Qazaqstanda shamamen 355 myń adam úı kezeginde tur - L. Ibragımova
Lázzat Ibragımovanyń aıtýynsha, «Óńirlerdi damytý» baǵdarlamasyna sáıkes, baspana ıelenýge eń birinshi kezekte jergilikti atqarýshy organnyń kezeginde turǵan azamattar qatysýǵa quqyly bolyp tabylady.
«Búgingi tańda jalpy respýblıka boıynsha shamamen 355 myń adam baspana alý kezegine tirkelgen. Olardy turǵyn úımen qamtamasyz etý jergilikti ákimdikter arqyly júrgizilýde. Bul rette baspananyń 50 paıyzy negizinen jas otbasylar arasynda bólinedi. Bul otbasylar nekede turǵanyna keminde úsh jyldan asýy kerek, olardyń otbasynda balalary bolýy tıis jáne erli-zaıyptylardyń jastary 35-ten asyp ketpeýi kerek», - dedi L.Ibragımov.
Onyń aıtýynsha, otbasynda jasy 35-ke tolmaǵan ata-anasynyń bireýi ǵana bar, bala tárbıelep otyrǵan tolyq emes otbasylar da baspanaǵa qatysty basymdyqqa ıe bolady. Al qalǵan 50 paıyz baspana kezektegi basqa sanattar arasynda úlestiriletin bolady.
Aıta keteıik, Qazaqstan azamattarynyń ál-aýqatyn kóterý, áleýmettik qamtylýy, zeınetaqy, járdemaqy, memlekettik qyzmetshiler men áskerı qyzmetkerlerdiń jalaqysy, stýdentterdiń shákirtaqysy, turǵyn úımen, jumyspen qamtý, densaýlyq saqtaý, bilim berý máselelerine Elbasy erekshe nazar aýdaryp keledi. Nursultan Nazarbaev 2014 jyly Qazaqstan halqyna arnaǵan «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» atty Joldaýynda, 2015 jylǵy «Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósim, reformalar, damý» atty Joldaýynda, 5 ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam - Ult josparynda memleket saıasatynyń osy baǵytyna basymdyq beriledi.
«Bizdiń eksporttyq shıkizat resýrstaryna baǵanyń quldyraýy bıýdjettiń kiris bóligine qarjy túsýin tómendetýge alyp kelýde. Biraq, soǵan qaramastan, Úkimet aldyna ońaı emes, alaıda, naqty mindet - barlyq áleýmettik mindettemelerdi tolyq kóleminde qamtamasyz etý mindeti qoıylyp otyr», - dep atap ótken bolatyn Memleket basshysy.
Serpindi ekonomıkalyq ósim kóptegen jyldar boıy bizge belsendi áleýmettik saıasat júrgizip, adamdardyń ómir sapasyn birneshe ese arttyrýǵa múmkindik berdi. Barlyq jahandyq daǵdarystardyń teris yqpalyna baılanysty ekonomıkamyz tap bolǵan búkil qıyndyqtarǵa qaramastan, biz árkez qazaqstandyqtardyń ál-aýqatyn arttyryp keldik. On jylda áleýmettik salaǵa memlekettik shyǵyndar naqty kórsetkish boıynsha 3 esege jýyq ósti. Áleýmettik sala men memlekettik basqarýda jumys isteıtinderdiń sany 1,2 mıllıon adamnan asady. Memleket járdemaqy men tólemderdiń úlken kólemin qamtamasyz etýde. Olardy 1,5 mıllıonnan astam azamat alady.
