Qazaqstan sırek jer elementteri boıynsha álemdik ondyqqa kirýi múmkin
ASTANA. KAZINFORM — 2022 jyly el aýmaǵynda 11 ýchaskede sırek metaldardy izdestirý jumysy bastalyp, byltyr aıaqtaldy. Zerdeleý jumysynyń nátıjesi týraly tolyǵyraq Ónerkásip jáne qurylys mınıstrligi Geologııa komıteti tóraǵasynyń orynbasary Marǵulan Baıbatyrov aıtyp berdi.
— Búginde taý-ken metallýrgııa salasyn el ekonomıkasynyń qozǵaýshy kúshi dep esepteımiz. Memlekettik bıýdjetke túsetin negizgi kirister tabıǵı resýrstar esebinen túsedi. Bul sala biz úshin asa mańyzdy. 2018 jyly jer qoınaýy jáne jer qoınaýyn paıdalaný týraly kodeks engizildi. Kodeks birqatar jańashyldyq alyp keldi, qazir salaǵa jańa kompanııalar kelip jatyr. Bizdiń salaǵa halyqaralyq deńgeıdegi iri ınvestorlar tartyldy, shamamen 10 shaqty iri ınvestor Qazaqstanǵa kelip, belsendi jumys istep jatyr, — dedi Marǵulan Baıbatyrov elordada ótip jatqan ІІІ halyqaralyq «Qazaqstannyń taý-ken» kongresinde.
Odan ári maman geologııalyq zerdeleý jumystaryna toqtaldy.
— 2022 jyly biz 11 ýchaskede sırek metaldardy izdestirý jumysyn bastadyq, byltyr ol jumys aıaqtaldy, qazir bizde qýantarlyq nátıje bar. Óte iri ken orny anyqtaldy, ıaǵnı sırek jer elementteriniń ken orny, munda shamamen 17 komponent bar. Olardyń qatarynda lantanoıdtar, tellýrıdter jáne basqa da elementter bar. Bul bolashaǵy zor ýchaske. Eger boljamdy qordyń bir bóligi rastalsa, biz sırek jer elementteriniń iri qory boıynsha álem elderiniń alǵashqy ondyǵyna kire alamyz. Sırek jer komponentteri negizinen elektronıka óndirisinde qoldanylady. Qazir jańa tehnologııalar jaqsy damyp jatyr jáne olar sırek jer elementterin talap etedi. Elektromobılder de qarqyndy damyp keledi, tıisinshe, osyndaı tehnologııalyq óndirister úshin shıkizat qajet, — deıdi ol.
Geologııa komıteti ókiliniń aıtýynsha, salada kadr máselesi — óte ózekti.
— Salaǵa reforma júrgizilgen jyldary biz shamamen 3000 lıtsenzııa berdik. Sáıkesinshe, olardy kadrmen qamtamasyz etý qajet. Qazir geologııa naryǵynda, naqty bilikti geologtar tapshy. Bizdiń málimetterimiz boıynsha, geologtar daıarlaǵan joǵary oqý oryndarynyń túlekteri 100% jumysqa ornalasady. Bul degenimiz stýdent oqýyn aıaqtaǵan boıda jumysqa ornalasýynyń aıqyn kórsetkishi. Taý-ken salasyndaǵy jalaqy óte joǵary. Bul óte bedeldi mamandyq. Biraq, bir kezderi bul mamandyqqa suranys azaıǵan bolýy múmkin. Búginde bilikti geologtar men jańa býyn arasyndaǵy alshaqtyq shamamen 30 jyl, ıaǵnı 30 jyldyq úzilis bar. Bul úzilis saldaryn tıgizip otyr, — dep tolyqtyrdy M. Baıbatyrov.
Aıta keteıik, búgin Astanada ІІІ halyqaralyq «Qazaqstannyń taý-ken» kongresi ótip jatyr. Іs-sharaǵa otandyq mamandardan bólek, Ortalyq Azııa elderinen kelgen geologtar, sarapshylar men kompanııa basshylary men ókilderi qatysyp jatyr. Sondaı-aq taý-ken óndirisi men tehnologııasyna arnalǵan kórme uıymdastyrylǵan.
Taıaýda ǵana eksporttyq shekteýden sırek jer elementteriniń baǵasyn sharyqtatyp jibergenin jazǵan edik.