Yntymaqtastyqtyń jańa kezeńi: AQSh pen Ortalyq Azııa elderi kóshbasshylary kezdesti
BUU Bas Assambleıasynyń sessııasy aıasynda AQSh Prezıdenti Djo Baıden «S5+1» formatynda alǵash ret Qazaqstan, Qyrǵyz Respýblıkasy, Tájikstan, Túrikmenstan jáne Ózbekstan prezıdentterimen kezdesý ótkizdi, dep habarlaıdy QazAqparat Aq úıge silteme jasap.
Memleket basshylary qaýipsizdik, saýda jáne ınvestıtsııa, óńirlik baılanystar, sondaı-aq barlyq eldiń egemendigi men aýmaqtyq tutastyǵyn qurmetteý qajettigi sııaqty birqatar máseleni talqylady.
Prezıdent Djo Baıden áriptesteriniń AQSh pen Ortalyq Azııa memleketteri arasyndaǵy baılanystardy «S5+1» aıasynda odan ári nyǵaıtý boıynsha pikirlerin tyńdap, qarym-qatynastardy ilgeriletý usynystaryna qoldaý bildirdi.
«C5+1» sheńberinde qatym-qatynasty damytý
Atlantıkalyq keńes Eýrazııalyq ortalyǵynyń ǵylymı qyzmetkeri Mark Temnıtskı atap ótkendeı, Nıý-Iorktegi otyrys AQSh Prezıdenti Djo Baıden men Ortalyq Azııadaǵy 5 eldiń basshylary arasyndaǵy dıalogti jalǵastyrýǵa múmkindik beretin «S5+1» formatynyń mańyzdylyǵyn kórsetti.
«Djo Baıden men Ortalyq Azııadaǵy 5 eldiń prezıdentteri arasyndaǵy otyrys negizinen sımvoldyq sıpatta ótti. Degenmen, bul taraptardyń dıalogti jalǵastyrýǵa umtylysyn qýattaıtyn «S5+1» formatynyń mańyzdylyǵyn aıqyndady. Atalǵan basqosý AQSh Prezıdentiniń Ortalyq Azııa elderiniń kóshbasshylarymen alǵashqy kezdesýi boldy. Ol Amerıka Qurama Shtattarynyń «S5+1» dıplomatııalyq platformasyna degen erekshe ustanymyn bildiredi», - deıdi Mark Temnıtskı.
Sarapshy kezdesý ýaqytynyń shekteýli bolýyna baılanysty qatysýshylar basqa da ózekti máselelerdi talqylaı almaǵanyn atap ótti. Alaıda, bul kezdesý formaty keleshekte jumysty barynsha nátıjeli etýge baǵyttalǵan.
AQSh pen Ortalyq Azııa arasyndaǵy dıalogti jalǵastyrý qaýipsizdik jáne ekonomıkalyq saladaǵy baılanystardy nyǵaıtýǵa yqpal etpek.
Osy oraıda, sarapshy bıyl Ortalyq Azııa basshylarymen kezdesken AQSh-tyń Memlekettik hatshysy Entonı Blınkenniń: «Qazirdiń ózinde san salada jumys toptary quryldy, bul AQSh-tyń aımaq elderine kómektesýge degen umtylysyna yqpal etedi», - degen málimdemesin eske saldy.
Mark Temnıtskıdiń pikirinshe, «C5+1» formatyndaǵy kezdesýlerden keıin jaǵdaıdyń qalaı damıtynyn kesip aıtý áli erte.
AQSh basshysy áriptesterine aımaqtyq qaýipsizdik máselelerin sheshýdegi seriktestigi úshin alǵysyn bildirip, shekara qaýipsizdigi, terrorızmge qarsy kúres jáne quqyqtyq máseleler boıynsha yntymaqtastyqty jalǵastyrýǵa nıetti ekenin málimdedi. Djo Baıden qolaıly bıznes orta qalyptastyrý arqyly amerıkalyq kompanııalardy OA-ǵa tartý bastamasyn da talqylady. Sondaı-aq, USAID qazan aıynda «C5+1» formatyndaǵy Mınıstrler keńesin uıymdastyryp, turaqty ekonomıkalyq damýǵa yqpal etetin naqty is-qımyldardy talqylaýǵa shaqyrdy.
AQSh-tyń Ortalyq Azııaǵa baǵyttalǵan strategııasy
AQSh Prezıdenti Djo Baıden «S5+1» elderi bolashaqta energetıkalyq resýrstardy ıgerý jáne taýar tasymalynyń tyń baǵyttaryn qurý úshin yntymaqtasýy kerek ekenin atap ótti. Ol úshin «S5+1» formatynda dıalog bastaýdy usyndy. Bul – AQSh-tyń Transkaspıı halyqaralyq kólik dálizine ınvestıtsııa salý jumystarynyń jalǵasy bolary anyq. Sondaı-aq, Aq úı basshysy azamattyq qoǵamdy jáne áıelderdiń ekonomıkalyq múmkindikterin keńeıtý jónindegi qyzmetti odan ári qoldaý qajettigine toqtaldy.
Aımaqqa jáne elder arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan AQSh strategııasy oń baǵaǵa laıyq. Bul pikirdi Pıttsbýrg ýnıversıtetiniń qoǵamdyq jáne halyqaralyq qatynastar joǵary mektebiniń professory Djennıfer Mýrtazashvılı bildirdi.
Sarapshy bul AQSh Prezıdenti Djo Baıden men Ortalyq Azııadaǵy 5 memleket basshylarynyń alǵashqy mańyzdy kezdesýi boldy dep sanaıdy.
«AQSh-tyń aımaqqa jáne onyń elderi arasyndaǵy baılanystardy nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan strategııasyna oń baǵa berýge bolady. Óıtkeni, kóptegen jyldar buryn AQSh-tyń Ortalyq Azııadaǵy múddesi Aýǵanstan men basqa da daǵdarysqa baǵyttalyp keldi», - dep málim etti Djennıfer Mýrtazashvılı.
Buǵan qosa, sarapshy kún tártibine adam quqyqtary men qaýipsizdik salasyndaǵy seriktestikten basqa ekonomıkalyq jáne óńirlik yntymaqtastyq máselelerin engizý oryndy ekenin aıtty.
«Mundaı ıntegratsııa Ortalyq Azııany nyǵaıtady, sondaı-aq amerıkalyq kompanııalar men fırmalarǵa OA-da bıznes júrgizýdi jeńildetedi. Sonymen qatar, AQSh tarapynan bolatyn ınvestıtsııa aǵynyn arttyrýy múmkin», - dep qorytyndylady sarapshy.
Djennıfer Mýrtazashvılı AQSh-tyń Ortalyq Azııadan alys ekenin esten shyǵarmaý kerektigine toqtaldy. Tıisinshe, bul óńirdegi memleketterdiń Reseı jáne Qytaımen aradaǵy ekonomıkalyq jáne qaýipsizdik salasyndaǵy baılanystary berik.
