Qazaqstannyń daǵdarysqa qarsy baǵdarlamasy eń ońtaıly baǵdarlama ? sarapshylar

MÁSKEÝ. Naýryzdyń 24-i. QazAqparat /Arnur Rahymbekov / - Dúısenbi kúni Máskeýde «Interfaks» baspasóz ortalyǵynda «PostKSRO: Reseı, Qazaqstan jáne Ýkraına úkimetteriniń daǵdarysqa qarsy is-áreketterin baǵalaý» degen taqyryptaǵy halyqaralyq zertteýdiń qorytyndysyna arnalǵan baspasóz máslıhaty ótti,

dep habarlaıdy ҚazAқparat tilshisi. Bұl әleýmettik zertteýdi reseılik «Postdaғdarysty әlem ınstıtýty» өtkizdi. Saýalnamaғa sarapshylar, ekonomıster men қarjy taldamashylary, bıznesmender, ekonomıkalyқ jәne saıası taқyryptarda jazatyn jýrnalıster, bұrynғy KSRO aýmaғynda, Shyғys jәne Batys Eýropada, AҚSh pen Avstralııada tұratyn saıasatkerler men sheneýnikter қatysty. Jүrgizilgen zertteý қorytyndysy postkeңestik elderde қabyldanyp otyrғan daғdarysқa қarsy sharalardyң erekshelikterin anyқtaýғa mүmkindik berip otyr. Zertteýlerdiң қorytyndylary boıynsha daғdarysқa reaktsııanyң үsh tүrli modeli men keleshektegi damýynyң үsh stsenarııi anyқtaldy. Kәsiporyndardy қorғaıtyn «Bıznes solıdarnost» ұıymynyң tөraıymy ıAna ıAkovlevanyң aıtýynsha, bұl stsenarıılerdi sýbaımaқtyқ әser etýshi negizgi ortalyқtar retinde Reseı, Қazaқstan jәne Ýkraına tanystyryp otyr. ıA.ıAkovlevanyң pikirinshe, birinshi ? «konservatıvtik» stsenarıı boıynsha ? 2008 jyldyң қyrkүıek aıynan beri Reseı jұmys istep keledi. Bұl stsenarıı boıynsha, memlekettiң «statýs-kvo» mәrtebesin saқtap қalýғa, basқarý reformasyn jүrgizýsiz daғdarysқa deıingi rejimdegi jұmysyn jalғastyryp jatқan jүıedegi daғdarys saldarlarynyң өtemin қaıtarýғa baғyttalyp otyr. Үkimet daғdarysty eңserý jөnindegi radıkaldy jәne tүbegeıli қadamdarғa barғan joқ, bұl «saıası ahýaldy қatyryp tastaý» bolyp tabylady. Ekinshi ? «konfrontatsııalyқ» stsenarıı boıynsha ? Ýkraına jүrip keledi. Ol elde elıtalardyң jikke bөliný, ashyқ saıası kүresý үrdisi baıқalyp otyr, osynyң barlyғy daғdarys jaғdaıynda ekonomıkalyқ problemalardy sheshýdiң josparyn ekinshi қatarғa ysyrýda. Zertteý nәtıjesi boıynsha, eң sәtti, үshinshi stsenarıı - Қazaқstan ұstanyp otyrғan ınnovatsııalyқ jol stsenarııi bolyp otyr. ıA.ıAkovlevanyң pikirinshe, Қazaқstanda daғdarysty eңserý jөninde pәrmendi jәne oңtaıly sheshimder қabyldanýda. «Қazaқstan әlemdik daғdarystyң soққysyn 2007 jyldyң kүzinde birinshi bolyp sezindi, osy mәsele daғdarysқa қarsy sharanyң atalғan stsenarııin taңdaýғa negiz bolyp otyr. Қazaқstan - ekonomıkany қoldaý үshin өziniң mұnaı қoryn ashyp otyrғan Dostastyқtaғy alғashқy el, ol sondaı-aқ shaғyn jәne orta bıznesti tekserýge moratorıı engizip, mұnaıdyң naқty baғasyna baılanysty bıýdjetti oңtaılandyrýdy қolғa alynýda. Osynaý sharalardyң barlyғy respýblıkaғa ekonomıkanyң jәne memlekettik basқarý jүıesiniң jedel jaңarý arnasyna bet bұrýғa mүmkindik berdi. Eldiң 2009 jylғy ekonomıkalyқ damýynyң negizgi basymdyғy - halyқty jұmyspen қamtý bolyp otyr», - deıdi reseılik sarapshy. Atalmysh zertteý mәlimetteriniң aıasynda Қazaқstanda, Reseı men Ýkraınada үkimettiң daғdarysty eңserý jөnindegi is-қımyldary týraly қoғamdyқ pikirlerge saýalnama jүrgizildi. Reseıde halyқtyң 40,7 paıyzy үkimettiң is-қımylyn maқұldap otyrsa, Қazaқstanda bұl kөrsetkish ? 66,3 paıyzdy құrap otyr, bұl halyқtyң өz үkimetin sөzsiz қoldap otyrғanynyң aıғaғy. Al Ýkraınada halyқtyң tek 13,5 paıyzy ғana үkimetti қoldasa, 73,3 paıyzy kerisinshe narazylyқ bildirip otyr. Sarapshylardyң pikirinshe, mұndaı jaғdaı ekonomıkalyқ daғdarystyң әleýmettik jәne saıası daғdarysқa ұlasýyna aparyp tireýi mүmkin, al bұl jaғdaı bұrynғy KSRO basқa da elderine sөzsiz әserin tıgizeri anyқ.«Bıznes solıdarnost» ұıymy tөraıymynyң pikirinshe, bıznes-құrylym - daғdarysty eңserýdiң birden-bir kүshi bola alady. Biraқ ol үshin үkimet pen bıznestiң өzara is-қımyldarynyң tetikteri jolғa қoıylýy tıis.