Qazaqstan men Koreıa Prezıdentteri Birlesken málimdeme qabyldady
QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń shaqyrýymen Koreıa basshysy Mýn Chje In 21-23 sáýir aralyǵynda Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keldi.
2019 jylǵy 22 sáýirde Nur-Sultan qalasyndaǵy kelissózder barysynda eki memleket basshylary Qazaqstan Respýblıkasy men Koreıa Respýblıkasy arasyndaǵy strategııalyq áriptestikti ornatýdyń 10 jyldyq mereıtoıy qarsańynda ózara senim men ózara qurmet kórsetýge negizdelgen joǵary deńgeıdegi eki jaqty yntymaqtastyqtyń damýyn qanaǵattanǵandyqpen atap ótti. Eki el arasyndaǵy erekshe dostyq qarym-qatynastardy rastaı otyryp, taraptar saıası, saýda-ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq, ınnovatsııalyq, mádenı, sport jáne týrıstik salalardaǵy ózara tıimdi jáne praktıkalyq yntymaqtastyqty nyǵaıtý jóninde ortaq pikirge keldi.
Qazaqstan tarapy ınfraqurylymdy damytýdyń «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasyn, onyń ishinde ınnovatsııalyq ındýstrııalandyrý máselesi boıynsha Koreıamen yntymaqtastyqtyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Koreıa tarapy álem men ekonomıkanyń sınergııasyna negizdele otyryp, ekonomıkalyq damýǵa qol jetkizgen Qazaqstan «Jańa Soltústik saıasat» strategııasyndaǵy negizgi áriptesterdiń biri bolyp tabylatynyn aıtty. Taraptar «Nurly jol» baǵdarlamasy men «Jańa soltústik saıasat» strategııasyn úılesimdi júzege asyrý úshin yntymaqtastyqty nyǵaıtý qajet degen ortaq pikirge keldi.
1. Taraptar eki eldiń arasyndaǵy saıası senimdi nyǵaıtýda tyǵyz yntymaqtastyq ornatýǵa, praktıkalyq yntymaqtastyqty keńeıtýge jáne strategııalyq áriptestik negizinde eki eldiń arasyndaǵy dostyqty damytýǵa kelisti.
2. Taraptar Koreıa túbeginiń denýklearızatsııa máselesin qosa alǵanda, jahandyq kún tártibindegi kóptegen máseleler boıynsha eki eldiń ortaq ustanymǵa ıe ekenin atap ótti, sondaı-aq óńirlik jáne halyqaralyq deńgeılerde beıbitshilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtý salasyndaǵy ekijaqty yntymaqtastyqty jalǵastyrýǵa ýaǵdalasty.
3. Koreıa Ortalyq Azııa elderiniń kúsh-jigerimen óńirde ıAdrolyq qarýdan azat aımaq qurý tájirıbesine nazar aýdardy. Taraptar Qazaqstannyń denýklearızatsııa men jappaı qyryp-joıý qarýdy taratpaý salasyndaǵy tájirıbesimen bólisýge daıyndyǵyn eskere otyryp, osy baǵytta dıalog pen yntymaqtastyqty odan ári jalǵastyrýǵa sheshti.
4. Taraptar KHDR ıadrolyq problemasyn beıbit jolmen retteý jáne koreıaralyq qatynastardy damytý Koreıa túbeginde ǵana emes, búkil álemde beıbitshilik pen turaqtylyqty nyǵaıtýǵa yqpal etedi degen pikirge keldi. Osy turǵyda Qazaqstan Koreıanyń tolyq denýklearızatsııaǵa qol jetkizý jáne Koreıa túbeginde turaqty beıbit júıeni qurý isinde, sondaı-aq koreıaralyq qarym-qatynastardy damytýda óziniń dáıekti qoldaýyn rastady.
5. Taraptar Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Qory men Koreı qory arasyndaǵy ıarolyq qarýdy taratpaý jáne Koreıa túbeginiń denýklearızatsııa máselelerin tereń talqylaýyn oń baǵalady jáne eki Qor arasynda keıingi konsýltatsııalar ótkizý jóninde kúsh salýǵa ýaǵdalasty.
