Qańǵyrǵan ıtten qaýip kóp: ShQO-da bir jylda 660 adamdy buralqy ıt qapqan

ÓSKEMEN. KAZINFORM - Kóshe kezgen buralqy ıtter bala turmaq eresek adamnyń úreıin alady. Ásirese qala irgesindegi jaryǵy nashar kóshelerde turatyndarǵa qıyn. Sebebi keshtetip úıge qaıtqanda ash júrgen tórt aıaqty tap bere me dep qorqady. 2023 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynda qańǵyrǵan ıtten 660 adam zardap shekken. Kazinform tilshisi búgingi maqalada osy buralqy ıtter jaıyn sóz etpek. 

Qansha qarajat bólingen?

Óńir boıynsha ıesiz júrgen ıtterdi aýlaý maqsatynda ne istelip jatqanyn bilý úshin ShQO Aýyl sharýashylyǵy basqarmasynan aqparat surattyq.

Ótken jyly qaraýsyz júrgen tórtaıaqtylardy aýlaýǵa jáne ýaqytsha ustaýǵa 84 mln teńge bólingen.

Naqty aıtqanda:

— Aýlaýǵa — 32 mln teńge;
— Ýaqytsha ustaýǵa — 20 mln teńge;
— Vaktsına salyp, zararsyzdandyrýǵa — 10 mln teńge;
— Janýarlardy ýaqytsha ustaıtyn pýnktterdiń jumys istep turýlary úshin — 13,2 mln teńge.

Budan bólek, Tanba KZ a0parattyq júıesine buralqy ıtterdi tirkep, bırkalar satyp alý úshin 7,5 mln teńge jumsalǵan.

Búginde oblysta memlekettik veterınarııalyq uıymdar qaramaǵynda qańǵyrǵan ıtterdi aýlaıtyn 11 qyzmet pen ıesiz janýarlar panalaıtyn 11 oryn bar.

— Shyǵys Qazaqstanda sońǵy bir jylda 5333 ıesiz ıt-mysyq aýlandy. Mamandar olardy eshqandaı jaraqat keltirmeı ustaıdy. Odan keıin arnaıy orynǵa jetkizedi, — dep habarlady basqarmadan.

ShQO Sanıtarlyq epıdemıologııalyq baqylaý departamentiniń málimetke súıensek, 2023 jyly aımaq boıynsha qańǵyrǵan ıtter 660 adamdy qaýyp, tistep alǵan.

Al jalpy ıtten zardap shekkender sany jyl kóleminde — 1467.

Osy rette qarasha aıynda bolǵan oqıǵa oıǵa oraldy. Glýbokoe aýdany Beloýsovka kentinde ıt talaǵan eki bala aýrýhanaǵa jetkizilgen-tuǵyn.

Aıdyń-kúnniń amanynda aýlada oınap júrgen balaqaılarǵa arsyldaǵan ıt tap berdi.

Birin az-maz qapsa, bet terisinde kóptegen tistelgen jaraqaty bar ekinshi patsıentke dárigerler shuǵyl túrde ota jasady. Abyroı bolǵanda, bala aman qalǵan.

Iesiz ıtter az emes

Tek aýyldarda ǵana emes, Óskemende de ıesiz ıtter tolyp júr.

Mamandardyń esebinshe, qazirgi ýaqytta qalanyń ózinde mólshermen 1500-2000 aralyǵynda buralqy ıt bar.

Ashyǵyn aıtqanda, ıt taqyryby áleýmettik máselege aınalyp otyr.

Janýarlardy qorǵaýshylar «ıtterdi atpańdar» dep shyr-pyr bolsa, kóbinese jer úıde, saıajaıda turatyn halyq tórtaıaqtylar adamǵa shaba ma dep alańdaıdy.

Kóshedegi ıtti ustap, ýaqytsha ornalastyratyn orynǵa aparyp qamaýdyń ózi mamandarǵa ońaıǵa soqpaıtynyn eskersek, ol ıtterdi tamaqtandyrýdyń ózi memleket bıýdjetine salmaq salady eken.

Bul týraly bizge ShQO aýyl sharýashylyǵy basqarmasy epızootııaǵa qarsy is-sharalar bóliminiń basshysy Muhtar Jankebaev aıtyp berdi.

— Bir ıtti aýlap, tamaqtandyryp, zararsyzdandyrýǵa 60-70 myń teńge aralyǵynda aqsha ketedi. Tipti mektepte oqıtyn balalarynyń ózine aı saıyn ata-analary sonsha jumsamaıdy. Zoodúkenderde satylatyn Pedigree degen ıtterge arnalǵan azyqtyń baǵasy 5 myń teńgeniń shamasynda. Odan soń chıpteý kerek. Iesiz janýarlar panalaıtyn oryn salynyp, ınfraqurylymy ázirlenip qoısa jumys isteýge de tıimdi bolar edi. Taǵy bir tusy, ıtterdi eki aıdaı ýaqytsha ustap, ony alyp ketetin adam tabylmasa, zararsyzdandyrylǵan soń tabıǵı ortaǵa qaıta jiberý kerekpiz. Al tórtaıaqtylardyń adamdarǵa qaıta qaýip tóndirmeıtindigine kim kepil? — dedi ol.

P. S. Osylaısha, buralqy ıt azaıǵan ornyna kóbeıip keledi.

Al jyl saıyn oblys kóleminde júzdegen adam sol ıtterden zardap shegip jatyr.

Ne isteý kerek? Bul suraqtyń jaýaby áli de ózekti.