Qazaqstanda quqyqtyq saýat artyp keledi — zańger
ASTANA. KAZINFORM — Qazaqstandyqtardyń quqyqtyq saýaty artyp keledi. Bul týraly Jibek Joly arnasynyń «Búgin LIVE» baǵdarlamasyna suhbat bergen zańger Nursultan Orynbekov aıtty.
– Bizdiń elimizde kólik júrgizýshileriniń tarapynan quqyq buzýshylyqtar jıi tirkeledi. Odan keıin jastar arasyndaǵy usaq buzaqylyq – vandalızm sekildi jaǵdaılar kóp kezdesedi. Bulardyń bári aınalyp kelgende aıyppulǵa ákelip tireıdi. Mundaı áreketter adamnyń quqyqtyq saýattylyq deńgeıiniń tómendigimen baılanysty. Aqparattandyrýdyń azdyǵy da bolýy múmkin. Elimizde quqyqtyq saýattylyq tómen dep aıta almaımyz. Biz ony qaıdan bilemiz? Sotqa júgingen adamdardyń ar-namysqa nuqsan keltirý, iskerlik bedelge nuqsan keltirý, jala jabý boıynsha aryzdar kóp túse bastady, – deıdi ol.
Maman qoǵamda quqyqtyq minezdiń paıda bolǵanyn tilge tıek etti.
– Áleýmettik jelide kórseńiz, bir-biriniń sýretin ruqsatsyz salyp, ony aıyptap, abyroıyna nuqsan keltirip, neshe túrli bylapyt, beıpil sózder jazatyndar bar. Adamdardyń kóbi onyń zańsyz ekenin túsingenimen, jaı qol siltep júre beredi. Keıinnen qoǵamda quqyqtyq minez paıda boldy. Odan keıin «Zań men tártip» qaǵıdasy da óz áserin tıgizip, azamattar kez kelgen quqyq buzýshylyqqa beıjaı qaramaıtyn boldy. Shaǵymdardyń kóp túsýi sotqa da aýyrlyq týǵyzady. Biraq bul adamdardyń quqyqtyq saýatynyń kóterilgenin, óz quqyǵyn qorǵaýǵa degen nıetin bildiredi. Sondyqtan jaqsy tendentsııada júrip jatyrmyz, – deıdi zańger.
Nursultan Orynbekov áleýmettik jelilerde jıi kezdesetin zań buzýshylyqtarǵa toqtaldy.
– Threads jelisinde jańa bir tendentsııa tarap ketti. Bir adam bireýge qaryz bolsa, bireýge qandaı da bir ókpe-renishi bolsa nemese qyz ben jigittiń arasynda arazdyq týyndasa, aradaǵy hat almasýlar men sýretterdi ruqsatsyz jarııalap jiberedi. Biraq ol jerde qandaı da bir jala jabý faktisi bolsa, ákimshilik jaza arqalaýy múmkin. Al adam týraly qasaqana jalǵan aqparat taratsa, qylmystyq jaýapkershilikke tartylýy yqtımal. Munyń eń tómengi deńgeıi – Azamattyq kodekstiń 145-babynda kózdelgen ár adamnyń Konstıtýtsııalyq quqyǵy: adamnyń óz beınesine, daýysyna, dene bitimine qatysty quqyǵy. Tipti adamnyń túrin jasyryp qoıǵannyń ózinde, ol adam týraly aqparat anyqtalsa, ol moraldyq shyǵyndy óteý úshin sotqa júgine alady. Sebebi bul – zańsyz. Ár adam óziniń jeke sýretin paıdalanýǵa ruqsat bermese, ony jarııalaýǵa bolmaıdy. Biraq, ókinishke qaraı, muny kópshilik bile bermeıdi, – deıdi spıker.
Eske sala keteıik, Májilis qarýdy qylmystyq maqsatta paıdalanýdy shekteıtin zań jobasyn talqylaıdy.