6. Taraptar Qazaqstan men Koreıa arasyndaǵy ekijaqty taýar aınalymynyń ósýine qanaǵattanýshylyq bildirip, saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq salalardaǵy ózara tıimdi ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytý úshin birlesken kúsh-jigerlerin jumsaýǵa kelisti. Infraqurylymynyń qurylysy, aýyl sharýashylyǵy, densaýlyq saqtaý jáne mádenıet sııaqty túrli salalardaǵy ózara is-qımyldy damytý boıynsha naqty baǵyttar kórsetilgen Qazaqstan Respýblıkasy men Koreıa Respýblıkasynyń «Samal jel» jańa (jańartylǵan) ekonomıkalyq yntymaqtastyq baǵdarlamasyna qol qoıýdy quptady. Taraptar osy baǵdarlamanyń oryndalý barysyn úkimetaralyq komıssııa sheńberinde únemi baqylaýǵa ýaǵdalasty.
7. Taraptar Saýda-ekonomıkalyq jáne ǵylymı-tehnıkalyq yntymaqtastyq jónindegi úkimetaralyq komıssııa saýda jáne ınvestıtsııalar salasyndaǵy ekijaqty qarym-qatynastardy damytýda mańyzdy ról atqaratynyn rastady jáne 2019 jylǵy 20 naýryzda ótken Komıssııanyń 8-shi otyrysynyń nátıjelerin quptady.
8. Taraptar 2019 jylǵy 22 sáýirde Nur-Sultan qalasynda ótken bıznes-forýmnyń qorytyndysyn joǵary baǵalady jáne isker toptar ókilderiniń ýaǵdalastyqtaryn tabysty júzege asyrý úshin yntymaqtasýǵa ýaǵdalasty, sondaı-aq Koreıanyń Prezıdenti Mýn Chje Inniń Qazaqstanǵa sapary aıasynda qol qoıylǵan kommertsııalyq qujattar saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty odan ári keńeıtýge úles qosatynyn atap ótti. Osy maqsatta eki eldiń kóshbasshylary Qazaqstan men Koreıanyń isker toptary arasyndaǵy ózara is-qımyldy odan ári jandandyrý úshin qolaıly jaǵdaı jasaýdy qoldady.
9. Koreı tarapy «Tsıfrlyq Qazaqstan 2018-2022» memlekettik baǵdarlamasyna qatysýǵa qyzyǵýshylyq tanytyp, ekonomıkanyń barlyq salalaryn tsıfrlandyrý boıynsha tájirıbesimen bólisýge daıyn ekendigin bildirdi. Sondaı-aq, Qazaqstan koreı tarapynyń Nur-Sultan qalasynda Qazaqstan-Koreıa birlesken halyqaralyq IT-ortalyǵyn qurý týraly bastamasyn qoldady.
10. Taraptar perspektıvaly salalarda, onyń ishinde 4-shi ónerkásiptik revolıýtsııa salasynda ózara tıimdi yntymaqtastyqtyń qajettiligin tanydy jáne joǵary tehnologııalar salasyndaǵy birlesken jobalardy únemi keńeıtýge umtylatyn bolady. Eki memleket basshylary Qazaqstannyń Tsıfrlyq damý, qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi men Koreıanyń Ǵylym jáne aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar mınıstrligi arasyndaǵy 4-shi ónerkásiptik revolıýtsııa salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıýdy quptady. Sondaı-aq, taraptar eki eldiń 4-shi ónerkásiptik revolıýtsııa dáýirine tabysty kire alatynyna jáne Koreıanyń osy elde alǵash ret engizilgen 5G mobıldi jeliler paıdalaný tájirıbesi arqyly ınnovatsııalardy ınklıýzıvti ósirý múmkindikterin paıdalana alatynyna senim bildirdi.
11. Taraptar densaýlyq saqtaý salasyndaǵy, atap aıtqanda, densaýlyqty saqtandyrý júıesin damytý, densaýlyq saqtaý, medıtsınalyq bilim men ǵylym, farmatsııa salalaryndaǵy memlekettik-jekeshelik áriptestikti damytý, aýrýlardy dıagnostıkalaý men emdeýde zamanaýı tehnologııalardy paıdalaný boıynsha tájirıbe almasýdaǵy yntymaqtastyqtyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
12. Taraptar «Úlken Almaty aınalma avtokólik jolynyń qurylysy» (ÚAAAJ) jobasy aıasynda jumystardyń sapaly jáne ýaqytyly aıaqtalatynyna senim bildirdi. Memleket basshylary ÚAAAJ jobasy sheńberinde tabysty ózara is-qımyl Qazaqstannyń strategııalyq jobalaryna Koreıanyń odan ári qatysýy úshin serpin beretinine túsinistik bildirdi.