«Ekonomıkalyq táýekelderge, jalpy, eshteńege de qaramastan, biz halyqty áleýmettik qoldaý sharalaryn júzege asyrýdy jalǵastyramyz. Men 2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap densaýlyq saqtaý salasy qyzmetkerleriniń eńbekaqysy ortasha alǵanda - 28 paıyzǵa deıin, bilim berý salasy qyzmetkerleriniki - 29 paıyzǵa deıin, áleýmettik qorǵaýdaǵy qyzmetkerlerdiki 40 paıyzǵa deıin artatynyn jarııalaımyn. Munda bıýdjet qyzmetkerleriniń túrli kategorııalaryna qatysty saralanǵan tásil qoldanǵan utymdy. Aldaǵy jyly múgedektigi men asyraýshysynan aıyrylýǵa baılanysty áleýmettik járdemaqylardyń 25 paıyzdyq ósimi, sondaı-aq, stıpendııalar qamtamasyz etiletin bolady. 2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap biz ınflıatsııa deńgeıiniń aldyn ala otyryp, yntymaqty zeınetaqyny 2 paıyzǵa ındeksteımiz. 2016 jyly «B» korpýsyndaǵy memlekettik qyzmetshilerdiń eńbekaqysy 30 paıyzǵa arttyrylatyn bolady. Bul maqsattarǵa qarjyny biz bıýdjettik shyǵyndardy ońtaılandyrǵannan keıin únemdeımiz. Osylaısha biz eńbekaqyny ósirý úshin qarjy taýyp, ózimizdiń halyq aldyndaǵy áleýmettik mindettemelerimizdi oryndaımyz!
Men barlyq áleýmettik jaǵynan álsiz qorǵalǵan jikterge sózimdi arnamaqpyn. Biz muqtajdarǵa qashanda kómek qolyn sozyp keldik. Sonymen qatar, áleýmettik ádilettilik burmalanbaýy tıis. Óıtkeni, árbir áleýmettik tólem - bul jaı bıýdjetke ǵana emes, árbir jumys isteıtin qazaqstandyqqa qosymsha salmaq. Áleýmettik ádilettilik ıdeıasy jumys isteıtin qazaqstandyqtarǵa qatysty áleýmettik ádiletsizdikke aınalmaýy tıistigin naqty túsiný kerek. Bul - solardyń aqshasy!
Búgin de tek Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ǵana syrtqy silkinisterge ornyqty, tıimdi ekonomıkanyń naqty negizi bolýǵa qabiletti. Azamattarǵa áleýmettik qoldaýdy keńeıtý maqsatynda Úkimetke 2016 jyldyń birinshi toqsanynyń sońyna deıin eńbekpen qamtýdyń jańa Jol kartasyn jasaýdy tapsyramyn. Baǵdarlamalardy qarjylandyrý kólemi 2009-2010 jyldary júzege asyrylǵan osyǵan uqsas Jol kartasymen salystyrǵanda ulǵaıtylatyn bolýy tıis. Bul jergilikti ınfraqurylymdardy damytý men eldi mekenderdi abattandyrý jobalary esebinen eńbek rynogynyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etetin bolady. Kadrlardy keń aýqymdy qysqa merzimdi qaıta daıarlaý men biliktiligin arttyrý uıymdastyrylady. Kásipkerlikti damytý úshin mıkronesıeleý keńeıýde.
Búgin men jańa áleýmettik saıasat jasaý mindetin qoıamyn. Memlekettiń áleýmettik saladaǵy róli álsiz qorǵalǵan azamattardy qoldaýmen jáne adam kapıtalyna ınvestıtsııalardy qamtamasyz etýmen shekteletin bolýy tıis. Ataýly áleýmettik qoldaý tek muqtaj adamdarǵa, olardyń naqty tabystary men ómir súrý jaǵdaıyn baǵamdaý negizinde, kórsetiletin bolady. Basqalar aqshany ózderi, ózderiniń eńbekterimen tabýlary tıis. Azamattarymyzdyń jekelegen toptarynyń erekshe suranystaryn eskere otyryp, ómir súrýdiń eń tómengi deńgeıiniń qurylymdaryn qaıta qaraý jáne onyń túrli deńgeılerin belgileý qajet. Úkimetke úsh aı ishinde áleýmettik qamsyzdandyrý júıesin ońtaılandyrý boıynsha usynys engizýdi tapsyramyn.
