Qazaqstannyń ekonomıkalyq ósimi qarqyndy damyp keledi — taldaý
ASTANA. KAZINFORM — Ulttyq statıstıka bıýrosynyń aldyn ala derekterine sáıkes, 2025 jylǵy qańtar–sáýir aralyǵynda eldiń naqty JІÓ-si 6%-ǵa ósti. Bul kórsetkish qańtar–naýryzdaǵy (5,6%) ósimnen joǵary jáne ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda (3,4%) eki ese jýyq artty. Tolyǵyraq ekonomıkalyq taldaýdy ranking.kz resýrsy usynady.
Naqty sektor: ónerkásip pen qurylys basty rólde
Taýar óndirý kólemi 7,5%-ǵa artyp, ekonomıkanyń negizgi qozǵaýshy kúshine aınaldy. Ónerkásip óndirisi 6,4%-ǵa ósti, onyń ishinde óńdeý ónerkásibiniń ósimi — 7,2%.
Óndirisi artqan ónimder qatarynda kúnbaǵys maıy, un, qant, kúrish, tabıǵı ýran, benzın, dızel otyny, taýarlyq beton, tyńaıtqyshtar, bolat, shoıyn, jalpaq prokat, júk vagondary, dızel jáne temirjol lokomotıvteri bar.
Taý-ken ónerkásibiniń ósimi 7,1%-ǵa jetti (birinshi toqsanda — 6,1%), bul munaı óndirýdiń (8,8%), kómirdiń (11,2%) jáne metall rýdalarynyń (1,4%) ulǵaıýymen baılanysty.
Qurylys sektorynyń da aıtarlyqtaı úlesi bar
Qurylys jumystarynyń kólemi 16,2%-ǵa artty. 4,9 mln sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berildi (ósim — 6,8%). Ósimge áser etken iri jobalar, ıaǵnı Mańǵystaý oblysyndaǵy tuşytý kesheni, Qostanaıdaǵy KIA zaýyty, Túrkistandaǵy «Sastóbe» hımııalyq zaýyty, Pavlodardaǵy Ertis arqyly ótetin kópir, Jambyl oblysyndaǵy bıofarmatsevtıkalyq jáne soda zaýyttary, sondaı-aq mektepter, ınjenerlik jeliler, joldar men turǵyn úıler.
Qyzmet kórsetý sektory: saýda men kólik serpindi ósip jatyr
Qyzmet kórsetý kólemi 5,3%-ǵa artty. Saýda — 7%, kólik qyzmeti — 22,4%-ǵa ósti (logıstıka qalpyna kelip, júk aǵyny artty). Kólik salasyndaǵy ósim, negizinen, temirjol kóligimen júk tasymaldaý qyzmetiniń ulǵaıýyna baılanysty boldy, bul qyzmettiń salalyq kólemdegi úlesi 20,5%.
Qazaqstandaǵy júk aınalymynyń 65%-yn «Qazaqstan temir joly» UK» AQ qamtamasyz etedi. Qańtar–sáýir aılarynda kompanııanyń netto júk aınalymy 92,1 mlrd aýyr salmaqty konteınerler marshrýty jasaldy, bul ótken jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda 9,8%-ǵa artyq.
2025 jylǵy qańtar–sáýirde QTJ jelisi boıynsha júk tasymaldaý 4,5%-ǵa ósip, 85 mln tonnaǵa jetti. Onyń ishinde 54,6 mln tonna el ishinde tasymaldansa, eksportqa 30,4 mln tonna jóneltildi, bul 2024 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 12,7%-ǵa kóp.
Qarjylyq qoldaý jáne klasterlerge basymdyq
2025 jyly «Báıterek» holdıngi arqyly jeńildikpen qarjylandyrý kólemi 8 trln teńge boldy. Qarajat shaǵyn jáne orta bızneske, turǵyn úıge jáne ulttyq jobalarǵa baǵyttalǵan.
Munaı-gaz hımııasynan bastap týrızmge deıingi tereń óńdeýge baǵyttalǵan 17 iri joba anyqtalǵan.
