Qarjyny ıgerý qatań baqylaýda

ASTANA. QazAqparat - «Nurly Jol» baǵdarlamasyn júzege asyrýǵa bólingen qarjy der kezinde jáne tıisti deńgeıde ıgerilýi tıis. Ásirese, óńirlerdegi ákimder bul iste aıryqsha jaýapty bolýy kerek. Buǵan Úkimet aıryqsha nazar aýdaryp otyr, dep habarlaıdy «Egemen Qazaqstan» gazeti.

Keshe Úkimet basshysy Kárim Másimov selektorlyq rejimde otyrys ótkizdi. Onda 2015-2019 jyl­darǵa arnalǵan «Nurly Jol» ın­fraqurylymdy damytý memle­ket­tik baǵdarlamasyn, «100 naqty qadam» Ult Josparyn iske asyrý barysy qaraldy.

Baǵdarlama aıasynda turǵyn úı salý, jeke baspana qurylysyna qajetti kommýnıkatsııalyq ınfra­qurylymdy tartý, jańa mektep­ter men balabaqshalar turǵy­zý jáne taǵy basqa sharalar qaras­tyrylǵany belgili. Alaıda, búginde jergilikti jerde qarajatty ıgerý jónindegi konkýrstyq jumystar baıaý júrip jatyr. Sonyń saldarynan baǵdarlamaǵa bólingen qyrýar qarjy tolyq ıgerilmegen.

ÁKІMDER ÝÁDE BERDІ

Ulttyq ekonomıka birinshi vıtse-mınıstri Marat Qusaıynovtyń habarlaýynsha, Ulttyq qordan «Nur­ly Jol» baǵdarlamasyna bólin­gen qarajatty ıgerý ju­mys­tary baıaý júrgizilip keledi. Sol sebepti qarjyny tolyǵymen ıgerý úshin bıýdjettik baǵdarlamalardyń ákimshileri men jergilikti ákimdikter tıisti konkýrstyq rásimderdi jyldamdatyp, aqshany ýaqytynda ıgerýdi qamtamasyz etýi kerek.

Bıyl «Nurly Jol» baǵdar­­-
lamasyn iske asyrýǵa Ult­tyq qor­dan 769,6 mlrd. teńge bólý kózde­lip, onyń ishinde nysanaly trans­fertter túrinde 503,4 mlrd. teń­ge jáne ulttyq holdıng­terdiń ob­lı­gatsııalyq zaımdary arqyly 266,2 mlrd. teńge baǵyttaldy.

Alaıda, búginde barlyq oblys­tarda «Nurly Jol» baǵdarla­masynyń qarajaty ýaqtyly ıge­ril­megeni baıqalyp otyr. Vıtse-mınıstrdiń málimetinshe, qarajat­ty ıgermeý ShQO-da - 86,3 paıyz, OQO-da - 61,7 paıyz, Qaraǵan­dy oblysynda - 95,1 paıyz, Pavlodar oblysynda - 70,7 paıyz, Qyzylorda oblysynda - 61,3 paıyz. Otyrysta beınebaılanys arqyly sóz alǵan ákimder bul máseleni 1 qyrkúıekke deıin sheshýge ýáde berdi.

JAÝAPKERShІLІK  JÚGІ AÝYR

Qarjynyń tıimdi ári der kezinde ıgerilýin Úkimet basshysy baqylýda ustaıtynyn aıtty. «Ákimderdiń nazaryn bólingen qarjynyń tolyq jáne ýaqtyly ıgerilýi máselesine aýdaramyn. Bul ákimderdiń jáne bıýdjettik baǵ­darlamalar ákimshileriniń jeke­leı jaýapkershiligi», dedi aralyq qorytyndylarǵa baǵa bergen, sondaı-aq, «Nurly Jol» baǵdar­lamasy boıynsha tıimdiligi jetkiliksiz jumysty atap ótken Kárim Másimov.

