«Qazaqstan avıatsııa ındýstrııasy» kompanııasyn mıllıardtaǵan qaryzǵa kirgizý kimge kerek boldy
ASTANA. KAZINFORM – Májilistiń bir top depýtaty Astananyń shetindegi «Qazaqstan avıatsııa ındýstrııasy» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń jaǵdaıymen tanysyp, kásiporynnyń basyndaǵy múshkil jaǵdaıdy Úkimet deńgeıinde kóterýge ýaǵdalasyp qaıtty.
«Basy tátti» bastama
«Qazaqstan avıatsııa ındýstrııasy» JShS-niń jumysy 2024 jyldyń aqpan aıynan beri is júzinde toqtap tur. Qyzmetkerlerdiń 85%-dan astamy májbúrli demalysqa jiberilip, jalaqy berilmegen, esepshottar buǵattalǵan, óndiris toqtaý aldynda tur. 144 adam jumystan ketken, onyń ishinde shetelde oqyǵan 64 bilikti maman bar».
Kásiporynnyń PR qyzmeti depýtattar kelerden bir kún buryn BAQ ókilderine osyndaı habarlama taratqan. Strategııalyq mańyzy bar kompanııanyń munsha múshkil halge qalaı túskenin óz aýyzdarynan estý úshin depýtattarmen qabattasyp, jýrnalıster de bardy.
Zaýyt basshylary depýtattarǵa áýeli kásiporyn aýmaǵyndaǵy tsehterdi kórsetip shyqty. Birinde jóndeý úshin shashylyp, keıin aıaqsyz qalǵan áskerı ushaqtar, endi birinde shalǵaı óńirden shaqyrtý kútip turǵan sanıtarlyq avıatsııa ushaqtary, taǵy birinde synaqtan ótetin ýaqytyn kútip turǵan drondar oryn tepken.
Qańtarylǵan qalyń tehnıka men qorap-qorap bólshekterdi kórip, munda biraz ýaqyt buryn jumys qaınap jatqanyn túsinýge bolady. Problema sheshimin tapsa, baıaǵy qarqynmen jumys istep ketetindeı tipti. Biraq zaýyt basshysy bul kórinistiń aldamshy ekenin aıtty. Óıtkeni baspasóz-relızde aıtylǵandaı, eń jaýapty, eń kúrdeli jumystardy atqarýǵa jaýapty 65 ınjener jumystan shyǵyp ketken. Erteń zaýyt problemasynan qutylyp, jumysty qaıta jandandyrǵan kúnniń ózinde ketken ınjenerlerdiń qaıta oralýy ekitalaı.
- Eń bilikti 65 ınjener jumystan ketti. Biri Dýbaıda, biri Reseıde, biri Eýropa elderinde júr. Qaıtadan jumys bastap jatsaq, jańadan maman izdeý kerek bolady. Bizdi sońǵy aılardaǵy belgisizdik qajytyp bitti. Memleketke bul kásiporyn kerek pe, joq pa? Osyny naqty aıtatyn adam da, qorytyndy shyǵaratyn mekeme de bolmaı tur. 2016 jyly zaýyt iske qosylǵanda 270 adam jumys isteıtin. Qazir sonyń 30-y ǵana qaldy. Onyń ózi edenin jýyp, jaryǵyn jóndep, temperatýrany qadaǵalaıtyn kútip-ustaý qyzmetine jaýapty jumysshylar. Moıyndaryńda tólenbegen 2 mlrd teńge salyq bar dep shotymyzdy buǵattap tastaǵanyna 1 aıdan asty. «Astana Energosbyt» qaryzǵa baılanysty jaryqty úzetinderin aıtyp ketti. Jaryqty qısa, esikke qulyp salamyz da, jan-jaqqa ketemiz. Óıtkeni qaqpanyń ózi elektr kúshimen ashylady, - deıdi «Qazaqstan avıatsııa ındýstrııasy» JShS-niń bas dırektory Qaırat Jaýhanov.
Taǵdyrsheshti taǵaıyndaý
Jalpy bul zaýytty Qorǵanys mınıstrligi men «Qazaqstan ınjınırıng» ulttyq kompanııasynyń tól balasy deýge bolady. 2012 jyldyń qarashasynda Astanada avıatsııaǵa tehnıkalyq qyzmet kórsetetin ortalyq qurý týraly sheshim qabyldanady. Nysan memleket menshigindegi áýe tehnıkasyna qyzmet kórsetip qana qoımaı, pılotsyz ushatyn apparat qurastyrady degen jospar bolǵan. Osyndaı tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdememen bastalǵan joba 2016 jyly aıaqtalyp, tórt angary bar zaýyt jumysyn bastaıdy. 2018 jyly kásiporynǵa «Qazaqstan ınjınırıng» UK» AQ-dan bólek «Qamqor menedjment» JShS quryltaıshy bolyp kiredi.
