Qazaqstan men Bolgarııa elderi ekonomıkasynyń ártúrli salalaryndaǵy ózara yntymaqtastyq máseleleri talqylandy
Sharaǵa QR Bas prokýratýrasynyń, ulttyq ekonomıka, ınvestıtsııalar men damý, aqparat jáne kommýnıkatsııa, syrtqy ister, mádenıet jáne sport, bilim jáne ǵylym, aýylsharýashylyq, energetıka mınıstrlikteriniń, Qazaqstannyń syrtqy saýda palatasy, «Kaznex Invest» eksport pen ınvestıtsııalar jónindegi ulttyq agenttigi» AQ, «Astana Ekspo-2017» ulttyq kompanııasynyń ókilderi qatysty.
Bolgarııa resmı delegatsııasynyń quramyna ekonomıka, energetıka, týrızm, transport, aqparattyq tehnologııalar men baılanys, aýyl sharýashylyǵy men azyq-túlik mınıstrliginiń ókilderi, Halyqtyq jınalys depýtattary kirdi.
«Elimiz táýelsizdik alǵan alǵashqy kúninen bastap Qazaqstan men Bolgarııa elderiniń arasyndaǵy ózara múddeler eskerile otyryp jáne senimge negizdelgen turaqty konstrýktıvti qarym-qatynas ornady. Qazaqstan Balqan túbegi men Qarateńiz aımaǵyndaǵy negizgi áriptesterdiń biri retinde Bolgarııamen yntymaqtastyqty damytýǵa zor mán beredi. Atalǵan ýaqyt aralyǵynda biz ekijaqty qarym-qatynastyń barlyq baǵyttary boıynsha aıtarlyqtar úrdiske sonymen qatar, halyqaralyq uıymdar sheńberinde tıimdi ózara seriktestikke qol jetkizdik.
Ekonomıkalyq yntymaqtastyq salasyndaǵy bizdiń úkimetaralyq komıssııanyń rolin erekshe atap aıtqym keledi. Komıssııa jumysynyń nátıjesinde yntymaqtastyqtyń perspektıvti baǵyttary aıqyndalyp, túıindi máseleler sheshilip keledi, eki eldiń iskerlik ortasynda tikeleı qarym-qatynas ornatylýda. Qazaqstan men Bolgarııa arasyndaǵy qarym-qatynastyń bolashaǵy kemel. Taraptarǵa normatıvti quqyqtyq bazany keńeıtip, saýda aınalymyn arttyrýǵa baǵyttalǵan saýda-ekonomıkalyq baılanysty ári qaraı damytý kerek», - dedi Tamara Dúısenova.
Otyrysta eki eldiń ókilderi ekijaqty saýda kólemin arttyrýdyń qajettiligin eskerdi.
Qazaqstan shıkizattyq emes sektor ónimderin Bolgarııaǵa eksporttaýǵa qyzyǵýshylyq tanytyp otyr. Onyń ishinde farmatsevtıkalyq ónimder, symdar men kabelder, tyńaıtqyshtar, kúnbaǵys uryqtary jáne jún Bolgarııaǵa ımporttalatyn úzdik 30 taýarlyq belgiler qataryna jatady.
Bolgarııa Qazaqstan naryǵyna kelesi taýarlardy jetkizý sharalaryn uıymdastyrýǵa daıyn ekenin bildirdi: jemis-jıdek pen kókenisterdi óńdeýge arnalǵan tehnologııalyq zattar, jınalatyn qurylymdar, suıyq zattarǵa arnalǵan sorǵyshtar, eseptik jáne esepshi qoldanatyn mashınalar, jaryq berýshi qurylǵylar, qurylys jáne týrıstik qyzmetter, dárilik zattar, shashqa, aýyz qýysyna arnalǵan preparattar, jıhaz, baltashylyq zattar, daıyn tuzdyqtar men tuzdyqtarǵa arnalǵan zattar, jemis shyryndary, qatyrylǵan kókenis qospalary, konserviler jáne t.b.
Taraptar únemi aqparattyq qoldaý kórsetý men Qazaqstan men Bolgarııada ótkiziletin halyqaralyq jármeńkelerge, kórmelerge jáne taǵy basqa sharalar eki eldiń ózara iskerı ortasynyń qatysýyna yqpaldastyq bildirý týraly kelisti.
Aımaqtardy damytý, kóriktendirý, qurylys pen turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy yntymaqtastyq aıasynda taraptar qurylys materıaldary men taýarlar salasyndaǵy ulttyq standarttar jaıynda aqparattyq almasýdaǵy, sonymen qatar, aımaqtardy turaqty ári teńgerimdi damytý máselelerindegi tájirıbe almasýdaǵy, energetıkalyq tıimdilik pen mekemeler, turǵyn úılerdiń sanatsııasy, memlekettik jeke menshik seriktestik jáne ınfraqurylymdyq jobalardy júzege asyrýdaǵy múddelerdi aıqyndady.
