Qazaqstan quramasyn óz oıynshylarymyzdan jasaqtaý qajet ? G. Parshın

ORAL. Naýryzdyń 11-i. QazAqparat /Ǵaısaǵalı Eraly/ - Voleıboldan Qazaqstannyń erler quramasyna óz ulttyq kadrlarymyz qajet. Ótken jyly el quramasyna bas bapker bolyp taǵaıyndalǵan KSRO, Qazaqstan jáne Latvııa Respýblıkalarynyń eńbek sińirgen jattyqtyrýshysy Gennadıı Parshın QazAqparat tilshisimen suhbatyn osy máseleden bastady.

Kezinde KSRO құramasyn da baptap, Latvııa, Tүrkııa, Japonııa syndy elderde jemisti jұmys jasaı bilgen bapkerdiң aıtýynsha, Қazaқstan voleıbolyn damytýdyң tөrt jyldyқ baғdarlamasyna sәıkes ұlttyқ құramany birte-birte jasartý mindeti alғa қoıylyp otyr. Eger osy kүıde jүre bersek, tөrt jyldan keıin құramanyң beldi oıynshylarynyң jasy otyzdan asyp ketedi de, el namysyn abyroımen қorғaý odan saıyn қıyndaı tүsedi. Bıylsha tәjirıbeli oıynshylarғa senim artsaқ, kelesi maýsymnan bastap el құramasy jas voleıbolshylarmen tolyқtyryla beriledi. Өıtpese bolmaıdy. Mysaly, өtken jyly Қazaқstan құramasy Azııa oıyndarynda onynshy oryndy ıelendi. Al Azııa voleıboly қazirgi kezde bәsekege қabiletsiz bolyp esepteledi. ıAғnı әlemdik arenada 20-25-shi oryndarda ғana jүr. Қazaқstannyң orny odan da әride ekenin osydan-aқ shamalaı berýge bolady. Mұnymen olımpıada oıyndaryna, әlem chempıonaty men kýbogyna joldama alý mүmkin emes. Sondyқtan, ataқty bapkerdiң pikirinshe, eң aldymen ұlttyқ kadrlar daıarlaý jүıesin қalpyna keltirý қajet. Bұl jүıe өkinishke қaraı, joıylyp ketti. Қazirgi kezde Қazaқstan құramasy negizinen legıonerlerden tұrady. Қazaқ voleıbolynan tүlep ұshқan үsh-aқ adam bar. Bұl tәsildiң eshқandaı bolashaғy joқ. Ras, mұndaı jaғdaı klýbta oryn alsa, aқtaýғa bolar. Alaıda ұlttyқ құrama өz tүlekterimizden jasaқtalýy kerek. Bұl үshin keminde үsh-tөrt bazalyқ klýb құrylyp, onyң құramynda jasөspirimderden bastap eresekterge deıingi ınfraқұrylym bolғany jөn. Komandany kүsheıtý үshin bir-eki legıonerdi ұstaýғa bolar. Қazir eki-үsh klýb қana jas oıynshylardy қatarғa қosýda. Қalғandary syrttan kelgender esebinen «kүn kөrýde». Sonyң saldarynan voleıbol өziniң tartymdylyғyn joғaltty, ұlttyқ namys joқ. Jas oıynshylarymyzda tәjirıbe jetispeı jatyr. Қazirgi ýaқytta әlemdik voleıbol қatty damyp ketti. Barlyқ jerde bұl oıyn jүıeli tүrde jolғa қoıylғan. Eger mұny bүgin қolғa almasa, erteң mүlde kesh bolady. Sol sebepti әr mektepte arnaıy voleıbol klastaryn ashyp, balalar bapkerlerin қaıtadan jınap, olarғa barynsha jaғdaı jasaғan dұrys. Kezinde bұlardyң kөbi jan-jaққa ketip қaldy. Bұғan endi jol bermeý үshin jattyқtyrýshylardyң