Qazaqstandyq vaktsına KVI mýtatsııasyna tózimdi bolýy múmkin – Shveıtsarııadaǵy dáriger
Shveıtsarııalyq terapevt qandasymyzdyń aıtýynsha, ol jaqta ekpe áýeli eń egde jastaǵy jandarǵa salynypty. Al jeke ambýlatorııa dárigerleri áli kezegin kútip júrgen kórinedi. Redaktsııa joldaǵan saýaldarǵa jaýap bere otyryp, Serik Tursyn qazaqstandyq vaktsınanyń Eýropa men Amerıkada tanymal vaktsınalardan aıyrmashylyǵy týraly da mańyzdy málimetter usyndy.
«Shveıtsarııada osy kúnge deıin eki vaktsına salyp jatyr: Pfizer-BioNTech jáne Moderna. Pfizer-BioNTech-ti AQSh pen Germanııa birlesip jasaǵan. Al Moderna – Shveıtsarııanyń Amerıkamen birge jasaǵan MRNK degen preparatqa keltirip istelgen vaktsına. Ekeýi de gendik ınjenerııa tehnoloııasymen jasalyp otyr. Bul - vırýstyń spaık-proteıninen jasalǵan genom. Sonyń ishinde N-RNK retinde bir bóligin ǵana alǵan. Spaık-proteındi lıpoproteınniń ishine nanotehnologııamen kirgizip, adamǵa salyp jatyr. ıAǵnı adam denesine vırýstyń N-RNK-sy aqparat retinde ǵana kirip, sonyń áserinen spaık-proteınge qarsy antıdene paıda bolady», - deıdi maman.
Shveıtsarııa munymen shektelmeı, Johnson & Johnson usynǵan vaktsınaǵa da ruqsat beripti. Serik Tursyn atalmysh vaktsınanyń bizdiń elde qoldanylyp jatqan reseılik Cpýtnık V ekpesinen aıyrmashylyǵy shamaly ekenin aıtady.
«Osydan 1-2 juma buryn Shveıtsarııa bıligi tek qana osy eki ekpeni alamyz degen bolatyn. Birneshe kún buryn ǵana Johnson & Johnson ekpesine de ruqsat berdi. Óıtkeni Johnson & Johnson vaktsınasyna búkil Eýropa boıynsha 200 mıllıondaı dozaǵa tapsyrys berilip otyr. Onyń aıyrmashylyǵy spaık-proteındi bir adamnyń adenovırýsyna jalǵastyryp, sony egedi. Eń jaqsysy - bir-aq ret egedi. Sol jeri utymdy bolyp tur. Eger allergııa sııaqty keri reaktsııalar baıqalsa, ekinshi ret salǵanda gıpersensıbılızatsııa bolmaıdy da, áserinen allergııa qaıtalanbaıdy. Bul úlken artyqshylyq dep oılaımyn. Endi onyń Reseıdiń Cpýtnık V ekpesinen aıyrmasy mynada. Reseılikter besinshi jáne jıyrma altynshy adenovırýsty kirgizdi. Johnson & Johnson-da da besinshi adenovırýs dál reseılik vaktsınadaǵydaı. Al jıyrma altynshy adenovırýs basqasha bolyp tur. ekeýindegi spaık-proteın sany teń. Sonda Johnson & Johnson-men salystyrǵanda reseılikterdikin eki ekpe arqyly salady. Sondaı ǵana aıyrmashylyǵy bar», - deıdi qandasymyz.
Shveıtsarııa bıligi de ekpe alatyn halyqty biz sııaqty birneshe sanatqa bólgen eken. Biraq eń birinshi egde jastaǵy adamdar men vırýsty aýyr qabyldaǵandar egilipti.
