Almatylyq sheber 50 jyl ishinde qamshynyń eki myń erekshe túrin jasap shyǵardy
ALMATY. KAZINFORM – Árbir qazaq shańyraǵy qamshyny qasterli mura sanaıdy. Ol biregeı óner týyndysy ǵana emes, syı-syıapattyń tóresi, er jigittiń serigi, shańyraqtyń kıesi. Búginde qamshy jasaý óneriniń qyr-syryn meńgerip, ulttyq ónerdi dáriptep júrgen jandar kóp. Solardyń biri – almatylyq Esenkeldi Quljabaev.
Esenkeldi Quljabaevtyń aıtýynsha, órimshilik ónerge jastaıynan qyzyǵýshylyq tanytqan. «Balapan uıada ne kórse, ushqanda sony iledi» demekshi, qaıystan órim órip, túrli buıym jasaýdy ákesinen úırengen.
– Bul óner meniń boıyma ákemnen daryǵan dep oılaımyn. Ákem sheber kisi edi. Bala kúnimnen qyzyǵýshylyq tanytyp, qamshy jasaýdy úırendim, – deıdi Esenkeldi Quljabaev.
Sheber qamshy jasalýyna, qoldanylýyna baılanysty birneshe túrge bólinetinin atap ótti.
– Onyń árqaısysynyń atqaratyn qyzmeti, maqsaty, maǵynasy da bar. Qamshy jasalý ereksheligine, qoldanylǵan materıalyna, erekshe salynǵan órnegine baılanysty tobylǵy qamshy, saryala qamshy, yrǵaı sapty qamshy, shashaqty qamshy dep túr-túrge bólinedi. Qamshy mynandaı bólikterden turady: saby, órimi, alaqany, búldirgisi, saqınasy, shashaǵy, ózegi, túıini, shyrmaýyǵy. Osylardyń ishinde qamshynyń sabyna erekshe kóńil bólinedi. Qamshy óriletin taspa sanyna qaraı, úsh órimnen bastap, qyryq órimge deıin barady, – deıdi ol.
Órimniń barlyq túrin meńgergen ol, osy kúnge deıin 2 myńǵa jýyq qamshy órgen. Budan bólek, teriden zamanaýı beldikter men túrli qoldorba da jasaıdy.
«Sheberdiń qoly ortaq» demekshi ata kásipti serik etken Esenkeldi Quljabaev kópshilikke buıym jasaýmen ǵana shektelmeıdi. Órim túrlerin úıretetin arnaıy metodıkalyq kitap shyǵardy.
– Men bul ónermen 50 jyl aınalysyp kelemin. Osy kúnge deıin 2 myńǵa jýyq qamshy órdim. 35 jyldaı Abaı atyndaǵy qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetinde qolónerden sabaq beremin. Ulttyq qundylyǵymyzdy dáripteýdi balabaqshadan bastadym,– deıdi ol.
Aıtýynsha, kishkentaılar qamshy órýdi az ýaqyt ishinde meńgerip alǵan. Mysaly, bes jastaǵy Darıǵa baýyryna óz qolymen qamshy toqyp beripti.
– Men atanyń sabaǵyna qatysyp júrmin. Qamshy órýdi tez úırenidim. Óıtkeni men shash órý bilem ǵoı. Maǵan unaıdy,– deıdi bes jastaǵy Darıǵa Halıla
№153 bóbekjaı balabaqshasynyń tárbıeshisi Aıgerim Seısenbekovanyń sózinshe, sheberdi uzaq ýaqyt izdegen.
– Esenkeldi aǵany izdep júrip taptyq. Ol kisi sııaqty sheber jandar saýsaqpen sanarlyq. Maqsatymyz- balanyń boıyna ulttyq qundylyqtardy jastaıynan sińirý,– dedi ol.
Esenkeldi Quljabaev qamshynyń qazaqtyń turmysy men mádenıtinde orny erekshe ekenin aıtty.
– Qamshynyń tarıhy ata-dástúrde jatyr. Qazaq halqy kóshpendi el bola tura salt-dástúrdi berik ustanǵan. Qolóner buıymdaryna qashanda suranys bolady. Ata- babadan qalǵan asyl murany ózgege úıretý men úshin mártebe,– deıdi sheber.