jalaқylary da joғary bolýy kerek. Soңғy on bes jyl boıy respýblıkanyң jasөspirimder құramasy halyқaralyқ jarystarғa қatyspaғan. Bұdan keıin қandaı nәtıje kүtýge bolady!? Osy seңdi bұzý үshin қazir Nұrtaı Әbiқaıұly jetekshilik etetin Қazaқstan voleıbol federatsııasy tarapynan kөp jұmys jasalýda. Bұғan barlyқ sport mekemeleri septesse ғana tөrt jylda-aқ biraz nәrsege қol jetkizýge bolady. - Gennadıı Vasılevıch, siz өziңiz de Қazaқstan voleıbolynyң tүlegisiz, endeshe, bұl өz eliңizge oralғanyңyz ba? - Iә, men ataқty Oktıabr Jarylғapovtyң shәkirtimin. Jastaıymnan voleıbol oınap қana қoımaı, 1968 jyly jıyrma toғyz jasymda Rıganyң «Radıotehnıgine» jattyқtyrýshy bolyp ketkenimshe bapkerlikpen de aınalystym. Men baptaғan Oleg Antropov, Valerıı Astanın, Amangeldi Sұltanov, Vadım Kýlakov, Aleksandr Portnoı, Vıacheslav Shapran syndy oıynshylar keıin Almaty «Býrevestnıginiң» negizin құrady. Al bұl komanda 1969 jyly KSRO birinshiliginiң jeңimpazy atanyp, Eýropa chempıondarynyң kýbogyn ұtyp aldy. ıAғnı, bizde үzilip қalsa da, jaқsy dәstүr boldy. Endi sony jalғaý ? basty mindetimiz. Қazaқstandaғy voleıboldyң jaı-kүıine meniң de janym kүıedi. Sondyқtan jaңa esimder asha bilsem, bir maқsatymnyң oryndalғany dep tүsinemin. -Қazirgi el құramasyna jastardan kimder tartyldy, bıylғy basty jarystar қandaı? - Oraldyң «Kondensatynan» Vıtalıı Vorıvodın, sondaı-aқ joғary toptaғy komandalarda өner kөrsetetin Vıtalıı Ershteın (TsSKA Almaty), Sergeı Kýznetsovty («ҚazNAÝ») baıқap kөrdik. Taғy eki-үsh jasқa senim artsaқ pa deımiz. Ұlttyқ құrama mamyr aıynan қazanғa deıin tүrli jarystarғa қatysady. Aıtalyқ, mamyrdyң 22-24-inde әlem kýbogynyң ekinshi aınalymy bolsa, maýsymnyң 17-27-sinde Dýbaıda Azııanyң үzdik klýbtary arasynda jarys өtedi. Eger әlem kýbogynyң үshinshi kezeңine өtsek, oғan da қatysamyz. El Prezıdenti Nұrsұltan Nazarbaevtyң jүldesi үshin өtetin týrnırge eki komanda shyғarmaқshymyz. - Өtken jyly el voleıboly tarıhynda tұңғysh ret Қazaқstan әıelder құramasy Beıjiң olımpıadasyna joldama aldy. Mұndaı nәtıjeni aldaғy ýaқytta erlerden de kүte alamyz ba? - Bұl jetistikke asa bir maқtanýdyң қajeti joқ dep esepteımin. Өıtkeni olımpıadaғa қatysқan қyzdar құramasynyң negizin syrttan kelgender құrady. Қazir bұl tәrtip қataıdy. Қyzdar құramasyna da kezinde Қazaқstan voleıbolynyң atyn shyғarғan Nellı Şerbakova қaıta oraldy. Erler bolsyn, әıelder bolsyn, biz sol joғaltқanymyzdyң ornyn toltyra bilýimiz kerek. Eң bastysy, barlyқ jұmysymyz әlemdik talaptarғa saı bolýy қajet. Sonda ғana Қazaқstan voleıboly bıikke kөterile alady.