Maqsat:
Shaǵyn jáne orta bıznes úlesi — 2030 jylǵa qaraı JІÓ-niń 40%-y;
IT qyzmet eksportyn 1,5 mlrd AQSh dollarynan asyrý;
Tikeleı sheteldik ınvestıtsııa jyl saıyn 24–25 mlrd AQSh dollaryna jetýi.
Syrtqy táýekelder jáne makroekonomıkalyq baǵdar
Sáýirden bastap syrtqy naryqtaǵy jaǵdaı kúrdelene tústi, onyń ishinde AQSh-tyń tarıftik saıasaty, OPEC+ óndiristi ulǵaıtý sheshimi (+411 myń barrel/táý.), logıstıkalyq irkilister men qarjy naryǵynyń qubylmalylyǵy munaı baǵasy men jahandyq suranysqa qysym jasap otyr. Úkimet makroekonomıkalyq turaqtylyqty saqtaı otyryp, ınvestıtsııa, eksport jáne jahandyq tizbekterge kirigý baǵytynda jumys istep jatyr.
Perspektıva
2025 jyldyń alǵashqy tórt aıyndaǵy turaqty ósim ártaraptandyrýdyń tıimdiligin kórsetedi. Indýstrııalyq serpin qyzmet kórsetý sektorynyń jandanýymen qatar júrip jatyr, al qurylys mýltıplıkatıvtik áser berip otyr. Negizgi mindet — básekege qabilettilikti arttyrý, jańǵyrtý, ınnovatsııa jáne eksport naryǵyn keńeıtý.
Sarapshylar bul ózgeristi mańyzdy belgi retinde baǵalaıdy, ondaǵan jyl boıy aıtylyp kelgen ártaraptandyrý endi naqty iske asyp jatyr. Alaıda jetistikti bekitý úshin memleketke ınfraqurylymdy damytyp, shaǵyn jáne orta bızneske eksport pen qarjyǵa jeńil qoljetimdilikti qamtamasyz etý qajet.
— 6% ósimniń basym bóligi munaı-gaz óndirisimen baılanysty emestigi jaqsy nátıje. Shıkizat naryǵynyń turaqsyzdyǵyn eskersek, munaı senimdi qozǵaýshy kúsh bola almaıdy. Ártaraptandyrý — jalǵyz jol. Biraq, logıstıkalyq jáne qarjylyq ınfraqurylymǵa kúrdeli ınvestıtsııasyz aldaǵy úsh jylda shaǵyn jáne orta bıznestiń turaqty ósýi kúmándi. Kelesi 5–7 jylda ósý draıverleri logıstıka, saqtaý, aýyl sharýashylyǵy jáne taý-ken-metallýrgııa kesheni bolmaq, - dedi qarjy sarapshysy Rasýl Rysmambetov.
Elimizdiń ekonomıkalyq ósimine qatysty makroekonomıst, Dasco Consulting Group seriktesi Eldar Beısımbekov te oıyn ortaǵa saldy.
— Ekonomıkanyń 6%-dyq senimdi ósimi — jaqsy jańalyq, biraq ásirese mańyzdysy óńdeý ónerkásibiniń ozyq qarqynmen ósýi. Áli de qurylymdyq ózgeris dep aıtýǵa erte, biraq úrdis aıqyn, ekonomıka qurylymy jaqsaryp keledi. Basty maqsat — kúrdeli ónim óndirisi men joǵary qosylǵan qunmen eksport. Tek kúrdeli ónerkásip ónimderi turaqty ósimge, sapaly jumys oryndaryna jáne jetkizý tizbegi boıynsha mýltıplıkatıvtik áserge jol ashady. Búginde qarqyndy ósip jatqan sektorlarǵa metall buıymdary, munaı óńdeý, mashına jasaý, azyq-túlik jáne hımııa ónerkásibi. Qazaqstan osy salalarǵa basymdyq berýi tıis, — deıdi ol.
Aıta keteıik, taıaýda Úkimet basshysy Oljas Bektenov sarapshylarmen ekonomıkanyń damý máselelerin talqylady.