Qazaqstanda aýtızmi bar balalar úshin arnaıy baǵdarlama ázirlendi
Brıfıng barysynda dıagnostıka-keńes berý bóliminiń meńgerýshisi, psıhologııa ǵylymdarynyń kandıdaty Álııa Ersarına psıhologııalyq-pedagogıkalyq kómek kórsetetin ońaltý ortalyqtarynyń, túzetý kabınetteriniń, arnaıy jáne jalpy bilim beretin mektepke deıingi bilim berý uıymdarynyń psıhologtaryna arnalǵan «Aýtızmi bar balalarǵa arnalǵan arnaıy damtyý» baǵdarlamasy jaıynda aıtty. Bul baǵdarlamany ata-analardy aýtızmi bar balany damytý jumysyna tartý maqsatynda qoldanýǵa bolady.
«Buryn mundaı baǵdarlamalar bolmaǵanyn aıta keteıin. Bul baǵdarlamany ázirleýdiń qajettiligi men ózektiligi elimizde aýtızmmen aýyratyn balalar sanynyń jyl saıyn kóbeıýimen baılanysty. 2021 jyldyń sońǵy derekteri boıynsha aýtızm belgileri 8 796 baladan anyqtaldy. Ekinshiden, dál osy sanattaǵy balalar úshin bilim berý júıesinde oqytý men tárbıeleýdi damytatyn arnaıy baǵdarlama joq», - dedi óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmeti alańynda Arnaıy jáne ınklıýzıvtik bilim berýdi damytýdyń Ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń bólim meńgerýshisi, psıhologııa ǵylymdarynyń kandıdaty Álııa Ersarına.
Ol bul baǵdarlama aýtıstıkalyq buzylýlary bar balalarǵa psıhologııalyq-pedagogıkalyq kómek kórsetetin ońaltý ortalyqtary, túzetý kabınetteri, arnaıy jáne jalpy bilim beretin mektepke deıingi bilim berý uıymdarynyń psıhologtaryna arnalǵanyn atap ótti. Baǵdarlamany ata-analar aýtıst balany damytý jumystaryna da qoldana alady.
«Baǵdarlama eń aldymen aýtızmi bar balalardyń eń mańyzdy máselelerin, ıaǵnı, qoǵammen qarym-qatynastyń buzylýy jáne áleýmettik ózara árekettesýdi jeńýge baǵyttalǵan. Baǵdarlama balanyń aınalasyndaǵy jáne jaqyn adamdarmen, qurdastarymen jáne eresektermen qarym-qatynas jasaýǵa, ózara árekettesýine baǵyttalǵan. Balany jalpy bilim berý protsesine qosýǵa daıyndaý. Sonymen qatar, ata – analar men aýtıst balalardyń otbasyn damytý baǵdarlamalaryna tartý óte mańyzdy», - dep atap ótti spıker.
Baǵdarlama birneshe kishi baǵdarlamalarǵa bólinedi. Birinshisi: aýtızm spektriniń jeńil jáne ortasha buzylýlary bar erte jáne mektep jasyna deıingi balalarǵa, ekinshisi: aýtızm spektriniń aýyr buzylýlary bar balalarǵa, úshinshisi: aýtızm spektriniń jeńil jáne ortasha buzylýlary bar mektepke deıingi jáne mektep jasyndaǵy balalarǵa, tórtinshisi: aýtıst balany otbasymen birlesip jumys isteý, qatystyrý baǵdarlamasy.
«Baǵdarlamany ázirleý kezinde biz eń zamanaýı ádisnamalyq tásilderge, ádistemelik ádisterge, aýtıst balalarmen jumys isteý boıynsha túrli tehnologııalarǵa súıendik. Avtorlyq baǵdarlamalar da qoldanylady», - dedi spıker.
Aıta keteıik, úgingi tańda Qazaqstanda 460 arnaıy bilim berý uıymy jumys isteıdi. Onyń ishinde oblystar men qalalar boıynsha: arnaıy mektepke deıingi uıymdar – 44, arnaıy mektep uıymdary – 99, psıhologııalyq-pedagogıkalyq túzetý kabınetteri – 207, psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýltatsııalar – 88, ońaltý ortalyqtary – 13, autism ortalyqtary - 9.
Erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardy oqytý men tárbıeleý ınklıýzıvti bilim berýdi iske asyratyn jalpy bilim beretin mektepter men balabaqshalarda, jalpy bilim beretin uıymdardyń janyndaǵy arnaıy toptar men synyptarda da júzege asyrylady.
Foto: kaz.elorda.info
