Kasem Súleımanı degen kim? – Álemdik baspasózge sholý
Tájikstan saýda dısbalansynan qutylý úshin muǵalimderge maqta tergizip jatyr - Eurasianet
Tájikstannyń memlekettik sektor qyzmetkerleri maqta terip júr. Bul eksport kórsetkishterin jaqsartý úshin jasalyp otyrǵan qadam bolǵanymen, áleýmettik kemshilikteri óte kóp, dep jazady Eurasianet. Basylymnyń jazýynsha, muǵalimder úkimettiń nasıhat kampanııalary sátti júzege asyrylǵanyn, sol sebepti ózderiniń paıdasyn tıgizip jatqanyna rıza ekenderin aıtqan.
«Muǵalimder maqta terý keńes kezeńindegi dástúrdiń jalǵasy ekenin aıtýda. Olardyń oıynsha, jumys isteý qosymsha paıda tabýǵa da septigin tıgizedi, sebebi muǵalimder tergen ár kılogramm maqtaǵa aqy alady», dep jazady basylym. Tájikstannyń aýylsharýashylyq mınıstrliginiń habarlaýynsha, 2019 jyldyń qorytyndysy boıynsha 400 myń tonna maqta jınalýy tıis.
«Adamdar aýyr jumysqa óz erkimen baryp jatyr dep aıtý – ıllıýzııa. Jergilikti turǵyndardyń aıtýynsha, maqta teretin aýdandardaǵy turǵyndar basqa jumys tabý maqsatynda eldi mekenerden kóship jatyr. Sol sebepti keıde qalǵan adamdarǵa kúshtep maqta tergizýge týra keledi», dep jazady basylym.
Sarapshylardyń aıtýynsha, bıliktiń maqta óndirisin saqtap qalýǵa tyrysýy saýda salasyndaǵy balanstyń buzylýyn retke keltirý maqsatyn kózdeıdi. 2018 jyly Tájikstan 4,2 mln dollarǵa taýar ımportyn júzege asyrsa, eksportqa tek 1,1 mln dollar jumsaǵan.
2020 jyly Mars pen Jerdiń araqashyqtyǵy jaqyndaıdy – The Economist
«2020 jyly ǵaryshqa ushý ártúrli maqsatta júzege asyrylady: bireýler Marsty ıgermek bolsa, biri Jerdi qorǵaý maqsatynda jasalady. Ásirese eki jylda bir ret Jer men Marstyń araqashyqtyǵy jaqyndaıtynyn eskersek, bıyl Amerıka, Qytaı, Eýropa men BAÁ-niń ǵarysh agenttikteri Qyzyl planetaǵa pılotsyz apparattaryn ushyrýy múmkin», dep jazady The Economist.
Basylymnyń habarlaýynsha, NASA ǵarysh agenttiginiń Marsta robottary bar, al bıyl dron-tikushaq jiberilýi tıis.
«Eýropanyń ǵarysh agenttigi áli Marsqa esh qurylǵysyn qondyrmady. 2016 jyly olardyń alǵashqy áreket isátsizdikke ushyrady.Al endigi joly Eýropaǵa AQSh pen Reseı kómekke keletin bolady.
«Qytaı alǵash ret Marsqa 2012 jyly apparat ushyrdy. Ol kezde Qytaı apparaty Reseıdiń ǵarysh kemesine jalǵanǵan bolatyn. Endi Qytaı eshkimniń kómeginsiz Marsqa apparat ushyrýy tıis. Degenmen, Qytaı ǵarysh agenttigi halyqaralyq qoldaýdan bas tartpaıtyndaryn málimdedi», dep jazady avtor.
Onyń aıtýynsha, 2020 jyly BAÁ de Amerıkamen birigip, Marsqa ǵarysh kemesin jiberýdi josparlap otyr.
Kasem Súleımanı degen kim jáne onyń ólimi nelikten keńinen talqylanýda? - Hürriyet
Kasem Súleımanı 1988 jyldan beri Islam revolıýtsııasy kúzet kopýsynyń «Kýds» arnaıy bólimshesiniń basshysy boldy. Ol Iran men Lıvandaǵy «Hezbollanyń» jaqyndasýyna atsalysqan. Izraıl men keıbir arab elderi buǵan deıin ony óltirmek bolǵan, degenmen, ol áreketteri júzege asyrylmaǵan edi, dep jazady Hürriyet basylymy.