Eńbek ete alatyndarǵa memlekettik qoldaý tek olardyń qaıta oqýǵa nemese eńbekpen qamtý baǵdarlamalaryna qatysýlary negizinde usynylatyn bolýy tıis. Úkimetke áleýmettik kómektiń mundaı túrlerin 2017 jyldan bastap engizýdi tapsyramyn. Áleýmettik saıasattaǵy memlekettiń basymdyǵy adam kapıtalyn damytýǵa keń aýqymdy ınvestıtsııalar bolýy tıis. Biz buǵan deıin qabyldanǵan baǵdarlamalarǵa sáıkes, bilim berý jáne densaýlyq saqtaý salalaryn jańǵyrtýdy jalǵastyrýymyz kerek. Men 2017 jyldan bastap jańa joba - «Barshaǵa arnalǵan tegin kásibı-tehnıkalyq bilim» baǵdarlamasy bastalatynyn jarııalaımyn. Úkimetke ony jasaýǵa kirisýdi tapsyramyn», dep atap ótti Elbasy.
«Men jastarymyzdy jumysshy mamandyǵyn belsendi meńgerýge shaqyramyn. Jumysshy mamandyqtaryn meńgerý kerek. Kezinde men de jumysshy kıimin kııýden bastadym, domna peshi ot-jalynynyń janynda turdym. Úlgi alyńdar! Jyldar ótedi, biraq, osy ómirlik tájirıbeleriń, sender qandaı ómir jolyn tańdap alsańdar da, mindetti túrde kádelerińe jaraıdy», degen bolatyn Memleket basshysy.
Tutastaı alǵanda, Joldaýda ilgeriletip otyrǵan sharalardyń barlyǵy naqty sıpatqa ıe jáne, ádettegisinshe, senimdi qarjylandyrýmen qamtamasyz etilgen. 2014-2015 jyldary shaǵyn jáne orta bıznesti damytýǵa 1 trıllıon teńge bólinip úlgerilgen bolatyn. «Nurly Jol» baǵdarlamalary jobalaryna - 2,7 trıllıon teńge. 2,7 trıllıon teńge Qazaqstanǵa halyqaralyq qarjy uıymdary tarapynan bólindi. Qytaı Halyq Respýblıkasy 2,7 mıllıard dollar kóleminde nesıe berildi. Tutastaı alǵanda, osy Joldaý jobalaryn júzege asyrýǵa 7,5 trıllıon teńge tartylmaq. Osy qarjylardy tıimdi paıdalaný - Úkimettiń basty mindeti jáne jaýapkershiligi.
«Qıyndyqtardy eńserýde biz jalǵyz emespiz. Ózimizdiń salmaqty syrtqy saıası qyzmetimizben biz búkil álem boıynsha kóptegen dostar taptyq. Olar bizdi qoldap keledi. Sizder meniń saparlarymmen álemniń jetekshi elderiniń kóshbasshylarymen kelissózderimniń kýágerleri boldyńyzdar. QHR-men 23 mıllıard dollarǵa shıkizattyq emes sektordaǵy yntymaqtastyq týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi. Bul - 40-tan astam jańa kásiporyn salynady degen sóz. London men Parıjge saparlarym da, ekonomıkalyq yntymaqtastyq turǵysynan alǵanda, tabysty boldy. Jasalǵan kelisimsharttardyń jalpy somasy 11,5 mıllıard dollardy quraıdy. Elimizge Reseı Prezıdentiniń sapary bizdiń dástúrli izgi kórshilestik qarym-qatynastarymyzdyń turaqtylyǵy men beriktigin jáne ekonomıkalyq ıntegratsııanyń damyp kele jatqanyn kórsetti. Japonııa premer-mınıstriniń sapary ınvestıtsııalyq jáne tehnologııalyq yntymaqtastyqtyń kókjıegin keńeıtetin bolady. Bizge tuńǵysh ret «Toıota» kontserni kelip, Qazaqstanda avtomobılder shyǵarady», dedi Elbasy.
