Qazaqstannyń aqyly joldary: baǵyttary men baǵasy
Elimizde aqyly joldar júıesiniń júzege asýy
2021 jylǵy 10 shildedegi Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshysy aqyly joldardy engizý – álemdik tájirıbege saı durys sheshim ekendigin atap ótip, jer kólemi úlken elde tek bıýdjet esebinen jol salý múmkin emestigin jetkizgen bolatyn. Osyǵan baılanysty «Qýatty óńirler – el damýynyń draıveri» ulttyq jobasyn iske asyrý aıasynda 2021 jyly jalpy uzyndyǵy 5,8 myń shaqyrym bolatyn ýchaskelerde jol júrý úshin aqy alýdyń ashyq júıesin kezeń-kezeńimen engizý kózdeldi.
QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi Paıdalanýǵa berý basqarmasynyń basshysy Ǵabıt Shymyrbaevtyń málimetinshe, qazirgi tańda elimizde 11 aqyly ýchaske bar. Naqtyraq aıtqanda, shlagbaýmdary jáne aqy alýdyń gıbrıdti júıesi bar 4 ýchaske («Nur-Sultan-Şýchınsk», «Nur-Sultan-Temirtaý», «Almaty-Qorǵas», «Almaty-Qapshaǵaı»). Sondaı-aq, shlagbaýmdary joq jáne aqyly joldarmen kedergisiz júrýdi qamtamasyz etetin ashyq aqy alý júıesi bar 7 ýchaske («Nur-Sultan – Pavlodar», «Shymkent – Ózbekstan shekarasy. (Tashkentke)», «Shymkent – Qyzylorda», «Shymkent – Taraz», «Taraz – Qaınar», «Qapshaǵaı – Taldyqorǵan», «Şýchınsk - Kókshetaý»). Onyń aıtýynsha, barlyq aqyly ýchaskelerde avtokólik quraldarynyń júrýine baqylaý júrgizýge jáne avtojoldardyń aqyly ýchaskeleri boıynsha júrgeni úshin aqy esepteýge múmkindik beretin arnaıy kameralar jáne qajetti qurylǵylarmen jabdyqtalǵan baqylaý arkalary ornatylǵan.
«Jalpy ornatylǵan baqylaý arkalary kólik quraldarynyń qarqyndylyǵyn, jyldamdyǵyn jáne klasyn eskeredi jáne aqyly ýchaskeni aımaqtarǵa bóledi», - dedi Ǵabıt Shymyrbaev.
Paıdalanýǵa berý basqarmasy basshysynyń sózinshe, avtokóliktiń jeke shotynda (avtokóliktiń memlekettik nómiri boıynsha) aqyly ýchaskeniń tıisti aımaǵynyń ótýi úshin tólem jasaýǵa jetkilikti aqsha qarajaty bolǵan jaǵdaıda, bul qarajat avtomatty rejımde esepteledi. Eger jeke shottaǵy qarajat esepten shyǵarý úshin jetkiliksiz bolsa, jol júrý úshin tıisti qaryz esepteledi. Sondaı-aq, ol baqylaý arkalarynyń ornalasqan jeri oblystyń, aýdandardyń, eldimekenderdiń shekaralaryn jáne olarǵa kirý-shyǵý joldaryn eskere otyryp anyqtalǵanyn aıtyp ótti.
«Baqylaý arkasynan ótkende tólem aqyly ýchaskeniń aldyńǵy aımaǵynan ótkeni úshin ǵana esepteledi. Kelesi aımaqtan ótkeni úshin aqy tóleý aqyly ýchaske aımaǵynyń sońynda ornalasqan baqylaý arkasyn ótken kezde ǵana esepteledi», - dedi basqarma basshysy.
Jol júrý quny
Nátıjesinde, jol júrý úshin aqy alýdyń ashyq júıesi ornatylǵan avtomobıl joldarynyń aqyly ýchaskelerinde aqy tóleý aqyly ýchaskelerdiń naqty ótken aımaqtary boıynsha ǵana esepteledi. Sonymen qatar, ol 2021 jylǵy 23 qarashadan bastap engizilgen ýchaske úshin jol júrý quny QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrliginiń tıisti buıryqtarymen bekitilgenin aıtyp ótti. Naqtyraq aıtqanda, «Nur-Sultan - Pavlodar» (375 shq), «Shymkent- Ózbekstan shekarasy. (Tashkentke)» (84 shq), «Shymkent – Qyzylorda» (451 shq), «Shymkent – Taraz» (139 shq), «Taraz – Qaınar» (238 shq), «Qapshaǵaı – Taldyqorǵan» (186shq), «Şýchınsk - Kókshetaý» (61 shq).
