Qazaqstandyq ǵalymdar ósimdikten sút óndirmek
Qazaqstandyq ǵalymdar sıyr sútin almastyratyn untaq jasap shyǵardy. Endi ósimdikten de sút alýǵa bolady. Oǵan shıkizat retinde bıdaı, suly, qaraqumyq sekildi ósimdikter qoldanylady. ıAǵnı, elde ósetin ósimdikter untaqtalyp, bıotehnologııalyq ádis arqyly qurǵaq sút ónimi jasalǵan.
Bul qajettilik laktozaǵa allergııasy bar adamdar sanynyń artýynan týyndaǵan. Árıne, bul álemdik naryqta jańalyq emes. Biraq, Qazaqstanda alǵash ret otandyq ónim retinde jasalyp jatyr.
Ǵylym qorynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri Dana Toıymbaevanyń aıtýynsha, bul Qazaqstandaǵy alǵashqy ázirleme. ıAǵnı, birinshi tehnologııa. Buryn bizde óndirilip kórmegen. Sony Qazaqstanǵa ákelip, kórsetip jatyrmyz. Otandyq ónim. Arasynda sapasyz ónimder de kezdesip jatady. Sondaı ónimderdi halyq almaý úshin ózimizdiń tabıǵı ónimdi qoldanýǵa múmkindik jasaımyz.
«Ósimdik súti bıdaı, arpa, suly, kúrish syndy tabıǵı ónimderden alynady. Qosylatyn qospalarynyń ózi tabıǵı dárýmenderge toly. Sheteldik ónimderge qaraǵanda baǵasy da arzan. Sapasy da joǵary»,-deıdi ǵalym.
Sondaı-aq Dana Toıymbaeva sheteldik ónimniń baǵasy óte joǵary ekenin atap ótti. Myń, tipti eki jarym myńnan asyp ketedi. Al, otandyq ónimdi ózimiz óndiretin bolsaq, ony qarapaıym halyqqa qol jetimdi, arzan baǵada usyna alamyz.
Ósimdik sútin jasaý joly da ońaı. Aldymen qajetti shıkizatty jýyp tazalap, keptirip, birneshe márte úkkishten ótkizedi. Keıin qajetti qospalar qosylyp, qoımaljyń qalypqa keltirý protsesi júrgiziledi, artynan birkelki qalypqa kelgenge deıin aralastyrylady.
Zerthanada daıyndalǵan ónim búrký-keptirý apparaty arqyly qurǵaq kúıge aýystyrylady. Buǵan shamamen 30-40 mınýt ýaqyt kerek. Osy jerde hımııalyq, fızıkalyq jáne reologııalyq qasıeti anyqtalǵannan keıin baryp, synamadan ótkizýge basqa zerthanalarǵa jiberiledi.
Qazir tutynýshylar arasynda ósimdik sútine suranys joǵary. Sondyqtan jergilikti ǵalymdar «Ǵylym qory» arqyly jobany óndiriske engizip, kommertsııalandyrýdy qolǵa alǵan. 2025 jylǵa deıin zaýyt ashýdy kózdep otyr. Búgingi tańda qajetti qurylǵylarǵa tapsyrys berip qoıǵan.
Jobanyń kommertsııalyq mamany Marat Murathan kelesi jyldyń 2-shi aıynan bastap óndiriske ornalastyrý bastalatynyn aıtady. Kelesi jyldyń sońyna deıin óndiristiń jalpy tekserýi aıaqtalyp, 2025-shi jyldyń basynda, 2024-shi jyldyń sońynda tolyqtaı ónim shyǵarylyp, suranys pen rynokqa kire bastaýy kerek.
Joba quny 360 mln teńge, saǵatyna 2000 dana ónim shyǵarýǵa qaýqarly. Osy qarqynmen ishki naryqty tolyqtaı qamtamasyz etýge bolady.
Zulqarnaı Ermuratuly