«Halyqty A, B, C, D degen toptarǵa bóldi. Birinshi 80-nen asqan adamdarǵa saldy. Sodan keıin 75-ten asqandarǵa, odan 65-ten asqandarǵa dep tómendeı berdi. Qatty aýyrǵandar da 60 pen 80-nen asqandardyń qataryna qoıyldy. Sozylmaly aýrýlary barlar da birinshi lekke ilindi. ıAǵnı táýekel tobyndaǵy 1,5 mıllıondaı adam tolyq ekpe aldy. Ótken senbide men qarııalarǵa arnalǵan úılerdiń birinde jumys isteıtin 40 adamǵa Moderna ekpesin salyp keldim. Óıtkeni Moderna 20 gradýsta saqtalady. Tońazytqyshqa salyp qoıýǵa bolady. Al Pfizer-diki – mınýs 70 gradýs. Oǵan bizdiń ambýlatorııalyq jaǵdaı kelmeıdi. Sondyqtan ol arnaıy ortalyqtarda ǵana salynady. Al endi jeke-jeke ambýlatorııalar boıynsha ekpe naýryzdyń basynda kele me dep oılaǵanbyz. Biraq kelgen joq. Endi Germanııada sáýirdiń ortasynan bastap búkil ambýlatorııalar elge jappaı ekpe jasaı bastaıdy. Johnson & Johnson men Moderna kóbirek kelip qalsa, bizdiń ambýlatorııada da salamyz ba degen oı bar», - deıdi Serik Tursyn.
Shveıtsarııalyq maman Qazaqstannyń óz ǵalymdary oılap tapqan vaktsına mýtatsııalarǵa tózimdi bolýy múmkin degen boljam aıtyp otyr.
«Qazaqstan da vaktsına shyǵardy. Qazir úshinshi klınıkalyq tekserýden ótip jatyr. Bul burynnan belgili tásilmen shyǵarylǵan ekpe. Óltirilgen vırýsty salyp jatyr. Álemdegi ahýalǵa qarasaq, vaktsınamen birge mýtatsııalar shyqty. Mýtatsııanyń eki jaǵy bolady. Jaqsy jaǵy - ózdiginen neıtralızatsııa bolyp, joǵalyp ketýi múmkin. Ekinshi jaǵy vırýlentsııasy kóterilip, adamdy ári qaraı aýyrtýy múmkin. Aǵylshyndarda B117 mýtatsııasy, Ońtústik Afıkada B1351, Brazılııanyń P1 mýtatsııasy tarap jatyr. Bir apta buryn bir kúnde 3000 adam qaıtys boldy. Oǵan osy mýtatsııalardyń qatysy bolýy múmkin. B117 qazir Eýropada tarap ketti. Germanııada qazir tirkelgen búkil koronavırýstyń 80 paıyzy sol mýtatsııasy. Shveıtsarııada da kórsetkish 80 paıyzǵa jetip qaldy. Burynǵy koronavırýstan aıyrmashylyǵy, adamdar kóp qaıtys bolyp jatyr deýge bolady. 64 paıyzǵa kóbirek. Biraq áli túsiniksiz jaǵdaılar bar. Óıtkeni alǵashqy 14 kúnde qalypty koronavırýstan aıyrmashylyǵy joq bolyp kóringen. Al 48 kúnnen keıin ólim kórsetkishi 64 paıyzǵa jıilegen. Onyń qazaqstandyq vaktsınaǵa qatysy qansha deýińiz múmkin. Joǵaryda atalǵan ekpe jasaýshylar vaktsınaǵa tek vırýstyq aǵzanyń bir bóligin ǵana, spaık-proteındi nemese aqýyzdy ǵana alsa, Qazaqstan vırýsty túgel kirgizdi. Bir jaǵynan maǵan jaqsy oı keledi. Múmkin basqa bir proteınge, basqa aqýyzyna antıdene paıda bolyp, sol mýtatsııalanǵan vırýsqa qarsy kómektese me dep oılaımyn. Endi osy oıdy tekserý úshin shetelden ekpe satyp alýǵa jumsaıtyn aqshany qazaqstandyq vaktsınaǵa baǵyttap, jyldamdatyp engizse jaqsy bolady dep oılaımyn. Osylaı istegen tıimdi bolady», - deıdi Serik Tursyn.