Premer-Mınıstr Ulttyq eko­nomıka mınıstrligine óńirler­de bólingen qarjynyń ıgerilýi jaǵ­­daıyna taldaý jasap, osy má­se­le boıynsha jetekshilik etetin ákimder orynbasarlarynyń jaý­ap­­ker­shiligin qarastyrý boıynsha usynystar engizýdi tapsyrdy.

Sonymen qatar, «Báıterek» AQ pen «Samuryq-Qazyna» UÁQ-qa kelisimshart jasalǵan qara­jattyń ıgerilýin  jáne jospar­lanǵan turǵyn úı kólemin paıda­lanýǵa berýdi qamtamasyz etý júkteldi. Astana men Alma­ty qalalarynyń, oblys ákim­derine bilim berý nysandary qury­ly­syna arnalǵan qarjynyń der kezin­de jáne tıisti deńgeıde ıgeri­lýin, sondaı-aq, olardy paıda­la­nýǵa berýdi qamtamasyz etý tap­­syryldy. Sonymen qatar, bıýd­­jettik baǵdarlamalar ákimshi­leri bólingen qarjynyń ıgerilýine apta saıyn monıtorıng júrgizip, aı saıynǵy negizde atqarylǵan jumys turǵysynda Ulttyq ekonomıka mınıstrligin aqparattandyrýy tıis.

KONKÝRSTYQ ShARALAR KEDERGІ BOLMAÝY KEREK

Qarjynyń ýaqtyly ıgeril­meýine qatysty máselege Pre­mer-Mınıstrdiń orynbasary D.Nazarbaeva da pikir bildirdi. Memlekettik baǵdarlamalar aıasyn­daǵy kóptegen jumystar mem­lekettik satyp alýlar jaǵdaıy­men baılanysty kesh oryn­dalyp jatatynyn aıtyp, osy salada kórshi Reseı Federa­tsııa­synyń tájirıbesin qoldanýdy usyndy. Sebebi, ol jaǵynan reseılikter birshama ilgeri ketken.

«Búginde memlekettik satyp alýlar máselesi ózekti bolyp tur. Ásirese, memleketik satyp alýdy ótkizý merzimin keshiktirgen kezde tıisti jumystar turalap jatady. Bul - jyl saıyn qaıtalana be­retin másele. Biz ony ylǵı talqy­lap jatamyz. Osyǵan baıla­nysty bir usynys bar. Qazirgi kezde reglament pen protsedýra­ny qaıta qarap shyǵý qajet. Mem­lekettik satyp alýdy ótkizý­diń naqty merzimin engizý kerek. Sosyn konkýrstyq sharalar ja­ǵynan qıyndyq bolyp jatsa da, jumystar toqtatyl­maýy tıis. Sondaı-aq, memleket­tik baǵdarlamalarǵa jaýapty ákim­shilerdiń jeke jaýapkershiligin engizgen jón», dedi D.Nazarbaeva.

«Reseıde memlekettik tapsyrys boıynsha jeńimpaz atanǵan kásiporynnyń bank esepshoty ashylady. Soǵan aqsha aýda­rylady. Biraq ony tek tapsyrys berýshiniń ruqsatyn alǵan­nan keıin ǵana jumsaýǵa bolady. Osynyń arqasynda bıýdjet qara­jatynyń jumsalýyn baqy­lap otyrýǵa múmkindik bar», dedi Úki­met basshysynyń orynbasary.

Úkimet otyrysynda, sondaı-aq, Investıtsııalar jáne damý mınıstri J.Qasymbek, Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri B.Asylova, Qarjy mınıstri B.Sultanov jáne taǵy basqalar sóz sóılep, baǵdarlamanyń júzege asyrylý barysy jaıynda óz salalary bo­ıynsha baıandady.

