«Qazaqstan halqyna» qory mádenı jáne sporttyq jobalarǵa ekpin qoıady - Lázzat Shyńǵysbaeva
ASTANA. KAZINFORM — «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qorynyń basqarma tóraǵasy Lázzat Shyńǵysbaeva «Jibek Joly» telearnasynyń «Ýáde» baǵdarlamasyna suhbat berip, qordyń negizgi qyzmeti, jańa bastamalary, damý baǵytyna jáne basqa da mańyzdy máselelerge qatysty pikirin aıtty.
Negizgi jumys el óńirlerinde iske asyrylady
- «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qorynyń jumysy aýqymdy, elimizdegi eń iri qor sanalady. Biz bes baǵytta jumys istep jatyrmyz. Osy oraıda bilim, densaýlyq saqtaý, áleýmettik qoldaý, sport jáne mádenıet salalary qamtylǵan. Qor óziniń jumysyn bastaǵanda, densaýlyq saqtaý salasyna kóbirek kóńil bóldi. Qazir mádenıet pen sport baǵytyna da nazar aýdaryp jatyrmyz. Jalpy, qor 104 iri joba men baǵdarlamaǵa bastamashy boldy. Kóbisi óńirlerge, aýdandar men aýyldarǵa arnalǵan, ıaǵnı 80 paıyzy osy baǵytta, - dedi L. Shyńǵysbaeva.
Onyń aıtýynsha, qazir halyq biraz usynysyn joldaǵan. Bul rette sport salasyn damytý jobalary jaıynda bastamalar kóterilip jatyr.
- Aýyl turǵyndary úshin baratyn jerler kóp emes. Balalar kóbine bos júrip qalady. Sondyqtan sportpen aınalysý úshin jaǵdaı jasaý kerek. Túrli dodalarda chempıon bolyp, Qazaqstannyń Týyn kóbine aýyldan shyqqan balalar kóterip júrgeni belgili. Osy jyly biraz oblys ákimimen kezdesip, ońaltý máselelerin talqyladyq. Atap aıtqanda, saýyqtyrý jumystary kúsheıtiledi. Byltyr tasqyn bolǵanda, elimizdiń bes óńirindegi 21 eldi mekende 627 úı salyp berdik. Osynyń qorytyndysyn qarastyryp, bıyl qor qurylys salýdy da júzege asyryp otyr. Bul turǵyda sport jáne ońaltý nysandaryn qamtımyz, - dedi basqarma tóraǵasy.
Osy oraıda Qor tıisti algorıtmdi qurǵan. Qurylysqa qatysty eshqandaı kompanııany tańdamaıdy, ıaǵnı basty seriktes retinde oblys ákimdigimen birlesken jumystar atqarylady. Al oblys ákimdigi tájirıbesi mol jáne qarjylyq jaǵynan problemasy joq jergilikti kompanııalardy tartady. Tıisti komıssııa qurylyp, bir qurylys kompanııasy tańdalady.
Qorǵa senimdilik bar
- Memleket basshysynyń bastamasynan keıin, iri kompanııalar Qorǵa qarajat aýdardy. 2022 jyldan beri 252 mlrd teńge qarajat kelip tústi. Odan beri jyl saıyn qarajat jınaý maqsaty bolmady. Óıtkeni jınalǵan qarajatty rettep, jobalardy iske asyrý kerek. Іri donorlardyń «bergen qarajat qalaı jumsalyp jatyr?» degen suraǵyna jaýap berilýi qajet. Bizdiń resmı saıtymyzda barlyq qarjynyń jumsalýy, kimmen kelisimshart bekitilgeni jaıynda tolyq aqparat bar. Tıisti tizimde úsh jyldyń ishinde qol qoıylǵan sharttar tirkelgen jáne ashyq kórsetilgen, - dedi Lázzat Shyńǵysbaeva.
Onyń sózine qaraǵanda, úsh jyldyń ishinde donorlar tarapynan Qor qyzmetine qatysty eshqandaı kúmán bolmaǵan.
- Jalpy, qorǵa túsken qarajattyń basym bóligi bir jyldyń (2022 jyly) ishinde kelip tústi. Sonymen qatar, zańnama aıasynda jyl saıyn «Samuryq-Qazyna» taza paıdasynyń 7 paıyzyn «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qoryna aýdarady. «Sátti Juldyz» lotereıa operatory da jarnasyn salyp turady... Atap aıtqanda, qor qarajatyn saqtaýǵa qatysty is-qımyldar tujyrymdamamen bekitilgen, osy jaıynda tolyq aqparatty bizdiń resmı saıttan kórýge bolady, - dedi qor basshysy.
Máselen, qor belgili bir qarjyny depozıtte teńgemen saqtaıdy. Erejede depozıtte saqtaýǵa qatysty talaptar qarastyrylǵan.
- Ol jaqtan (depozıttiń ósiminen) túsken qarajat ákimshilik shyǵyndarǵa, keńseni jalǵa alýǵa, shatatqa jumsalady. Jalpy, donorlardan túsken qarajat tek jobalar men baǵdarlamalarǵa baǵyttalady. Іri kompanııalar bólgen qarjattyń bir tıynyn da ákimshilik shyǵyndarǵa nemese qyzmetkerlerdiń jalaqysyna bólmeımiz. Osy qadamdar donorlardyń senimin saqtaýǵa, ashyq jumys isteý úshin iske asyrylyp otyr. Bizge kelgen qarjynyń ár tıynyna esep beremiz, - dedi ol.
