Qazaqmys Balqash kólin saqtaý qoryn iske qosady
ALMATY. KAZINFORM – Qor qurý týraly bastama Almatyda Ortalyq Azııa ekologııalyq zertteýler ınstıtýtynyń (OAEZI) bazasynda «Balqash kóliniń ekojúıesin saqtaý boıynsha master-jospardy ázirleý» taqyrybynda ótken semınarda jarııalandy.
Іs-sharaǵa «Qazaqmys korporatsııasy» JShS, Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligi, halyqaralyq uıymdar jáne Frantsııanyń Almatydaǵy Bas konsýldyǵynyń ókilderi, sondaı-aq ǵalymdar men sarapshylar qatysty.
– Semınardyń basty maqsaty – Balqash kóliniń máselesimen aınalysatyn sarapshylardy, sonyń ishinde halyqaralyq seriktesterimizdi bir ústel basyna jınaý. Eki kúndik talqylaý nátıjesinde «Qazaqmys», Sý resýrstary mınıstrligi jáne basqa da qatysýshylar arasynda alda atqarylatyn jumys pen júkteletin jaýapkershilik boıynsha ortaq túsinik qalyptasty, - dep málimdedi Basqarma tóraǵasynyń turaqty damý jáne kommýnıkatsııalar jónindegi orynbasary Sáken Shaıahmetov.
Semınar barysynda Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligimen birlesip, Balqash kólin jáne Іle-Balqash alabyn odan ári damytýdyń master-josparyn engizý boıynsha jol kartasyn jasaý týraly sheshim qabyldandy. Master-jospar aıasynda jobalar pýly irikteledi jáne olardy qoldanysqa engizý men júzege asyrý sharalary qolǵa alynady.
Aıta keteıik, jol kartasynda Іle-Balqash alabynyń jaǵdaıyn jáne sý resýrstarynyń sapasyn taldaýǵa arnalǵan keshendi sharalar qarastyrylǵan. Onyń ishinde jer asty sýlarynyń jaǵdaıyn taldaý, Balqash kóliniń deńgeıin baqylaýǵa arnalǵan tsıfrlyq platforma qurý, sý nysandaryn, gıdrotehnıkalyq qurylymdardy avtomattandyrý jáne tsıfrlandyrý josparlanǵan.
– Іle-Balqash alaby men onyń ekojúıesin, sý resýrstary men bıologııalyq sanalýandyǵyn saqtaý maqsatynda Qazaqmys tarapynan arnaıy qor qurý týraly sheshim qabyldandy. Bizdiń qor mınıstrlikpen birlesip jumys isteıdi. Biz óz deńgeıimizde mamandardy tartyp, óńirler úshin asa mańyzdy ári barynsha tıimdi jobalardy iriktep alamyz, - dep atap ótti Sáken Shaıahmetov.
Al, Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa birinshi vıtse-mınıstri Bolat Beknııaz atalǵan qujattyń mańyzdylyǵyna toqtaldy.
– Balqash kóline qatysty máseleler uzaq ýaqyt boıy júıesiz, bólek-bólek sheshilip keldi. Endi osy saladaǵy jumysty júıeli jáne kelisilgen deńgeıge kóshirý úshin Balqash kólin saqtaý men qorǵaý boıynsha master-jospar ázirleı bastadyq. Bul qujat sý resýrstaryn basqarýda tabıǵat, ekonomıka jáne qoǵam múddesiniń tepe-teńdigine negizdelgen tutas ári salaaralyq tásildi qalyptastyrýda mańyzdy qadam bolady, - dedi B. Beknııaz.
Búgingi tańda Іle-Balqash alabynyń sý resýrstaryn utymdy jáne tıimdi paıdalaný, sondaı-aq QHR-men birlesip Іle ózeni alabynyń sýyn qorǵaý jáne turaqty paıdalaný máseleleri boıynsha is-sharalar ázirlendi.
Balqash kóliniń alabyn zertteý jumysy Frantsııanyń Damý agenttigi (AFD), Frantsııanyń Geologııalyq jáne taý-ken zertteýler bıýrosy (BRGM) jáne otandyq mamandarmen birlesip júrgiziledi. Qazirgi ýaqytta frantsýz tarapy qajetti málimetterdi jınaý ústinde. Atap aıtqanda, BRGM sarapshylary Balqash kóli alabyndaǵy uńǵymalardy, gıdrobeketterdi jáne sýarmaly jerlerdi aralap, dalalyq zertteý jumystaryn júrgizýdi josparlap otyr.