtýde, olarda tөrt jarym myңnan astam adam eңbek etedi. Aғymdaғy jyly 6 kәsiporyn oңaltýdan өtti,  olardyң bәriniң de nәtıjeleri jaman emes. Aғymdaғy jyldyң basynan beri oңaltý rәsimderi aýқymynda 452,8 mln. teңge nesıelik bereshekterdi өteý keıinge қaldyryldy, sonyң ishinde bıýdjetke 244,6 mln. teңge қaryzdar bar. Aғymdaғy salyқtar boıynsha bereshekterdi өteý 194,1 mln. teңgeni құrady.

ҚR Қarjy mınıstrliginiң Dәrmensiz boryshkerlermen jұmys jөnindegi komıteti oңaltý rәsimine zor kөңil bөlip otyr, onyң maқsaty - kәsiporyndardyң өndiristik aktıvteriniң қalypty jұmysyn қalpyna keltirý. Oңaltý rәsimderin jүrgizý merzimi - 3 jyl 6 aı. Respýblıka ekonomıkasy үshin strategııalyқ maңyzy bar  tabıғı monopolııalar sýbektileri bolyp tabylatyn ұıymdar үshin sot oңaltý rәsimderin taғy eki jylғa sozýғa құқyly.

Bүgingi kүnderi әlemniң barlyқ elderi daғdarystan shyғý, қarjy jүıesin tұraқtandyrý, halyқtyң jұmyspen қamtylý deңgeıin kөterý joldaryn izdestirýmen aınalysýda. Bұl sharaғa bүkil respýblıkalyқ jәne aımaқtyқ memlekettik құrylymdar tartylғan.  Bұl oraıda bankrottyқ ınstıtýtynyң rөli men maңyzy arta tүsedi, onyң negizgi mindeti - bankrottyқ rәsimi arқyly tөlemge қabiletsiz ұıymdardy қarjy-ekonomıkalyқ jaғynan saýyқtyrý bolyp tabylady. Osy maқsatpen 2008 jyldan bastap ҚR «Bankrottyқ týraly» Zaңyna tөlemge қabiletsiz boryshkerlerge syrtқy baқylaý ұғymy negizildi, oңaltý rәsiminiң birқatar өlshemderdi dәldendi.

Syrtқy baқylaý rәsimderi engizilýimen bankrottyқ rәsimderine Syrtқy baқylaý әkimshisi degen қatysýshy қosyldy, ol boryshker basshylyғynyң is-қımylyna baқylaý jasap, onyң mүlki talan-tarajғa ұshyramaı saқtalýyn қamtamasyz etedi. Daғdarysқa baılanysty nesıelik boryshtardy tөleý, әsirese eңbekaқyny tөleý jaғdaıy shıelenise tүsti, sondyқtan da қyzmetkerlerdiң tıisti memlekettik organdarғa jүginýi jıiledi, sonyң ishinde syrtқy baқylaý ornatý, eңbekaқysyn alýғa jәrdemdesý týraly өtinishter de bar.

Jyl basynan beri Қazaқstanda 73 boryshker kәsiporynғa syrtқy baқylaý tәrtibi ornatyldy. Bүginde olardyң 9-ynda rәsim aıaқtaldy, al қalғandary bұl sharalardy aıaқtaý қarsaңynda. Syrtқy baқylaý rәsimi aıaқtalғan boryshkerler 30,1 mln. teңge kөlemindegi nesıelik bereshekterin өtedi.