Qazaqstandyqtar bıyl nannan taryqpaıdy – Álıhan Smaıylov
Elimizde egin jınaý naýqany aıasynda respýblıkanyń nan men unǵa degen qajettiligin tolyq qamtamasyz etý úshin jetkilikti astyq jınaldy. Bul týraly Úkimet otyrysy barysynda belgili boldy, dep habarlaıdy Kazinform.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Aıdarbek Saparovtyń aıtýynsha, bıyl aýyl sharýashylyǵy daqyldary jınalatyn alqap 24 mln gektardy qurady, bul 2022 jylmen salystyrǵanda 652 myń gektarǵa artyq. Búgingi tańda elimizdiń barlyq óńirlerinde astyq jınaý naýqany aıaqtalýda. Oblys ákimdikteriniń derekteri boıynsha 16,9 mln ga (98,7%) jınaldy. Ortasha ónimdiligi 9,7 ts/ga bastapqy salmaqta 16,4 mln tonna astyq, onyń ishinde 11,4 mln tonna bıdaı bastyryldy.
Úkimettiń baspasóz qyzmetinen málim etkendeı, jalpy, aýa raıynyń qolaısyzdyǵyna qaramastan, kútiletin jalpy astyq túsimi 16 mln tonna. Bul 3 mln tonna kólemindegi aýyspaly qaldyqtardy eskere otyryp, eldi nanmen jáne unmen tolyq qamtamasyz etýge jetkilikti. Sonymen qatar elimizde 4,3 mln tonna kókónis daqyldary, 3,5 mln tonna kartop jáne 1,6 mln tonna maıly daqyldar jınaldy. Atap aıtqanda 747,5 myń tonna kúnbaǵys bastyryldy.
Mınıstr egin jınaý jumystaryn ýaqtyly júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy uıymdaryna lıtrine 250 teńgeden 426 myń tonna jeńildetilgen dızel otyny bólingenin aıtty. Sonymen qatar aǵymdaǵy jaǵdaıdy eskere otyryp, dándi jáne maıly daqyldardy keptirý úshin qosymsha 62,5 myń tonna jeńildetilgen dızel otynyn bólý týraly sheshim qabyldanǵan. Sondaı-aq Qostanaı oblysynyń ákimi Qumar Aqsaqalov, Aqmola oblysynyń ákimi Marat Ahmetjanov, Soltústik Qazaqstan oblysynyń ákimi Ǵaýez Nurmuhambetov pen Qaraǵandy oblysy ákiminiń orynbasary Baýyrjan Asanov egin oraǵy naýqanyn ótkizý nátıjelerine toqtaldy.
Premer-Mınıstr bıyl elimizdiń eginshileri úshin óte qıyn jyl bolǵanyn atap ótti. Jazdyń aptap ystyǵy men qurǵaqshylyqtan alqaptaǵy egin qatty zardap shekti. Odan keıin tamyzdan bastap osy kúnge deıin úzdiksiz jaýǵan jaýyn-shashyn astyqtyń sapasy men túsimin tómendetip jiberdi.
«Qolaısyz aýaraıy dıqanǵa da, tehnıkaǵa da qolbaılaý boldy. Egin oraǵy uzaqqa sozylyp ketti. Elevatorlarǵa túsken bıdaıdyń 40%-ǵa jýyǵy eshqandaı klasqa jatpaıdy. Alaıda qazaqstandyqtar bıyl nannan taryqpaıdy. Ótken jyldan qalǵan qordy eskeretin bolsaq, jınalǵan ónim kólemi ishki naryqty tolyqtaı qamtamasyz etýge jetkilikti», - dedi Álıhan Smaıylov.
Ol otandyq fermerlerge memleket tarapynan qajetti qoldaý sharalary kórsetilgenin eske saldy. Atap aıtqanda, ádil satyp alý baǵasy belgilendi. Aıyppul sanktsııalaryn qoldanbaı, nesıeler men qaryzdardy qaıtarý merzimderi uzartyldy. Jeńildetilgen dızel otyny, onyń ishinde astyqty keptirý úshin qajetti otyn kólemi bólindi.
Sonymen qatar sýbsıdııalardy tóleý boıynsha mindettemelerdi tolyq kólemde oryndaý úshin sharalar qabyldanyp jatyr. Osylaısha, ósimdik sharýashylyǵy boıynsha alǵashqy 30 mlrd teńge sýbsıdııalary bólindi. Sonymen qatar bıdaıdy tikeleı satyp alý úshin tıisti qarjy bólý týraly sheshim qabyldandy.
«Taǵy da atap ótkim keledi. Іshki naryqta bıdaımen problema bolmaýy kerek. Un jáne nan ónimderi Azyq-túlik korporatsııasy men óńirlik turaqtandyrý qorlarynyń rezervteri arqyly qamtamasyz etilgen», - dep atap ótti Premer-Mınıstr.
Sonymen qatar Úkimet basshysy zamanaýı sýarý tehnologııalaryn engizý boıynsha jumysty jandandyrý qajettigin atap ótti. Bul sý shyǵynyn azaıtyp, ónimdilikti arttyrýǵa múmkindik beredi.
«Elimizdiń qubylmaly klımatyna beıimdelgen jergilikti sorttardy ósirýge erekshe kóńil bólý kerek. Bıdaıdyń jańa sorttaryn ósirý jumystary nashar jrip jatyre. Agrarlyq ǵylymı júıeni túbegeıli qaıta qaraý qajet», - dedi ol.
Premer-Mınıstrdiń aıtýynsha, aýyl sharýashylyǵy tehnıkalarynyń parkin jańartý máselesi de ózekti, óıtkeni ábden tozyǵy jetken tehnıka egis jumystarynyń sapasyna da áser etedi.
Osyǵan baılanysty Álıhan Smaıylov Agroónerkásip keshenniń, onyń ishinde dándi daqyldardyń otandyq selektsııasynyń ǵylymı áleýetin damytý jóninde naqty usynystar, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵy tehnıkasy parkin jańartý boıynsha qosymsha yntalandyrý sharalaryn ázirleýdi tapsyrdy.