13. Taraptar Qazaqstan men Koreıa arasyndaǵy kólik qatynastaryn damytý boıynsha birlesken kúsh-jigerdi jalǵastyrýǵa bel baılaǵanyn bildirdi. Osyǵan oraı, logıstıka jáne tranzıt salasyndaǵy yntymaqtastyqty erekshe atap ótti. Eki el basshylary osy saladaǵy yntymaqtastyqty tereńdetýdiń jáne ózara tıimdi baǵyttardy qarastyrýdyń mańyzdylyǵyn basa aıtty. Qazaqstan Lıanıýngandaǵy (Qytaı) qazaqstandyq termınaldy paıdalanýdy keńeıtý boıynsha yntymaqtastyqqa múddeli ekenin bildirdi, al koreı tarapy bul úshin birlesip kúsh salýdy usyndy.
14. Taraptar «Aral teńiziniń qurǵaq túbiniń fıtomelıoratsııasy» jobasyn qosa alǵanda orman sharýashylyǵy salasyndaǵy yntymaqtastyqtyń nátıjelerin joǵary baǵalaı otyryp, Ortalyq Azııa aımaǵynyń orman seldireýin aldyn alý úshin halyqaralyq uıymdarmen, onyń ishinde Azııa orman sharýashylyǵy uıymymen (AFoCO) orman sharýashylyǵy salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtý qajettigi týraly pikir bildirdi.
15. Taraptar ǵarysh salasyndaǵy yntymaqtastyqqa daıyn ekendikterin rastady jáne ǵarysh keńistigin beıbit maqsatta birlesip zertteý eki eldiń ǵarysh qyzmetiniń damýyna úles qosatyny týraly pikir bildirdi. Osyǵan oraı, memleket basshylary Qazaqstannyń Tsıfrlyq damý, qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásip mınıstrligi men Koreıanyń Ǵylym jáne aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar mınıstrligi arasyndaǵy Ǵarysh keńistigin beıbit maqsatta birigip zertteý jáne paıdalaný salasyndaǵy ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıýdy quptady.
16. Taraptar Qazaqstannyń Bilim jáne ǵylym mınıstrligi men Koreıanyń Bilim mınıstrligi arasyndaǵy Bilim berý salasyndaǵy yntymaqtastyq jónindegi ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıýdy quptaı otyryp, Koreıa úkimetiniń túrli baǵdarlamalary boıynsha qazaqstandyq azamattarǵa qoldaý kórsetýdi kúsheıtý arqyly bilim berý salasyndaǵy adamı resýrstarmen almasýdy jandandyrý týraly sheshim qabyldady.
Sondaı-aq, taraptar túrli salalarda, onyń ishinde mádenı-gýmanıtarlyq salada almasýdy keńeıtýge ýádelesti jáne, ásirese, dıplomatııalyq qarym-qatynastar ornatylýynyń 30-jyldyǵyna oraı 2022 jyldy Mádenı almasý jyly dep belgilep, túrli mereıtoılyq is-sharalardy ótkizýge kelisti.
17. Qazaqstan tarapy Qazaqstannyń memlekettik qyzmetkerleriniń áleýetin nyǵaıtýdaǵy Koreıanyń rólin joǵary baǵalady. Taraptar Qazaqstanda kadrlardy basqarý júıesin jańǵyrtý úshin birlesip kúsh salýǵa daıyn ekendikterin rastady.
18. Taraptar Qazaqstan Respýblıkasy men Koreıa Respýblıkasy arasyndaǵy sottalǵan adamdardy berý týraly shartqa qol qoıýdy quptaı otyryp, atalǵan sharttyń kúshine tez arada enýi ózara túsinistik pen ózara senimdi nyǵaıtýǵa yqpal etetindigin, sondaı-aq quqyqtyq saladaǵy yntymaqtastyqty jańa deńgeıge shyǵaratynyn atap ótti.
19. Taraptar Qazaqstan men Koreıa arasyndaǵy áskerı-tehnıkalyq yntymaqtastyq jónindegi birlesken komıtettiń tabysty iske qosylýyn quptady, 2019 jylǵy 27-28 aqpanda Nur-Sultan qalasynda ótken birinshi otyrystyń nátıjelerine qanaǵattanýshylyq bildirdi. Bolashaqtaǵy yntymaqtastyq úshin jaǵymdy úrdisterdi atap, eki eldiń áskerı-ónerkásiptik keshenderi arasyndaǵy baılanystardy jandandyrýǵa úmit bildirdi.