Dúnıejúzinde biz bastaǵan reformalar týraly, Júz qadam týraly jaqsy biledi jáne olardy qoldaıdy. Biz dostarymyzdyń kóńilin qaldyrmaýǵa tıispiz. Bul reformalar, men atalǵan Joldaýda alǵa qoıǵan olarmen ózara baılanysty mindetterdi oryndaý ońaı bolmaıdy, múmkin, tipti, aýyr soǵýy yqtımal. Biraq, olarǵa balama joq. Eger biz osynyń bárin jasamaıtyn bolsaq, onda álemdik damýdan úmitsiz keıindep qalamyz. Biraq biz, ádettegideı, belgilegenderimizdiń bárin jasaımyz.
Ekonomıkanyń qarqyndy damýy eńbek qatynastarynyń jańa túrin qalyptastyrý úderisine aıryqsha nazardy qajet etedi.
Osy maqsatpen Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Eńbek kodeksi qabyldandy. Ol Halyqaralyq eńbek uıymy men EYDU-nyń eńbek standarttaryna negizdelgen. Eńbek sharty jaǵdaılaryn ózgertý resimderi zańnamalyq turǵyda ońaılatylǵan, eńbek ujymdarynda ózin ózi basqarý júıesin engizý boıynsha sharalar, jumysshylar men jumys berýshilerdiń ujymdyq kelissózderi tetigi qarastyrylǵan.
Bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salalaryn reformalaý adam áleýetiniń sapasyn arttyrýǵa jaǵdaı jasaıdy. Bilim berý salasynda mektepke deıin jáne mektepte bilim berýdiń jańa úılestirilgen standarttaryn ázirleý jáne bekitý boıynsha jumystar júrgizilýde.
Bilim berý úsh tilde - qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde júrgiziletin bolady.
Memlekettik ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasy (MIIDB) jobalary úshin kadrlar daıarlaý deńgeıin arttyrý boıynsha sharalar qabyldandy.
Turǵyndardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy basty mindet - mindetti medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý. Arqaýlyq medıtsınalyq kómektiń kepildendirilgen kólemin kórsetýde jeke sektordyń úlesin ulǵaıtý esebinen básekelestik orta keńeıedi jáne densaýlyq saqtaý qyzmetiniń sapasy artady.
Medıtsınalyq qyzmettiń sapasy boıynsha birlesken komıssııa qurylatyn bolady.
Medıtsınalyq mekemelerde basqarýdyń korporatıvtik modelin engizý qarastyrylǵan.
Sol sııaqty muqtaj turǵyndarǵa onyń ataýly sıpatyn kúsheıtý arqyly áleýmettik kómek kórsetý júıesin ońtaılandyrý josparlanyp otyr.
Mundaı kómek tabystary otbasynyń ár múshesine shaqqanda eń tómengi kúnkóris deńgeıinen 50 paıyz tómen otbasylaryna kórsetiletin bolady. Sonymen birge kómek alýshylar jumyspen qamtýǵa yqpal etý jáne áleýmettik beıimdelý baǵdarlamalaryna mindetti túrde qatysatyny týraly áleýmettik kelisimshart bekitedi.
Áleýmettik kómek kórsetýdiń mundaı túrleri men qaǵıdattary 2018 jyldan bastap engiziledi.
Bútindeı alǵanda, jańa áleýmettik saıasattyń asa mańyzdy qyry adam áleýetin damytýǵa ınvestıtsııalardyń birtindep ósip otyrýyna baılanysty bolmaq.
Qarjylandyrý kólemin arttyra otyryp, Jumyspen qamtýdyń jol kartasy ózekti etile túsedi. Onyń baǵdarlamalaryna qatysý eńbekke qabiletti halyqqa qysqa merzimdi qaıta daıarlaý kýrstarynan ótýge, óziniń biliktiligin arttyrýǵa, shaǵyn nesıe alýǵa múmkindik beredi. Sonymen birge, Jahandyq daǵdarystyń aǵymdaǵy yqpalyna baılanysty obektıvti qıyndyqtardy eńserýge jaǵdaı jasaıdy.
2017 jyly «Barsha úshin tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim» jańa jobasyn júzege asyrý bastalady. Oǵan qatysý, ásirese, jas qazaqstandyqtarǵa olardyń ómirlerinde kádege asatyn arqaýlyq eńbek daǵdylaryn alýǵa jaǵdaı jasaıdy.