«Birinshi kategorııaly jańa aqyly ýchaskelerde júrý úshin tólem tarıfterin 2013 jylǵy deńgeıde qaldyrý kózdelgen. Jol júrý quny qoljetimdi, sondaı-aq «QazAvtoJol «UK» AQ saıtynda ornalastyrylǵan (qaj.kz)», - dedi Ǵabıt Shymyrbaev.
Sondaı-aq, ol 2022 jyly jańa aqyly joldar baǵytyndaǵy jumys áli jalǵasyp jatqanyn, alaıda jańa aqyly ýchaskelerdi ónerkásiptik paıdalanýǵa engizý jónindegi jospar tek pysyqtaý satysynda turǵanyn jetkizdi.
Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde qarasha aıynda ótken brıfıngte QR IIDM avtomobıl joldary komıtetiniń tóraǵasy Tólegen Abdýllın aqyly jolmen júrý tarıfteri 2013 jyly birinshi aqyly ýchaske engizilgen kezdegi deńgeıde qalǵanyn jetkizgen bolatyn. Onyń málimdeýinshe, jeńil avtokólikter úshin - 1 shaqyrymyna 1 teńge, aýyr júk kólikteri úshin - 1 shaqyrymyna júk kóterimdiligine baılanysty 5 teńgeden 25 teńgege deıin.
«Salystyryp qarasaq, kórshiles Reseıde jeńil avtokólikter 1 shaqyrym úshin 7 teńge jáne júk kólikteri 7-den 55 teńgege deıin tóleıdi. Al Eýropa elderindegi tarıfterge keletin bolsaq, tólem júk kólikteri úshin 5 ese, al jeńil avtokólikter úshin 20 ese joǵary», - dedi Tolegen Abdýllın.
Aqyly joldarmen júrý úshin jyldyq abonementti rásimdeý joly
Qazirgi tańda aqyly avtomobıl jolyna irgeles ákimshilik-aýmaqtyq birlikte belgilengen tártippen tirkelgen jergilikti jeńil kólik úshin quny 1000 teńge bolatyn jyldyq abonement satyp alý múmkindigi bar. Abonementterdiń áreketi aqyly ýchaskeniń barlyq marshrýty úshin, eki baǵytqa da qoldanylady.
Jergilikti jeńil avtokólikke jyldyq abonementti rásimdeý úshin kelesi qajet:
- Aqyly joldar boıynsha qyzmet kórsetý ortalyqtarynyń operatorlaryna júginý;
- jeke kýálik pen avtomobıldiń tehnıkalyq qujattamasyn usyný;
- ótinishti jazý;
- 1000 teńge kóleminde tólem júrgizý;
- chekti alý.
«Sondaı-aq abonenttik tólemdi resimdeý úshin bereshektiń joq ekenin aldyn ala tekserip, ózińizge yńǵaıly kez kelgen tásilmen 1000 tg somasyna ózińizdiń jeńil kólik quralyńyzdyń balansyn toltyrý kerek. Odan keıin 1403 nómirine, ıaǵnı «QazAvtoJol «UK» AQ baılanys ortalyǵyna qońyraý shalyp, abonement rásimdegińiz keletini týraly habarlaý qajet. Baılanys ortalyǵynyń operatory sizdiń kólik quralyńyzdyń derekterin tekseredi. Barlyq qajetti parametrler sáıkes kelgen jaǵdaıda abonement resimdeledi»,- dedi Avtomobıl joldary komıtetiniń tóraǵasy.
Sonymen qatar, ol respýblıkalyq mańyzy bar joldarda jáne qalalarda aqyly joldar boıynsha qyzmet kórsetý ortalyqtary jumys istep turǵanyn jetkizdi. Onda jol paıdalanýshylary aqyly ýchaskeler boıynsha qandaı da bir saýaldar týyndaǵan jaǵdaıda nemese abonementterdi resimdeý úshin júgine alady. Budan bólek, júk tasymaly boıynsha qyzmet kórsetetin uıymdardyń kelisimshart jasasý jáne aldyn-ala tólem jasaýdyń búge-shúgesin bilýge múmkindigi bar.
Aıta keteıik, Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, 2025 jylǵa deıin respýblıkalyq mańyzy bar joldardyń 100%-yn jáne jergilikti mańyzy bar joldardyń 95%-yn normatıvtik jaǵdaıǵa jetkizý, aqyly joldardyń uzyndyǵyn 11,7 myń shaqyrymǵa deıin ulǵaıtý, respýblıkalyq avtojoldardy ulttyq standartqa sáıkes keletin jol boıyndaǵy qyzmet kórsetý nysandarymen qamtamasyz etý, sondaı-aq jyl saıyn 310 myń jumys ornyn qurý josparlanyp otyr.
Venera Jolamanqyzy
