Qaraǵandydaǵy halyqaralyq festıvalde Kómekshi-robot tanystyryldy
Jyl saıyn ótetin RoboLand 2019 festıvali - jańa tehnologııalarmen aınalysatyn balalar men jasóspirimderge arnalǵan Qazaqstandaǵy eń iri alań. Bıyl ol besinshi ret ótýde.
«Biz jyl saıyn nomınatsııalar sanyn keńeıtýge tyrysamyz. Bıylǵy jyly akvaponıka, jasandy oı-óris, ınternet zattary sekildi kúrdeli sanattardy engizdik. Bul festıval, sondaı-aq halyqaralyq qatynastardyń damýyna yqpal etedi. Sebebi biz jyl saıyn qatysýshylardyń geografııasyn keńeıtýge tyrysamyz. Meniń oıymsha, bul alań jańa tájirıbe men bilim alýǵa jaqsy múmkindik beredi», - dedi Qaraǵandy oblysy ákiminiń orynbasary Ashat Aımaǵambetov is-sharanyń ashylýynda. 
Bıyl festıvalde birinshi ret RoboLand friendship sanaty usynyldy. Ol degenimiz birneshe komandalardy biriktiretin toptarda jumys isteýdi bildiredi. Robottar da birlesken jumysqa baǵdarlamalanǵan bolýy tıis.
«Bul kóp deńgeıli sanat. Jumys shamamen kelesideı júzege asyrylady: bir robot júkti «qoımaǵa» tasymaldaıdy, ekinshisi ony «qoıma» ishinde tasymaldaıdy, úshinshi robot ony «óndiriske» alyp barady. Robottar bir komanda retinde jumys isteý úshin qatysýshylar komandada jumys isteı bilýi tıis», - dep túsindirdi festıvaldiń bas tóreshisi Maksım Vasılev.
Sondaı-aq, bıylǵy jyly alǵash ret VEX robottary usynylǵan sanat engizildi. Mundaı robottardy jasaýǵa arnalǵan jınaqtar perforatsııalanǵan metall bólshekterden - profılder men plastınalardan, plastıkalyq berilis elementterinen - tisti dońǵalaqtar, shkıvter men dóńgelekter jáne taǵy basqadan turady.
«VEX - bul AQSh pen Qytaıda qoldanylatyn robottardyń óte tanymal túri. Ol Lego-ǵa qaraǵanda tanymalyraq. Qazirgi tańda Qazaqstanda VEX-pen jumys isteý endi ǵana bastaldy. Bıylǵy jylǵa deıin Qazaqstanda osyndaı robottarmen jumys istegen jalǵyz men ǵana boldym. Qazir kóptegen adamdar bul óte jaqsy bilim berý robototehnıkalyq platformasy ekenin túsinedi. Meniń oıymsha, kóptegen mektepter aldaǵy bir-eki jylda olarǵa kóshedi. Bul robottar kóptegen nárselerdi jasaı alady - mysaly, bıyl olar belgilengen jalaýshalarǵa sharlardy tastap, platformalarǵa kirip, berilgen alań sheginde qozǵalýy tıis», - deıdi Almatydaǵy Nazarbaev Zııatkerlik mektebiniń robototehnıka oqytýshysy Tom Noa.
Festıvalde jyldan-jylǵa usynatyn sanattardaǵy tapsyrmalar da kúrdelenip keledi. Mundaı qadam jarysqa osymen birneshe ret kelip otyrǵan qatysýshylar jańa tehnologııalardy damytyp, ıgerýi úshin jasalyp otyr.
Mysaly, Qostanaıdyń segizinshi synyp oqýshylary Dıana Melnıkova men Kamılla Ótegenova aerogıdroponıka boıynsha jobany usyndy. Olar shammen, jylytqyshpen jáne pýlverızatormen jabdyqtalǵan arnaıy qorapta qulpynaı ósiredi. Onyń tamyr bóligi sýda, basqa bóligi aýada ornalasqan. Mundaı ádis úshin topyraq qajet emes.
«Bizde ózimiz baǵdarlamalaǵan protsessor bar: búrký jıiligin rettep ornattyq, tamyr júıesi ornalasqan jáshikte turaqty temperatýra ornatylǵan. Sonymen qatar biz jaryqtandyrýǵa jaýap beretin fotoelementti ornattyq. Qarańǵy bolǵan kezde, jaryq avtomatty túrde qosylady. Bolashaqta biz munda ınternetke shyǵýǵa arnalǵan qurylǵy ornatamyz, mysaly demalysta nemese qonaqta bolǵan kezde sý men temperatýrany basqarýǵa bolady», - deıdi qatysýshylar.
Bastaýysh synyp oqýshylary úshin uıymdastyrýshylar shyǵarmashylyq tapsyrmalar daıyndady. Mysaly, Qaraǵandy qalasynyń №101 mektebiniń úshinshi synyp oqýshylary Olımpıada oıyndaryna qatysýshylardy beıneleıtin úsh robotty daıyndady. Kókshetaý qalasynyń «Legıon» komandasynyń oqýshylary ulttyq meksıkalyq shlıapalar kıigen alty robotty daıyndady. Olardyń barlyǵy soqqysh aspaptarda oınaıdy - oqýshylar olardy belgili bir yrǵaqqa baǵdarlamalaǵan. Qoıylym stsenarııi boıynsha, oqýshylar «sahnaǵa» ótýge tyrysatyn fanattardy beıneleıdi. Alaıda, olar sonda bara almaıdy - olardy robot-dırıjer qýyp jiberedi. 
Al Italııadan kelgen joǵary synyp oqýshylarynyń komandasy festıvalda anaǵurlym kúrdelirek robot-dosty tanystyrmaq. Ol múmkindigi shekteýli adamdarǵa kóńil-kúıdi tanýǵa, dıalogty qoldaýǵa jáne qajetti zattardy ákelýge kómektese alady.
Festıvalde sonymen birge otandyq robototehnıkanyń sońǵy jetistikteriniń kórmesi jumys isteıdi. Munda kómekshi-robottar, 3D-prınterler jáne taǵy basqalar usynyldy.
Festıval aıasynda 28 naýryzda Qaraǵandyda STEM-bilim berýdi engizý jáne balabaqshalarda, mektepter men joǵary oqý oryndarynda robototehnıkany paıdalaný týraly «dóńgelek ústel» ótti. Oǵan Ekaterınbýrg qalasynyń ınformatıka pániniń oqytýshysy, «Reseıdiń jyl muǵalimi -2018» baıqaýynyń laýreaty Maksım Novıkov jáne Sıtsılııanyń Pakıno qalasyndaǵy fızıka-matematıka tehnıkalyq lıtseıiniń professory Salvatore Kavallo qatysty. Reseı Federatsııasyndaǵy Tomsk qalasynan kelgen RoboCupJunior ókili Evgenıı Shandarov , Sýleıman Demırel Ýnıversıtetiniń rektory Qanat Qojahmet, Qazaqstan Avtomattandyrý jáne robototehnıka qaýymdastyǵynyń prezıdenti Vladımır Tórehanov jáne ónertapqysh Sanjar Myrzaǵalym sóz sóıledi. Almatydan kelgen qonaq Tamara Strelnıkova estý qabileti buzylǵan balalardy ońaltýda robototehnıkany paıdalaný tájirıbesimen bólisti.