Qazaqstanda ósimdik maıyn óndirý kólemi artty
ASTANA. KAZINFORM - Maı ónimderi ónerkásibi pozıtsııasyn nyǵaıtyp keledi: óńdeý kólemi artyp, maıly daqyldar alqaby keńeıip, eksporttyq áleýet kúsheıýde, dep habarlaıdy QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.
2025 jylǵy qańtar–naýryz qorytyndysy boıynsha ósimdik maıy óndirisi 239,6 myń tonnany qurady. Bul 2024 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 23,4%-ǵa kóp (194,1 myń tonna). Atap aıtqanda, kúnbaǵys maıynyń óndirisi 23,1%-ǵa artyp, 170,8 myń tonnadan 210,2 myń tonnaǵa jetti.
2024 jyly maıly daqyldar egilgen alqap kólemi 2,9 mln gektarǵa jetti. Bul kórsetkish boıynsha Soltústik Qazaqstan oblysy aldyńǵy orynda – jalpy egis kóleminiń 23,3%-y, odan keıin Qostanaı oblysy – 23%, Pavlodar – 12,5%, Abaı oblysy – 10,2%, Aqmola – 9,2%, Shyǵys Qazaqstan oblysy – 7,7%.
Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, 2024 jyly elde 3,3 mln tonna maıly daqyl jınaldy. Bul 2023 jylmen salystyrǵanda 53%-ǵa kóp (2,1 mln tonna).
El aýmaǵynda jylyna 4,7 mln tonna shıkizat óńdeýge qaýqarly 88 óńdeý kásiporny jumys isteıdi. 2024 jyly bul kásiporyndar 753 myń tonna ósimdik maıyn óndirdi. Bul 2023 jylǵy kólemmen salystyrǵanda (672,1 myń tonna) 12%-ǵa artyq.
2024 jyly ósimdik maıynyń eksporty 29%-ǵa artty. Negizgi ımporttaýshy elder: Qytaı – 42,4%, Ózbekstan – 35,4%, Tájikstan – 12,7%, Aýǵanstan – 3,2%, Qyrǵyzstan – 1,4%, Latvııa men Túrikmenstan – 1,8%. Al kerisinshe, ımport 6,8%-ǵa azaıdy.
Shıkizatpen ishki óńdeýdi qamtamasyz etý jáne ónimniń qosylǵan qunyn arttyrý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń 2021–2030 jyldarǵa arnalǵan AÓK damytý tujyrymdamasy aıasynda maıly daqyldar alqaptaryn 3,3 mln gektarǵa deıin ulǵaıtý josparlanǵan.
Eksportty retteý sheńberinde 2023 jylǵy 1 aqpannan bastap kúnbaǵys eksportyna 20% kóleminde, biraq bir tonnasyna keminde 100 eýro mólsherinde kedendik baj salyǵy engizildi. Sonymen qatar, eksporttyq áleýetti keńeıtý úshin Qytaımen maıly daqyldardy óńdeý ónimderin eksporttaý boıynsha sanıtarlyq jáne fıtosanıtarlyq talaptar jónindegi hattamalarǵa qol qoıyldy.
Óńdeýshi kásiporyndardy qoldaý úshin memleket AÓK-ti qoldaý baǵdarlamalary aıasynda aınalym qarajatyn tolyqtyrýǵa jeńildetilgen nesıeler, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń Salyq kodeksiniń 411-babyna sáıkes QQS-tyń 70%-ǵa tómendetilgen mólsherlemesin usynady.
Mundaı sharalar maı ónimderi ónerkásibiniń pozıtsııasyn kúsheıtip, ónimniń básekege qabilettiligin arttyryp, ony syrtqy naryqtarǵa ilgeriletýge yqpal etedi.
Osyǵan deıin Qytaıǵa aýyl sharýashylyǵy daqyldaryn eksporttaý kólemi artatyny týraly jazdyq.