Qazaqstanda AES salý máselesi: jas ǵalymdar ne deıdi
TÚRKІSTAN. KAZINFORM — Túrkistan oblysy Nysanbek aýylynda «AMANAT» partııasynyń «Jastar Rýhy» respýblıkalyq jastar saıası lageriniń jıyny ótip, Qazaqstannyń túkpir-túkpirinen 420 delegat bas qosty. Qatysýshylar Qazaqstanda AES salý máselesin de talqylady.
Jas ǵalym Nurhat Jákıev Qazaqstandaǵy energııanyń 80%-ǵa jýyǵy búginde kómir arqyly óndiriletinine jáne atom energııasyn paıdalaný osy jaǵdaıdan shyǵýdyń eń tıimdi joly ekenine nazar aýdardy.
– Qazir álem ózgerip jatyr. Biz jasandy ıntellekt, 6G ınternet, elektromobıl, drondar, bıotehnologııa, kvanttyq kompıýter sekildi kıberǵylym dáýirinde ómir súrip jatyrmyz. Munyń bári nemen jumys isteıdi? Árıne, energııa kózderinen qýat alady. Sondyqtan da, bilektiń zamanynda myqty bolǵan biz bilimniń zamanynda artta qalmaý úshin ǵylymnyń kúshine súıenip ekologııalyq turǵydan tıimdi energııanyń jolyn tabýymyz kerek. AES qurylysy aldaǵy 100 jylda elimizdegi elektr qýaty tapshylyǵy máselesin sheshedi, jańa jumys oryndary ashylady, – dedi ol.
«Jastar Rýhy» jastar qanaty Mańǵystaý oblystyq fılıalynyń tóraǵasy Abzal Marat óńirdi jylýmen, tuşy sýmen jáne elektr energııasymen qamtamasyz etip kele jatqan Mańǵystaý atom energetıka kombınaty 56 jyldan beri jumys istep turǵanyn aıtty. Ol búkil álem, sonyń ishinde Qazaqstan birtindep elektromobılderge kóship jatqanyna, bul da turaqty energııa kóziniń bolýyn talap etetinine nazar aýdardy.
Al jas ǵalym, H. Dosmuhamedov atyndaǵy Atyraý ýnıversıtetiniń prorektory Ashat Shúkirov búginde AES paıdalanatyn álemniń 32 eline dúnıejúzilik ekonomıkanyń jáne álem halqynyń teń jartysy tıesili ekenin atap ótti. Buǵan qosa, álemdegi eksporttyq taýarlardyń 70%-yn osy elder óndiredi. Onyń aıtýynsha, Qazaqstan jahandyq damýdan shet qalmaýǵa tıis. Ol úshin bizge energııa berip qana qoımaı, otandyq ǵylym men tehnologııany jańa deńgeıge kóteretin AES qajet.
Májilis spıkeri, «AMANAT» partııasynyń tóraǵasy Erlan Qoshanov jas belsendilerdiń pikirine qoldaý bildirdi. Ol AES tóńireginde júrip jatqan aýqymdy pikirtalasqa jastar belsendi qatysyp, ózderiniń azamattyq ustanymdaryn batyl bildirýi kerek ekenin atap ótti.
– Prezıdentimiz aıtqandaı, elimiz úshin eń mańyzdy sheshimder tek halyqtyń pikirin eskere otyryp qabyldanady. Bul – Memleket basshysynyń basty ustanymy. Demek, AES salý máselesinde negizgi sheshimdi halyq qabyldaıdy. Atom energetıkasy ne úshin qajet? Bizdiń bolashaǵymyz úshin qajet. Memleketimizdiń básekege qabiletin arttyrý úshin qajet. AES – ǵylym men tehnologııany damytý úshin qajet. Túptep kelgende el táýelsizdigin nyǵaıtý, ekonomıkasyn ornyqty damytý úshin qajet, – dedi Erlan Qoshanov.