QR Prezıdenti aıqyndaǵan bes ınstıtýtsıonaldy reformany iske asyrý jónindegi 100 naqty qadam - Ult josparynyń 84-qadamy «Moıyndalǵan halyqaralyq energoservıstik sharttar arqyly energııa únemdeý salasyna strategııalyq ınvestorlar tartý» sharalaryn iske asyrý sheńberinde taraptar Qazaqstannyń naryǵyna bolgarlyq energoservıs kompanııalaryn tartý arqyly energııa únemdeý men energııanyń tıimdiligin arttyrý salasynda ózara seriktestikti keńeıtýge nıet bildirip otyr.
Eki eldiń ókilderi densaýlyq saqtaý, áleýmettik damý men áleýmettik qamsyzdandyrý salasyndaǵy basym baǵyttar boıynsha yntymaqtastyq múmkindikterin zerdeleý týraly kelisti. Taraptar densaýlyq saqtaý júıesin jetildirý men áleýmettik damý máselelerinde, sonymen qatar, áleýmettik qamsyzdandyrý salasyndaǵy kelisim shart-quqyqtyq bazany jetildirý engizý boıynsha eń úzdik tájirıbeler men aqparat almasý múddelerin bildirdi.
Otyrys barysynda eki eldiń ókilderi joǵarǵy oqý oryndary, onyń ishinde JOO-daryna oqytýshylar men ǵylymı qyzmetkerlerdi shaqyrý aıasynda bilim alýshylardyń akademııalyq almasý baǵdarlamalary boıynsha yntymaqtastyqtyń jaǵymdy tendentsııalaryn atap aıtty. Taraptar 1999 jylǵy 5 qyrkúıektegi Qazaqstan Respýblıkasy densaýlyq saqtaý, bilim jáne sport mınıstrlikteri men Bolgarııa Respýblıkasynyń bilim jáne ǵylym mınıstrligi arasyndaǵy bilim salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimniń sheńberinde ózara yntymaqtastyqty ári qaraı jalǵastyrý týraly kelisti.
Aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy seriktestikti talqylaı kele, taraptar kelesi baǵyttar boıynsha yntymaqtastyqty damytý men jandandyrý áleýetiniń zor ekendigin eskerdi: ósimdikterdi ósirý men qorǵaý, veterınarııa men fıtosanıtarııa, azyq-túlik qaýipsizdigi, mal sharýashylyǵy jáne t.b. Komıssııa taraptarǵa aqparat jáne tájirıbe almasýdaǵy yntymaqtastyqty jandandyrýdy, aýyl sharýashylyǵy men óńdeýshi óndiris salalaryndaǵy ortaq jobalardy jasaý múmkindikterin zerdeleýdi usyndy.
Sonymen birge, taraptar baılanys jáne aqparattyq tehnologııalar, transport, týrızm jáne sport salalaryndaǵy yntymaqtastyqty damytýǵa qyzyǵýshylyq tanytty.
Otyrys sońynda qazaqstandyq tarap bolgar eliniń ókilderine Astanada ótetin Halyqaralyq «EKSPO-2017» mamandandyrylǵan kórmesine qatysýǵa baılanysty sheshim qabyldaý úrdiin jyldamdatýdy usyndy.
Taraptar Qazaqstan-Bolgar ekonomıkalyq yntymaqtastyq jónindegi úkimetaralyq komıssııanyń V otyrysyn 2018 jyly Sofııa qalasynda ótkizý týraly kelisti.
Anyqtama úshin:
Statıstıkalyq málimetter boıynsha 2015 jyly Qazaqstan men Bolgarııa taýar aınalymynyń kólemi 112,9 mln. AQSh dollaryn qurady. Bul 2014 jylmen salystyrǵanda (95,3 mln. AQSh dollary) 18,5%-ǵa artyq. Onyń ishinde qazaqstandyq eksport 80 mln. AQSh dollaryn, ımport - 32,9 mln. AQSh dollaryn qurady.
2015 jylǵy Bolgarııamen saýda-sattyq qatynasyndaǵy Qazaqstannyń jetekshi eksporttyq taýarlary: ushý qurylǵylary (37,5%), óńdelmegen alıýmınıı (21,6%), kender men mys kontsentrattary (14,7%), gaz (13,9%), munaı (12,1%), al qazaqstandyq ımportta: dárilik zattar (16,9%), esepshiler mashınalary, poshtalyq tańbalaý mashınalary, bılet qurylǵylary jáne esepteýish qurylǵylary bar osy tárizdes mashınalar (14,5%), tamaq ónimderi (12,3%), jylqy, esek, qashyr etteri (7,4%), iri-qara mal etteri (6,8%) bar.