Qazaqstanda benzın sapasyna kim jaýapty
ASTANA. KAZINFORM — Kólikke quıylyp jatqan janar-jaǵarmaıdy kim baqylaýy kerek, nege tipti tanymal brendtik janarmaı quıý beketinen benzın quıǵannyń ózinde kólik «saldyrlaı» bastaıdy? Sol sııaqty standarttarǵa saı kelmeıtin janarmaı satqandardy qalaı jazalaýǵa bolady? Kazinform agenttiginiń tilshisi janarmaı sapasy jıi qaı jerde buzylatynyn jáne oǵan kim jaýapty ekenin anyqtady.
Kim baqylaıdy?
Qazaqstanda janarmaı sapasyn memlekettik baqylaý Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrliginiń quzyretinde. Ol Úkimettiń № 718 qaýlysyna sáıkes Tehnıkalyq retteý jáne metrologııa komıtetine baǵynatyn akkredıttelgen zerthanalar arqyly júzege asyrylady.
Deklaratsııa — kepil emes pe?
Saýda mınıstrliginiń Tehnıkalyq retteý jáne metrologııa komıtetiniń málimetinshe, zaýyttan shyqqan nemese elge ákelingen benzın men dızel otyny standarttarǵa sáıkes keledi. Bul kezeńde janarmaı mindetti deklaratsııadan ótedi, ıaǵnı zaýyt nemese ımporttaýshy onyń tehnıkalyq reglamentter talaptaryna sáıkes keletinin rastaıdy. Deklaratsııasyz janarmaı satylymǵa shyǵarylmaýy tıis.
— Alaıda deklaratsııa tek janarmaıdy jónelter sátindegi sapasyn rastaıdy. Odan keıingi sapa saqtaý, tasymaldaý jáne satý sharttaryna baılanysty. Kóbine másele osy kezeńde týyndaıdy, — deıdi mınıstrlik ókilderi.
Bul degenimiz benzın jolda «buzylýy» múmkin, kóbine kiná — janarmaı quıý stansalarynda.
— Іs júzinde sapasyz janarmaı satý jaǵdaıy kóbine óndirýshilerge emes, janarmaı quıý beketterine baılanysty. Bul tasymaldaý erejeleriniń buzylýyna, saqtaý sharttarynyń oryndalmaýyna, janarmaıdy aralastyrýǵa jáne basqa da faktorlarǵa baılanysty bolýy múmkin, — deıdi komıtet.
Daý-damaı kóp, biraq jaýap joq
Mamyrdyń ortasynda qazaqstandyq bloger Aıdos Qojahmetovtiń ótkir málimdemesi qoǵam nazaryn aýdartty.
Ol «Astana — Kókshetaý» tas jolyndaǵy Qazaq Oil №S-035 beketinen quıǵan benzınge shaǵym aıtty. Onyń aıtýynsha, janarmaı quıǵannan keıin kóligi «saldyrlap», jyldamdyq aýystyrýda qıyndyqtar týyndaǵan.
— Eshqashan osy janarmaı beketinen janarmaı quımańyzdar, eger qozǵaltqyshtaryńyzdy buzǵylaryńyz kelmese. Qazaq Oil, men shok boldym, janar quıý beketti baqylamaısyzdar ma?» — dedi bloger áleýmettik jelide jarııalaǵan vıdeosynda.
Aıta keterligi, kompanııa bul aıyptaýǵa esh jaýap bermedi jáne redaktsııa suraýyna da jaýap qaıtarǵan joq.
Eskertýsiz tekserý
2024 jyly komıtettiń aýmaqtyq departamentteri 92 janarmaı quıý beketinde profılaktıkalyq baqylaý júrgizdi. Janarmaı úlgileri eskertýsiz alyndy. Mysaly, Jetisý oblysynda bir beketten alynǵan dızel otyny talaptarǵa sáıkes kelmedi.
Tekserýlerge iri brendter de, az tanymal beketter de ilikti. Atap aıtqanda: Qazaq Oil, Sinooil, Helios, Gazpromneft jáne basqa.
Qalaı shaǵymdanýǵa bolady jáne sapasyz janarmaı úshin qandaı jaza qarastyrylǵan?
Kez kelgen kólik ıesiniń shaǵymy bolsa, eOtinish portaly arqyly júginýine bolady. Bul jospardan tys tekserýge negiz bola alady. Sondaı-aq baqylaý maqsatyndaǵy satyp alý formaty da qarastyrylǵan.
Eger janarmaıdyń tehnıkalyq reglamentke sáıkes kelmeıtini rastalsa, janarmaı beketine aıyppul salynady. Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksiniń 415-baby boıynsha:
— jeke tulǵalar — 90 AEK (354 000 teńge);
— laýazymdy tulǵalar men shaǵyn bıznes — 195 AEK (766 740 teńge);
— orta bıznes — 310 AEK (1 219 920 teńge);
— iri kompanııalar — 600 AEK-ke deıin (shamamen 2 mln 360 myń teńge).
— Biz profılaktıkalyq baqylaý da, shaǵym boıynsha tekserýler de júrgizemiz. Alaıda tehnıkalyq retteý júıesi ár kólikke quıylǵan janarmaıdyń tazalyǵyna jalǵyz ózi kepil bola almaıdy. Barlyq kezeńde turaqty baqylaý qajet, — deıdi mınıstrlik.
Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrligi shaǵym túsken jaǵdaıda jospardan tys tekserýler ótkizedi. Sondaı-aq, aldyn alý sharalary, ıaǵnı eskertý arqyly nemese eskertýsiz júrgiziledi. Keı jaǵdaıda obektıvti dálel jınaý úshin baqylaý satyp alýy ádisi qoldanylady.
Másele áli de ózekti
Qoldanystaǵy normalar men aıyppuldarǵa qaramastan, janarmaı sapasy máselesi áli de ózekti bolyp tur. Kólik júrgizýshilerine tek bir keńes — saq bolý jáne janarmaı quıǵannan keıin kólikte kúmándi belgiler baıqalsa, únsiz qalmaý.
Aıta keteıik, 5 mamyrda elimizde benzın men dızelge aktsızdiń jańa mólsherlemesi bekitildi.