Qazaqstanda jyl saıyn 600-ge jýyq bala qaterli isikke shaldyǵady – dáriger

ALMATY. QazAqparat - Pedıatrııa jáne balalar hırýrgııasy ǵylymı ortalyǵy basqarma tóraǵasynyń orynbasary, medıtsına ǵylymdarynyń kandıdaty, QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń shtattan tys bas balalar onkology Lázzat Manjýova QazAqparat tilshisine Qazaqstanda sırek kezdesetin aýrý túrleri jaıynda aıtyp berdi.

– Lázzat Nurbapaqyzy, qazirgi tańda balalar arasynda sırek kezdesetin qandaı aýrýlar bar?

– QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń buıryǵyna sáıkes, qazir 100 myń halyqqa shaqqanda 50 jaǵdaıdan aspaıtyn aýrýlar sırek dep sanalady. Aıta ketý kerek, ár el óz krıterıılerin belgileıdi. Bul keıbir etnıkalyq erekshelikterge, emdik múmkindikterge jáne taǵy basqaǵa baılanysty. Bul buıryq 66 túrli nozologııany qamtıdy. Sonymen qatar taralý, naýqastardy emdeý múmkindigi sııaqty parametrlerdi eskeredi. Buıryqta orfandyq (sırek kezdesetin) aýrýlardyń jáne olardy emdeýge arnalǵan dárilik zattardyń tizimi keltirilgen.

Resmı derekterge sáıkes, ıaǵnı dıspanserlik naýqastardyń elektrondy tiziliminde 2022 jyldyń 1 qańtaryndaǵy jaǵdaı boıynsha ártúrli sırek kezdesetin aýrýlarmen dınamıkalyq baqylaýda 13 myńǵa jýyq bala bar. Olardyń ishinde júıke júıesiniń aýrýlary birinshi orynda, odan keıin balalardaǵy onkologııalyq jáne gematologııalyq aýrýlar, sonymen qatar balalardaǵy onkologııalyq aýrýlardyń barlyq túri sırek kezdesedi dep aıtýǵa bolady. Óıtkeni bul jaǵdaılardyń jıiligi óte joǵary emes. Sodan keıin aýtoımmýndy, endokrındik aýrýlar bar.

– Qazaqstanda qansha bala qaterli isikke shaldyqqan?

– Qazaqstanda jyl saıyn 600-ge jýyq bala qaterli isikke shaldyǵady.

– Olar tolyq jazylyp kete me?

– Jalpy, ıá. Qaterli isik ártúrli bolady. Aıta keteıik, bes jyl emdelgen balalardy balalar onkology men gematolog dárigerleri baqylaıdy. Eger osy kezeńde aýrý qaıta bastalmasa, onda bala tirkeýden shyǵarylady.

– Qazaqstanda onkologııalyq aýrýlardy qalaı emdeıdi?

– Qazaqstanda barlyq negizgi qajetti medıtsınalyq qyzmet kórsetiledi. Bizde hımıoterapııa baǵdarlamasy bar. Bul belgili bir dozada belgili bir ýaqytta engiziletin ártúrli hımıoterapııalyq preparattardyń kúrdeli kópkomponentti kesheni. Balalar isigin emdeýdiń negizgi ádisteri Qazaqstanda júrgiziledi.

Balalardy emdeýdiń barlyq túrleri tegin medıtsınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemi aıasynda kórsetiledi. Orfandyq dertke shaldyqqan balalar qajetti emdeý túrine qaraı ambýlatorııalyq negizde dári-dármek ala alady. Máselen, gemofılııa syndy dertke shaldyqqan balalar ómir boıy aptasyna úsh ret qan uıý faktoryn kóktamyr ishine engizýi kerek, al memleket olardy dári-dármekpen 2005 jyldan beri qamtamasyz etip keledi. Goshe jáne Mýkopolısaharıdozben aýyratyn balalar 2011 jyldan bastap respýblıkalyq bıýdjet esebinen emdelýde. Óte qymbat dáriler bar.

– Balanyń ımmýnıteti kúshti bolýy úshin qandaı keńes berer edińiz?

– Balanyń ımmýnıteti kúshti bolýy úshin bala jasyna qaraı ósip, damýy kerek. ıAǵnı, jasyna qaraı tamaqtanýy tıis. Balanyń salaýatty ómir saltyna erekshe nazar aýdarǵan jón. Balalardy jaqsy kórý kerek. Osy jetkilikti.

– Rahmet!