Indýstrııalandyrý baǵdarlamasy: Shymkentte avtokólik akkýmýlıatorlarynyń óndirisi iske qosyldy
- Tұrsynbek Қanatbekұly, telekөpir bolғan kүni Siz Elbasy Nұrsұltan Nazarbaevқa «Oңtүstikpolımetall» korporatsııasyndaғy jaңalyқtar týraly әңgimelep berý mүmkindigine ıe bolyp ediңiz. Bizdiң oқyrmandarymyz үshin de solardyң maңyzy týraly tolyғyraқ әңgimeleı ketseңiz.
- Indýstrııalandyrýdyң jaңa baғdarlamasyna baılanysty shildeniң 3-inde Elbasynyң respýblıka aımaқtarymen tikeleı efıri өtken bolatyn. Dәl sol joly Nұrsұltan Әbishұly bizdiң өndirisimizben tanysty jәne өz қorғasynymyzdan akkýmýlıator batareıasyn jasaı bastaýymyzdyң jaқsy bastama ekenin atap kөrsetti. Sonymen birge, bizdiң batareıalarymyzdyң қalaı jәne қaı maқsatta қoldanylýyna, қandaı elderge jәne қandaı kәsipkerlerge jetkiziletindigine baılanysty naқty mindetter қoıyp edi.
Әңgimeni myna mәseleden bastaғym keledi: biz jaңa zaýytty metallýrgııalyқ klasterdiң aıasynda iske қosyp otyrmyz. Rýda өndirýden bastap, rýdany өңdeý, қorғasyn өndirý, al қorғasynnan akkýmýlıator batareıasyn jasaý - bәri-bәri bizdiң kәsiporyndarymyzda tolyқ tsıklda jүzege asyrylady. ıAғnı, batareıa shyғarý isi - bұl tөrtinshi býyn. Bұl bizge atalmysh өnimniң өzindik құnyn birshama arzandatýғa mүmkindik beredi. Sebebi, akkýmýlıatorlyқ batareıanyң өzindik құnynyң 60 paıyzyn metaldar men metall қospalary құraıdy. Bizdiң jaғdaıda, ol - қorғasyn-kaltsııli akkýmýlıatorlar, bұl қospa - қorғasyn, kaltsıı, alıýmınıı, қalaıy sııaқty metaldardan jasalady. Oғan қosa, az mөlsherde basқa da metaldar қoldanylady. Degenmen, osynyң barlyғy өnimniң өzindik құnynyң 60 paıyzyn құraıdy. Men atap өtkenniң barlyғy - «Oңtүstikpolımetall» korporatsııasynyң өzinde өndiriletin өnimder jәne bұl jaıt bizge batareıanyң өzindik құnyn anaғұrlym arzandatýғa mүmkindik berip otyr.
- Baıқaýymsha, Sizder bұl jerde batareıany ғana emes, onyң syrtқy қaptamasyn da shyғarady ekensizder ғoı?
- Iıa, bұl da maңyzdy mәsele. Biz monobloktar өndirisin jolғa қoıdyқ. Akkýmýlıatorlarғa arnalғan plastık korpýstardy aıtamyn. Kez-kelgen akkýmýlıator zaýytynda өziniң monoblok өndirisi joқ. Al bұnyң aқyrғy өnimniң өzindik құnyna 10-15 paıyz әseri bar. Elbasy Қazaқstanda mұnaı hımııasyn damytý mindetin қoıyp otyrғandaı, eger қazir Қazaқstanda polıpropılen өndirisi bastalsa, ıaғnı bizde halyқaralyқ standarttarғa saı polıpropılen, polıetılen өndirýge mүmkindigimiz bolsa, bizdiң өnimimizdiң қazaқstandyқ үlesi de arta tүsetin edi. Өnimniң sapasy jaқsarady da, al onyң құny taғy birshama arzandaı tүsedi. Sondyқtan da biz bүginde, eýrostandartty өnim shyғarý mүmkindigine ıemiz dep tolyқ senimmen aıta alamyz. Sebebi, zaýytta jұmys isteıtin jabdyқtar eýrostandartқa saı: taza ıtalıandyқ өndiris, al avtomatıka - nemistiң «Sımens» fırmasynyң өndirisi. Sondyқtan, osynda shyғarylatyn өnim de joғary standarttarғa saı bolady.
- Өnimdi naқty қaıda satқaly otyrsyzdar? Sizderdiң өnimderiңizge yқylas tanytyp otyrғandar bar ma?