20. Taraptar Azııa óńirindegi senimdi kúsheıtý arqyly beıbitshilik pen turaqtylyqty jáne halyqaralyq qaýymdastyqtyń ornyqty damýyn nyǵaıtý boıynsha birlesken kúsh-jiger salýdy jalǵastyrý qajettigi týraly ortaq pikir bildirdi. Taraptar dıalog arqyly almasýdy keńeıtýge, yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa jáne ózara senimdi tereńdetýge yqpal etetin Azııadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary keńesiniń (AÓSShK) tuǵyrnamasyn joǵary baǵalady.
Taraptar elderi úılestiretin AÓSShK ólshemderiniń sheńberinde tıisti is-sharalar ótkizý jolymen AÓSShK-niń senim sharalaryn odan ári ilgeriletý úshin dáıekti túrde kúsh salýǵa kelisti.
21. Taraptar BUU-ny qosa alǵanda, halyqaralyq uıymdarda ózara yntymaqtastyqty nyǵaıtýdy jalǵastyrýdy jaqtady. Koreıa BUU Qaýipsizdik keńesiniń 2017-2018 jyldardaǵy turaqty emes múshesi retinde Qazaqstannyń belsendi qyzmetin, sondaı-aq beıbitshilik pen turaqtylyqty nyǵaıtýdaǵy Qazaqstannyń deldaldyq rólin joǵary baǵalady.
22. Taraptar 2007 jyly jumysyn bastaǵannan beri «Ortalyq Azııa - Koreıa Respýblıkasy» forýmy turaqty kópjaqty konsýltatıvtik dıalog retinde tabysty damyp, Koreıa men Ortalyq Azııa elderi arasynda ózara senimdi nyǵaıtýǵa jáne almasýlardy jandandyrýǵa úles qosqanyn atap ótti jáne forýmdy damytý úshin birlesken kúsh-jiger salýǵa kelisti. Taraptar 2019 jylǵy qazanda Nur-Sultan qalasynda syrtqy ister mınıstrleri deńgeıinde «Ortalyq Azııa - Koreıa Respýblıkasy» 12-shi forýmyn ótkizýdi quptady. Taraptar 2017 jyly resmı túrde ashylǵan «Ortalyq Azııa - Koreıa Respýblıkasy» Forýmynyń Hatshylyǵy Koreıa men Ortalyq Azııa elderi arasyndaǵy ekijaqty jáne kópjaqty yntymaqtastyqtyń jańa jobalaryn anyqtaýǵa jáne ilgeriletýge múmkindik týǵyzatynyn atap ótip, Hatshylyqty kúsheıtý arqyly jobalardy keńeıtý ári damytý joldaryn belsendi túrde qarastyrýǵa nıettestigin rastady.
23. Taraptar eki el parlamentteri arasyndaǵy ekijaqty qarym-qatynastardy joǵary baǵalady, sondaı-aq Qazaqstan Parlamentiniń Májilisi, Koreıanyń Ulttyq Assambleıasy jáne Reseı Federatsııasynyń Memlekettik Dýmasy 2019 jylǵy 23-24 qyrkúıekte Nur-Sultanda «Úlken Eýrazııa: Dıalog. Senimdilik. Áriptestik» taqyrybynda uıymdastyratyn Eýrazııa elderi parlamentteri spıkerleriniń 4-shi keńesin tabysty ótkizý úshin kúsh salýǵa ýádelesti.
24. Taraptar Koreıa Prezıdenti Mýn Chje Inniń Qazaqstanǵa jasaǵan memlekettik saparynyń qorytyndylaryna qanaǵattanýshylyq bildirip, joǵarǵy deńgeıdegi belsendi ózara is-qımyl ekijaqty qatynastardyń damýyna aıtarlyqtaı serpin beretinin erekshe atap ótti. Prezıdent Mýn Chje In Qazaqstannyń Úkimeti men halqyna qonaqjaılylyq úshin alǵysyn bildirip, Qazaqstan Prezıdenti Q.Toqaevty eki tarapqa yńǵaıly ýaqytta Koreıaǵa saparmen kelýge shaqyrdy. Prezıdent Q.Toqaev shaqyrýdy alǵyspen qabyldady.