Sondaı-aq Májilis spıkeri jastar únemi jańa úrdisterdiń basy-qasynda júretinin jáne memleketimizdiń qozǵaýshy kúshi bola otyryp, Ádiletti Qazaqstannyń bolashaǵy sanalatynyn atap ótti.
– Osydan eki jyl buryn biz Zerendide jastar qanatynyń ataýyn ózgertý týraly sheshim qabyldaǵan edik. Sodan beri «Jastar Rýhy» qarqyndy jumys atqaryp keledi. Uıymnyń aty ǵana emes, zaty da ózgerdi. «Jastar Rýhy» elimizdegi jetekshi qozǵalysqa, jastardyń rýhyn kóteretin irgeli uıymǵa aınaldy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Zerendi forýmyndaǵy beıneúndeýinde jastardyń zaman talabyna saı damýy baǵytyndaǵy úsh negizgi basymdyqty aıqyndap berdi. Ol – bilimge umtylys, eńbekqorlyq jáne patrıotızm. Bul baǵyttar jastar qanatynyń aldaǵy damý jolynyń ózegine aınaldy, – dedi ol.
Erlan Qoshanov memleket jastardyń áleýmettik máselelerin sheshý baǵytynda aýqymdy jumys atqaryp jatqanyn atap ótti. Partııa jelisi boıynsha jastardy jumyspen qamtýǵa baǵyttalǵan «Jastarǵa jumys», qarjylyq saýattylyqty arttyrýdy kózdeıtin «Qaryzsyz qoǵam», aýyl turǵyndaryna jeńildetilgen nesıe berýge arnalǵan «Aýyl amanaty» jobalary júzege asyrylyp jatyr. Sonymen qatar qumar oıyn, nashaqorlyq, jurttyń qaryzǵa batýy syndy máseleler zańnamalyq deńgeıde sheshile bastady. Soǵan qaramastan, búginde jastar aldynda turǵan áli de kóptegen áleýmettik syn-qater bar. «Jastar Rýhynyń» mıssııasy – jastardy ózekti máselelerdi sheshýge jumyldyrý jáne óskeleń urpaqty memlekettik jobalardy júzege asyrýǵa jan-jaqty tartý ekenine toqtaldy.
Sondaı-aq partııa tóraǵasy «Jastar Rýhy» volonterlik qyzmetiniń tıimdiligine nazar aýdardy. Máselen, kóktemgi sý tasqyny kezeńinde jastar qanatynyń belsendileri «Adal azamat» tujyrymdamasyna saı keletin qasıetterdi is júzinde kórsete bildi.
Forým barysynda is-sharaǵa qatysýshylar jastardy saıası jáne áleýmettik jumystarǵa tartý jóninde birqatar bastama kóterdi: kúrdeli saıası protsesterdi túsinýge jáne jalǵan aqparattarmen tıimdi kúresýge qabiletti jas saıasatkerler pýlyn qurý, ásirese, aýyldyq jerlerde kreatıvti ındýstrııany damytý, volonterlerdi qoldaý júıesin engizý, onyń ishinde oqýǵa túsý nemese jumysqa ornalasý kezinde artyqshylyq berý.
Jas kóshbasshylar Prezıdenttiń «Taza Qazaqstan» jalpyulttyq bastamasy sheńberinde ótip jatqan «Taza beısenbi» partııalyq aktsııasynyń aıasyn keńeıtýdi usyndy. Atap aıtqanda, buryn sý tasqynynan qorǵaný úshin bógetter turǵyzylǵan ózender men sý aıdyndarynyń arnalaryn tazartý jumysyn bastaý, qorshaǵan ortany qorǵaýdyń mańyzy týraly túsindirý jumystaryn júrgizý, qoǵamdyq oryndarda qoqys suryptaýǵa arnalǵan avtomattar ornatý, sondaı-aq keler jyly da «Taza beısenbi» aktsııasyn jalǵastyrý.