- Kez-kelgen eýropalyқ avtokөlik zaýyty bizdiң өnimimizdi ala alady. Қazir biz Oңtүstik Koreıamen, Japonııamen, reseıliktermen kelissөzder jүrgizýdemiz. Birinshi kezekte - Kalýgamen kelissөz jүrgizip jatyrmyz. Onda, Kalýga oblysynda reseılikter 500 myң avtokөlik pen basқa da tehnıkalardyң өndirisi үshin birneshe zaýyt salyp jatyr. Osyғan baılanysty biz olarmen yntymaқtastyқ izdestirýdemiz. Өzbektiң eki kompanııasymen jұmys istep jatyrmyz, saýdııalyқ kompanııalarmen kelissөz jүrip jatyr. Olar salalas kәsiporyndar - olar da akkýmýlıator batareıalaryn өndiredi, қorғasyn өndiredi. Sondyқtan da olarda өndirilmeıtin қorғasyn men akkýmýlıator batareıalaryn bizdiң tarapymyzdan jetkizý - өzara tıimdi. Al biz olardan өzimizde joқ assortımentti alatyn bolamyz, osynyң barlyғy birlesip jұmys isteýge mүmkindik beredi. Bұl tizimde bizben yntymaқtastyққa mүddeli үlken amerıkandyқ kompanııa da bar. Olar қazir Eýropada belsendi jұmys isteýde jәne өzderi shyғaratyn өnimniң sanyn 100 mıllıon birlikke jetkizbek nıette, jәne olar birlesken kәsiporyndar nemese jobalar jasaýdyң mүmkindikterin izdestirýde. Mine, osyndaı jұmystar jүrgizilýde.
Meniң oıymsha, өnimniң sapasy men өzindik құnynyң arzandyғy bizge bүginde Қazaқstan naryғyn tolyқ қamtamasyz etýge jәne өzge elderdiң avtokөlik өnerkәsipterimen yntymaқtastyққa shyғýғa mүmkindik berip otyr.
- Kәsiporynnyң қýaty қandaı?
- Biz jylyna 3 mıllıon birlikten kem bolmaıtyn deңgeıde batareıa өndirý týraly kelissөz jүrgizip jatyrmyz. Bizdiң қazirgi shamamyz 1,5 mıllıon birlik. Aldaғy eki jylda өndiristi 3 mıllıonғa jetkizgimiz keledi, al odan keıin, 2015 jylғa қaraı, 5 mıllıon birlik deңgeıine shyғatyn bolamyz. Sәıkesinshe, satý deңgeıine de shyғýymyz kerek. Oғan mүmkindik bar, tehnologııany zerttedik, өndiristik alaңdar daıyn. Biz jetpegen jabdyқtardy satyp alyp, қosymsha jeliler iske қosatyn bolamyz. Қazir biz jeңil kөlikterge arnalғan әmbebap akkýmýlıator shyғaryp jatyrmyz. Biraқ, tapsyrys bolsa, jelini қýattyraқ, mysaly KamAZ-darғa arnalғan batareıalar shyғarýғa baғyttaı alamyz.
- Zamanaýı jabdyқtar - arzan emes. Innovatsııalyқ joba korporatsııaғa қanshaғa tүsti? Shymkent үshin beıtanys ol tehnıkalarda kimder jұmys istep jatyr?
- Jabdyқtardyң өzi 25 mıllıon dollar tұrady. Taғy 7 mıllıon dollar tsehtardyң құrylysyna jәne basқa ilespe jұmystarғa ketti. Mұnyң barlyғy - «Halyқ bankiniң» nesıe қarajaty, bizdiң aramyzda ornyқty yntymaқtastyқ baıaғydan jalғasyp keledi. Bizde negizinen jas mamandar jұmys isteıdi, jaқsy komanda jınalғan. Olardyң barlyғy joғary oқý oryndaryn jaқynda tәmamdaғan belsendi, saýatty jastar. Olar үshin jaңa jabdyқtar өte қyzyқty. Alғashynda biraz taısaқtaғan, keıinnen jetkizýshiler olardy oқytyp, үıretip, mәn-jaıdy tүsindirdi, endi olardyң talpynystary artyp otyr. Jұmysқa degen yқylastary zor, bilimderin de tereңdetýden jalyғar emes. Jabdyқtar zamanaýı bolғandyқtan, kөp personaldy қajet etpeıdi. Aýysymda shamamen, 25-30 adam jұmys isteıdi. Aldaғy aıda biz jobalyқ қýatқa shyғamyz, sonda 120-ғa jýyқ adam jұmys isteıtin bolady.
- Sұhbatyңyzғa rahmet!
