Qazaqstanda Abaı Qunanbaıulynyń 180 jyldyǵy qalaı atalyp ótedi
ASTANA. KAZINFORM - 2025 jyly Qazaqstan uly aqyn, fılosof, oıshyl jáne reformator Abaı Qunanbaıulynyń 180 jyldyǵyn toılaıdy. Bul - resmı is-shara ǵana emes, qazaq mádenıetiniń tamyryna, rýhanı baǵdarlaryna jáne zııatkerlik dástúrine tereńinen úńiletin kún.
Búginde Abaı Qunanbaıuly – mektep baǵdarlamasyndaǵy kezekti tulǵa ǵana emes, ulttyq dúnıetanymnyń aıqyn baǵdary. Aıtýly mereıtoıǵa elimizdiń qalaı daıyndalyp jatqanynyń ózi kóp nárseni ańǵartady. Bıyl mádenı sharalarmen qatar, oqý oryndarynda abaıtaný sabaqtary da ótedi.
Aqynnan – ult baǵdaryna deıin
Abaı Qunanbaıuly – qazaqtyń ulttyq bolmysyn aıshyqtaıtyn biregeı tulǵa. Aqyn halyq poezııasyn fılosofııalyq tereńdikpen ushtastyryp, qazaq tiline ádebı órnektiń jańa deńgeıin syılady, Shyǵys pen Batystyń arasyndaǵy rýhanı kópirge aınaldy. Onyń «Qara sózderi» – jaı ǵana ósıet emes, qazaqtyń mádenı sanasynyń alǵashqy manıfesi.
Sol sebepti, Abaıdyń 180 jyldyǵy – tek mádenı emes, sonymen qatar saıası, bilim berý jáne azamattyq turǵyda da aıtýly mereke.
Elimizdegi barlyq mektepter men ýnıversıtetterde Abaıdyń ómiri men murasyn arqaý etken Abaıtaný sabaqtary ótedi. Oqý-aǵartý mınıstrligi «Abaı oqýlary» atty respýblıkalyq tsıkldi bastaıdy jáne Abaıtaný kýrsyn oqý baǵdarlamasyna keńinen engizedi.
Sonymen qatar halyqaralyq jáne ǵylymı konferentsııalar josparlanǵan. Astana men Almatyda Ortalyq Azııa elderinen, Túrkııa, Reseı men Eýropadan kelgen fılologtar, tarıhshylar men fılosoftar Abaı ıdeıalarynyń qazirgi oqylymyn talqylaıdy.
Eldegi iri teatrlarda Abaıǵa arnalǵan qoıylymdar, operalar men baletterdiń premerasy ótedi. Almatydaǵy Abaı atyndaǵy ulttyq opera jáne balet teatry áıgili «Abaı» operasyn qaıta sahnalaýdy, sondaı-aq qazirgi zamanǵy ártister qatysatyn mýzykalyq-poezııalyq keshter ótkizýdi josparlaǵan.
Elimiz boıynsha mektepterde, aýyldar men aýdan ortalyqtarynda jármeńkeler, kórmeler, kontsertter men fleshmobtar uıymdastyrylady. Astananyń ortalyǵynda Abaı beınesiniń zamanaýı túsindirmesine arnalǵan ınteraktıvti ınstallıatsııa ornatylady.
Uly aqyn dúnıege kelgen Abaı oblysy – osy jyldyń rýhanı ortalyǵyna aınalmaq. Semeı qalasy men Jıdebaıǵa týrısterdiń kóptep kelýi kútilýde, Abaıdyń mýzeı-úıine qalpyna keltirý jumystary júrgizilip, jańa ekspozıtsııalar ashylady jáne keń aýqymdy «Abaı forýmy» ótedi.
«Abaı jolymen» atty týrıstik naýqan arqyly aqynnyń ómiri túrli baǵyttar, fılmder, podkasttar men mobıldi qosymshalar arqyly tanystyrylady.
Mereıtoı Abaı murasyn tsıfrlyq formatta nasıhattaýdyń jańa kezeńine serpin beredi. TikTok, Instagram, YouTube platformalary arqyly jastar arasynda Abaı poezııasy men fılosofııasyn dáripteý keń taraýda. Belgili blogerler men ınflıýenserler «Qara sózderdi» oqyp, týyndaǵan oılarymen bólisetin chellendjder men jobalarǵa qatysady.
Sondaı-aq Abaı ómiri týraly jańa tarıhı drama janryndaǵy avtorlyq teleserıal ázirlenýde.
Qazirgideı jyldam ózgerister dáýirinde rýhanı tirek izdeý qajettiligi artyp keledi. Osy tusta elimiz Abaı Qunanbaıulynyń 180 jyldyǵyna tereń ishki suranyspen qadam basýda. Aqynnyń adamgershilik, bilim, eńbek, ózara syılastyq pen aqıqatty izdeý jónindegi ıdeıalary jastarǵa, qoǵamǵa jáne memleketke áli de ózekti taqyryp.
Mınıstrlik Abaı Qunanbaıulynyń mereıtoıy jaı ǵana ataýly kún emes, ulttyq ıdeıaǵa, mádenı tereńdikke jáne adamgershilik qundylyqtarǵa nazar aýdaratyn mańyzdy kún ekenin aıtty.
Elimizdiń túkpir-túkpirindegi aýyldardan bastap elordaǵa deıin, oqýshydan bastap ǵalymǵa deıin – uly Abaıdyń murasy men bolmysyna úńilgen árbir jan ózin-ózi tanyp, rýhanı jańǵyrý jolyna túsedi.
Aıta keteıik, 65 oqýshy «Abaı oqýlary» respýblıkalyq baıqaýynyń júldegeri atandy.