Maqala avtorynyń jazýynsha, álemdik BAQ ırandyq general Kasım Sýleımanıdi joıý týraly buıryqty AQSh prezıdenti Donald Tramp bergen degen aqparat taratqan.
«Kýds kúshteri Amerıkada «sheteldik terrorıstik uıymdar» tizimine engen. AQSh-tyń Iran áskeriniń joǵary shendi komandırin óltirýi Iran men Amerıkanyń baılanysyn shıelenistirýi múmkin», dep jazady basylym.
Avtordyń aıtýynsha, Súleımanımen birge qaza tapqandardyń ishinde «Hashdı Shaabı» kúshteriniń ekinshi mańyzdy komandıri Mýhandıs bolǵan. AQSh 2019 jyldyń 8 sáýirinde «Hashdı Shaabıdi» de terrorıstik uıym retinde tanyǵan edi.
«Irak bıligi ázirge resmı málimdeme jasaǵan joq. Irakta AQSh pen Qytaıdyń arasynda soǵys júrip jatyr. Onyń saldarynan Irakta haos bolady. Eger Iran Sýleımanıdiń óliminen keıin Iraktaǵy jaǵdaıdy basqara almasa, daǵdarys bolady, sebebi Iran qazirdiń ózinde ekonomıkalyq sanktsııalarǵa ushyraǵan edi», deıdi sarapshylar.
Al Vashıngtondaǵy Taıaý Shyǵys ınstıtýtynyń dırektory Charlz Lıster Sýleımanı óliminiń saldaryn boljaý qıyn ekenin, degenmen bul sońǵy jyldardaǵy Taıaý Shyǵystaǵy eń úlken jańalyq ekenin aıtty. Ol AQSh jaqyn arada Sırııa men Iraktan tolyǵymen ketýi múmkin depjazdy.
Damý baǵdarlamalaryn qarjylandyrý tıimsiz bolyp shyqty - Project Syndicate
«1960 jyldan bastap tabys deńgeıi tómen memleketterdi damytýǵa resmı kómek kórsetý maqsatynda 4,6 trln dollar jumsalǵan. Degenmen, kedeılik pen ekonomıkalyq ósimniń bolmaýy áli de buqaralyq sıpatta qalyp otyr», dep jazady Project Syndicate.
«Budan shyǵatyn qorytyndy – jahandyq Soltústiktiń jahandyq Ońtústikke jasaǵan dástúrli kómegi tıimdi emes. Sońǵy jıyrma jylda batys qarjy donorlary, damý ınstıtýttary ındýstralandyrý men qurylymdyq transformatsııaǵa nazar aýdarmaýy úlken problema týǵyzyp otyr», dep jazady basylym. Mysaly, 1990 jyldan keıin Afrıkanyń energetıkalyq sektoryna qarjy salmaý kóptegen memleketteg deınýstrııalandyrýǵa alyp kelgen.
«Batys úkimeti men damý ınstıtýttary kómek kórsetý baǵdarlamalaryn óndiristik sektor men tehnologııalyq progrestiń damýyna múmkindik beretindeı etip josparlamaıdy», dep jazady basylym.
Google men Amazon munaı bıznesine kóshti – Vox
«Google, Microsoft jáne Amazon álemdi qazba baılyqtaryna táýeldilikten aryltý kerektigin kóp aıtady. Degenmen, Wall Street Journal jáne Gizmodo basylymdarynyń habarlaýynsha, bul kompanııalar qazirgi tańda qazba otyn salasyndaǵy kompanııalarmen birigip, munaı men gaz óndirisin arttyrý úshin kómek kórsetýge kelisken», dep jazady Voh basylymy.
Avtordyń jazýynsha, munaıdy tabý qıynǵa soǵatyndyqtan, sarapshylar qara altyn taýsylýǵa jaqyn ekenin aıtyp jatyr. Degenmen, jańa tehnologııalar ındýstrııany saqtap qalýǵa kómektese alady eken.
«Jasandy ıntellekt – salanyń tehnologııalyq qutqarýshysy bola alady. Kompıýter algorıtmderi únemi jetildirilip otyratyndyqtan, bul munaı tabýdy avtomattandyra alady. 2018 jyly munaı-gaz salasy jasandy ıntellektige 1,75 mlrd dollar jumsaǵan. 2025 jylǵa qaraı bul 4 mlrd dollarǵa deıin ósedi», dep jazady basylym.