Sý tasqyny saldaryn joıý
2024 jylǵy kóktemegi tasqynynan keıin «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qory zardap shekken aımaqtarǵa kómek kórsetti. Resmı saıttaǵy málimetke qaraǵanda, zardap shekken óńirlerde turǵyn úı qurylysyna qarjy bólindi.
- Bes óńirde 627 úı salyndy. Bir úıdiń ortasha quny – 26,5 mln teńge. Máselen, Qostanaı qalasynan 700 km qashyqtyqta ornalasqan Kólqamys aýyly bar. Bul turǵyda logıstıka máselesin, ár óńirdegi úılerdiń tıptik úlgisin, jobalyq-smetalyq qujatyn eskerý kerek. Osy oraıda bekitilgen saraptamalyq qujatnamasymen barlyq jumysty zańdy túrde atqardyq. Sebebi ár úıdi salýdan bólek, onyń sapasyna da erekshe nazar aýdarý kerek, - dedi L. Shyńǵysbaeva.
Bul rette salynǵan úılerdiń sapasyna qatysty turǵyndardan shaǵym bolmaǵan. Ár merdiger eki jylǵa kepildik berip otyr. Osy ýaqyt aralyǵynda salynǵan nysandarda kemshilik anyqtalsa, qurylys salýshylar óz qarajaty esebinen jóndep beredi.
Qor jetkizgen dári-dármekke jaýapkershilikpen qaraý kerek
Qor baǵdarlamasynda Tegin medıtsınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemi jáne mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesi aıasynda memleket usynbaıtyn sırek (orfandyq aýrýlar) jáne aýyr aýrýlary bar azamattardy qymbat, zamanaýı, ınnovatsııalyq jáne tirkelmegen dárilik zattarmen qamtamasyz etý eskerilgen. Ekinshi baǵyt boıynsha onkologııalyq jáne onkogematologııalyq aýrýlary bar naýqastarǵa preparattar jetkizý qarastyrylǵan.
- Osy eki baǵytta biz dári-dármek alyp jatyrmyz. Onkologııa boıynsha elimizde memleket jaǵynan bekitilgen baǵdarlama bar. Jalpy Qazaqstan boıynsha onkologııa salasyn damytýǵa erekshe mán berilip otyr. Bul jerde «Qazaqstan halqyna» qory úsh pýnkt aıasynda qatysady. Birinshisi – qural-jabdyqtar, ekinshisi – dári-dármek, úshinshisi – qazir osy salada jumys istep júrgen myqty mamandardy sheteldiń ozyq oqý oryndarynda oqytý. Atap aıtqanda, osy qadamdardy qazir júzege asyryp jatyrmyz, - dedi qor basshysy.
Jumystyń mańyzdy baǵyty aýyr jáne orfandyq aýrýlary bar patsıentter úshin dárilik preparattardy satyp alýǵa arnalǵan. Qor úsh jylda 490 adamǵa 64 mlrd teńge somasyna dárilik zattardy satyp aldy.
- Osy salada birshama ózgeris engizip jatyrmyz. Bul naýqastar elimizdiń óńirlerinde turady. Dári-dármek máselesi tek qana densaýlyq saqtaý júıesiniń ishinde bolýy kerek. Qoǵamdyq qor satyp alyp jatqan dári densaýlyq saqtaý júıesiniń syrtynda qalyp qoıyp otyr. Máselen, dáriniń qarajatyn biz tólesek, osy preparat óńirlerge jetkiziledi. Osy dárini jergilikti densaýlyq saqtaý basqarmasy medıtsınalyq uıymdarǵa taratady. Keıbiri qaıyrymdylyq qarajatyna alynǵan preparattarǵa beı-jaı qaraıdy degen kúmán bar, ıaǵnı suraýy joq zat retinde qaraýy múmkin. Mundaı kózqaras durys emes. Naqty aıtqanda, bizge kóptegen naýqas habarlasyp, jetkizilgen dári-dármekti qalaı paıdalaný kerek ekenin bilmeıtinin málimdedi. Bizdiń qoǵamdyq qor medıtsınalyq uıym emes qoı?! Biz tek qana kelisimshartqa otyryp, preparattarǵa qajet qarajatty aýdaramyz. Ary qaraı osy dárini em-domǵa paıdalaný jaǵyn dárigerler retteýi tıis. Orfandyq aýrýlarǵa arnalǵan dári-dármek óte qymbat ekenin túsiný kerek, ıaǵnı qatań baqylaýda bolýy qajet, - dedi Lázzat Shyńǵysbaeva.
Aıta keteıik, Qazaqstanda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy boıynsha «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq áleýmettik qory (QÁQ) quryldy.
Eske salsaq, bıyl qańtar aıynda «Qazaqstan halqyna» Qoǵamdyq qoryn úsh jyl boıy basqarǵan Bolat Jámishev qyzmetinen ketti. Ol bul qyzmetke 2022 jyldyń qańtarynda taǵaıyndalǵan edi. Basqarma tóraǵasy bolyp saılanǵan ókilettik merziminiń aıaqtalýyna baılanysty B. Jámishev Qordaǵy jumysyn aıaqtaý týraly sheshim qabyldady.