JIYN-TERІMGE JUMYLADY

Keshegi Úkimet otyrysyn­da, sondaı-aq, astyq jınaý ju­mystaryna daıyndyq  máselesi talqylandy. Aımaqtardaǵy jıyn-terim jaıynda Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Q.Aıtýǵanov esep berdi. Aımaq­tardaǵy astyq jınaý naýqanynyń barysy jaıly baıandaǵan vıtse-mınıstr 9 tamyzdaǵy jaǵdaı boıynsha Qazaqstannyń ońtústik jáne batys aımaqtaryndaǵy oblystarda 703,2 myń ga alqaptan 1 539,3 myń tonna astyq jı­nal­ǵan. Astyq daqyldarynyń ortasha túsimdiligi bir gektardan 21,9 tsentnerdi qurady, bul aldyńǵy jyldardaǵy sáıkes kórsetkishterden 4,7 ts/ga artyq.

Q.Aıtýǵanov aıtyp ótkendeı, tamyz aıynyń basyna jalpy egis aýdany 5,1 mln. ga bolatyn 2 567 AÓK sýbektilerinen 58,9 mlrd. teńge somaǵa 1 853 ótinim qarjy­landyryldy. Tehnıka men astyq qabyldaý pýnktteri jappaı astyq jınaýǵa jáne qabyldaýǵa daıyn.

Vıtse-mınıstrdiń málime­tin­she, kúzgi dala jumystaryn tıisti júrgizý maqsatynda Aýyl sharýa­shylyǵy mınıstrligi egin jınaý jumystaryn uıymdasqan túrde júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdi bıýdjet qarajaty jáne QazAgro Ult­tyq holdınginiń qarjy ınstı­týt­tarynyń qarajaty esebinen qarjylandyrý boıynsha sharalar qabyldady.

Energetıka mınıstrligimen jáne Aýyl sharýashylyǵy mınıstr­ligimen birlesip bekitil­­gen munaı óńdeý zaýyttary úshin oblystardy bekitip berý kes­te­si boıynsha oblystardyń aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndi­rý­shileri úshin josparlanǵan 391,6 myń tonna kóleminde dızel otynyn jetkizý júzege asy­rylyp jatyr. Óńirlerdegi dızel otynynyń 1 lıtri aýyl sha­rýashylyǵy taýaryn óndirý­shiler úshin orta eseppen 92 teńgeni quraıdy (janarmaı stansalarynda 1 lıtri 108 teńge), bul naryqtyq baǵadan 15 %-ǵa arzan.

Budan basqa, energetıka jáne aýyl sharýashylyǵy mınıstr­likterimen aǵymdaǵy jylǵy egistiń astyǵyn ýaqtyly kepti­rý úshin dızel otynynyń qosym­sha kólemimen qamtamasyz etý jóninde másele pysyqtalýda.

Máselege oraı Úkimet basshy­sy naýqandy óz deńgeıinde ótki­zýdi erekshe atap, mınıstrlik pen ákimdikterge máseleni nazarda ustaýdy tapsyrdy.

«Barlyǵy astyq jınaý naý­qa­nyn baqylaýda ustaýy tıis. Qajet bolǵan jaǵdaıda keńes ótki­zip, jumys toptaryn jınap, baıan­dańyzdar, qazir pisip jatqan áleýeti zor astyqty jınap, saq­tap jáne tutynýshyǵa jetkizýi­miz kerek»,  dedi Premer-Mınıstr.

K.Másimov Energetıka mı­nıstrligine oblystarǵa dızel otynyn ýaqtyly jetkizýdi qam­tamasyz etýdi jáne Aýyl sharýa­shylyǵy mınıstrligimen birlesip aǵymdaǵy jylǵy egistiń astyǵyn der kezinde keptirýdi júrgizý úshin dızel otynynyń qosymsha kólemimen qamtamasyz etý boıynsha tıisti sharalar qabyldaýdy tapsyrdy.

Dınara BІTІKOVA