- 2016 jyly zaýyt qurylysyn aıaqtap, basshy retinde jumysqa kiristim. 1,5 jylǵa jetpeıtin ýaqyttyń ishinde 12 ushaq jóndep, tapsyrysty oıdaǵydaı oryndadyq. 2017 jyly meni basshylyqtan bosatty. Al 2018 jyly kásiporynǵa «Qamqor menedjment» 50 paıyz úlesi bar qatysýshy bolyp kiredi. Keıin zaýyttyń jaǵdaıy ýshyqqan soń 2023 jyldyń qarashasynda Qorǵanys mınıstrligi meni qaıta shaqyryp aldy, - deıdi zaýyt basshysy.
Qaırat Jaýhanov qaıta oralǵanǵa deıin zaýytty basqarǵan adamdar qazir qamaýda otyr. Muny zaýyttyń qazirgi basshylyǵy depýttardyń suraǵyna jaýap bere otyryp málim etti. 19 mlrd teńgege tapsyrys alyp, aıaǵyna jetkizbegeni úshin ústerinen qylmystyq is qozǵalǵan kórinedi.
- Bul jerdegi 19 mlrd teńge dep otyrǵanymyz - kelisimshart somasynyń 75 paıyzy. Ózderińiz Sý-25 ushaǵynyń 4 danasy qańtarylyp turǵanyn kórdińizder ǵoı. Aqsha solardy jóndeý úshin berilgen. Qarajat ıgerilgenimen, jumys oryndalmaǵan. Qazir osy másele boıynsha tergeý júrip jatyr. Bizdiń aldymyzdaǵy basshylar 4 ushaqty Belarýs eliniń merdigeri arqyly jóndetken eken. Olarǵa da qaryz bolyp shyqty, - deıdi bas dırektordyń operatsııalyq qyzmetter jónindegi orynbasary Rýslan Jumabaev.
Depýtattar ýádesi
Depýtattar strategııalyq mańyzy basym nysanǵa jeke menshik kompanııanyń quryltaıshy retinde kirip ketkenine tańǵalystaryn jasyrmady. Kásiporynnyń máselesin aktıvterdi qaıtarý aıasynda jyldamdatyp sheshýdi usynǵan depýtattar da boldy.
- Osy másele kóterilgen kezde bul baǵytta Bas prokýratýramen birge jumys istegenbiz. Biraq olar kelisimsharttyń bári zań aıasynda jasalǵany týraly qorytyndy berdi, - deıdi Ónerkásip jáne qurylys mınıstriniń orynbasary Rahymjan Isaqulov.
Kezdesýde sot bul kásiporyndy memleketke 19 mlrd teńge qaıtarýǵa mindettep sheshim shyǵarǵany da aıtyldy.
- Qazir tergeý júrip jatqandyqtan istiń barysy, mártebesi týraly málimet bere almaımyz. Tergeý qorytyndysyn kútý kerek, - deıdi vıtse-mınıstr.
Depýtattardyń aýzynan shyqqan árbir jyly sóz ben ýádege úmitpen qarap otyrǵan zaýyt jumysshylaryn sózge tartqanbyz. Tartynshaqtaı bergen jaýaptardan kún saıyn 2-3 adam jumystan óz erkimen ketip jatqanyn uqtyq.
Depýtattar bul jerde memlekettiń aqshasy, jumysshylardyń quqyǵy, jeke kásiporynnyń menshik múddesi toǵysyp jatqandyqtan, baıyppen sheshim shyǵarý kerek degen ortaq paıymǵa toqtasty.
- Osyndaǵy jeti depýtattyń atynan sóılemeı-aq qoıaıyn. Óz basym osy másele boıynsha múddeli uıymdar men organdardyń báriniń basyn bir jerde qosyp, ortaq sheshim tabýǵa tyrysamyz. Eger bulaı beıbit jolmen sheshilmese, iske basqa kalıbrdiń sharalaryn qosamyz. Depýtattyq saýal joldaımyz, máseleni tıisinshe kóteremiz, - deıdi depýtat Pavel Kazantsev.
Qaırat Jaýhanov kezinde bul zaýytty salýǵa bıýdjetten 10 mlrd teńge jumsalǵanyn aıtty. Osynsha aqshaǵa salynǵan kásiporynǵa jeke menshik kompanııanyń qalaı kirip ketkeni shynymen de tańǵalarlyq jaıt.
Kezdesýde bul zaýyttyń máselesin sheshýge múddeli ınvestorlar bar ekeni de aıtyldy. Biraq olardyń naqty qandaı shartpen keletini, qaı elden keletini naqty aıtylmady.
Eske salsaq, Qazaqstan óz aspanyn paıdalanýdan túsken tabystyń esebinen azamattyq avıatsııany nege damyta almaǵanyn saraptap kórgen edik.