Qazaqstan eksporty úshin perspektıvaǵa ıe 11 áleýeti basym taýar pozıtsııasy ataldy
Baqyt Sultanov Facebook -tegi paraqshasynda Qazaqstannyń eksporty týraly pikir bildirdi.
«Jaqynda meniń áriptesim - Ulttyq ekonomıka mınıstri 2025 jylǵa deıingi ctrategııalyq jospardyń jańa redaktsııasy týraly aıtyp berdi. Onda elimizdiń eksporttyq áleýetin arttyrýdy jandandyrýǵa úlken kóńil bólinetin bolady. Biz bir jyldan astam ýaqyt boıy álemdik naryqtardy saralap, eksporttyq ónimderimiz úshin taýarlardy izdeý boıynsha belsendi jumys istep kelemiz. Aıtqanymdaı, men árbir saparymda sheteldik áriptesterimizge ónimderimizdi tizim boıynsha usynamyn. Bir jerde biz AÓK ónimderin, bir jerde mashına qurastyrý, basqa elderde metall óńdeý taýarlaryn ótkizý áleýetin kórip otyrmyz», - deıdi Baqyt Sultanov.
Mınıstrdiń aıtýynsha, jalpy 11 áleýeti basym taýar pozıtsııalary atalyp ótilgen.
«Olar bizdiń kózqarasymyz boıynsha taıaý jyldary eksport úshin úlken perspektıvaǵa ıe. Bul tizimge kelesi taýarlar jatady: ósimdik maılary; un ónimderi; makaron ónimderi; qoı eti; shoshqa eti; sıyr eti; pestıtsıdter; tyńaıtqyshtar; munaı hımııasy; transformatorlar; akkýmýlıatorlar», - deıdi Baqyt Sultanov.
Mınıstrdiń pikirinshe, elimiz úshin eń jaqyn úlken naryq – Qytaı. «Eksporttyń qosymsha áleýetiniń 60% - dan astamy Qytaı naryǵyna baǵyttalmaq. Oǵan sebep - Qytaı naryǵynda AÓK taýarlaryna (ósimdik maılary, et jáne et ónimderi), sondaı-aq munaı-hımııa ónimderine joǵary suranys bolýynda.
Ekinshi orynda – Reseı naryǵy (jalpy eksporttyq áleýettiń shamamen 10% tıesili). Soltústiktegi kórshimiz AÓK taýarlary, pestıtsıdter jáne mashına jasaý taýarlaryna suranys bildirýde. Sondaı-aq, Reseıge sıyr eti men shoshqa etiniń eksportyn ulǵaıtý josparlanyp otyr», - dedi mınıstr.
Onyń atap ótýinshe, eksporttyq áleýettiń shamamen 30%-y basqa elderge – Ortalyq Azııa, Taıaý Shyǵys jáne alys shetel naryqtaryna tıesili. Bul elderge negizinen tyńaıtqyshtar men munaı hımııasy, sondaı-aq ósimdik maıy eksportynyń kólemi ulǵaıtylatyn bolady.
«Aıta keterligi, biz tek bul 11 taýar túrimen shektelmeımiz. Eksportty ulǵaıtý áleýeti joǵary 10 el irikteldi. Olarǵa Qytaı, Germanııa, Indonezııa, Frantsııa, AQSh, Ońtústik Koreıa, Italııa, Japonııa, Ulybrıtanııa jáne Aýstrııa kiredi. Bul elderge baǵyttalǵan jıyntyq áleýet 87 taýar ataýy boıynsha shamamen 5 mlrd AQSh dollaryn quraıdy. Bul negizinen ferroqorytpalar, ýran, temirden jasalǵan shybyqtar men jartylaı fabrıkattar, qubyrlar, alıýmınıı oksıdi, qubyrlarǵa arnalǵan armatýra, polıpropılen, beıorganıkalyq hımııa ónimderi. Tamaq ónerkásibinen un, mıneraldy sý, kúnbaǵys maıy, makaron ónimderi, kondıterlik ónimder, shokolad jáne basqa taýarlar jatady.
Búgingi tańda pandemııanyń teris ekonomıkalyq saldary jyldarǵa sozylýy múmkin ekenin túsinýimiz qajet. Otandyq kásiporyndar sheteldik naryq taýashalaryn ıelenýdi úırenýi kerek. Árıne, bul rette bizdiń taraptan qoldaý sharalary qarastyrylady», - deıdi Baqyt Sultanov.
Jyl basynan beri memleket 114 kásiporynǵa óz ónimderin syrtqy naryqtarǵa jyljytý boıynsha qoldaý kórsetilgen.
«Basym kópshiligi shaǵyn kásiporyndar boldy. Azyq-túlik salasynyń kásiporyndary óte belsendi eksporttaýshylar bolyp tabylady, olar negizinen orta jáne joǵary shekti óńdelgen taýarlardy eksporttaıdy.
Bul qoldaý quraly Reseı, Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Tájikstan, Aýǵanstan, Qytaı jáne Túrkimenstan naryqtarynda bizdiń ónimderimizge degen joǵary suranysty taǵy da rastaıdy. Sonymen qatar, ótkizý naryqtaryn keńeıte otyryp, otandyq ónimder Germanııa, Polsha, Italııa, Shveıtsarııa, Moldova sııaqty Eýropa elderiniń naryqtaryna da jetkiziledi.
Demek, aldaǵy ýaqytta atqarylatyn jumys kóp. Ásirese jahandyq saýda kóleminiń tómendeý úrdisi jaǵdaıynda árdaıym nazarda bolý qajetpiz», deıdi Baqyt Sultanov.
