Halyqaralyq sarapshylar jaýyngerlik robottardy qoldanýǵa tyıym salýdy usyndy
Shara Qazaqstannyń ıadrolyq qarýsyzdandyrý men halyqaralyq qaýipsizdikti nyǵaıtý boıynsha strategııalyq bastamalary aıasynda uıymdastyryldy. Oǵan Halyqaralyq qaýipsizdik jáne saıasat ortalyǵy (Center for International Security and Policy (Qazaqstan) jáne «Jaýyngerlik robottaryna tyıym salý kampanııasy» Úkimettik emes uıymdardyń halyqaralyq koalıtsııasy (Campaign to Stop Killer Robots www.stopkillerrobots.org) muryndyq boldy.
Jıyn barysynda Ázerbaıjan, Armenııa, Belorýs, Moldova, Reseı, Qazaqstan, Qyrǵyzstan jáne Tájikstan elderiniń sarapshylary letaldi áseri bar qarýdyń derbes júıelerine aldyn-ala tyıym salý máselelerin talqylady.
Sońǵy onjyldyqta tehnologııanyń qarqyndy damýy áskerı qımyldardyń baǵytyn ózgertip, jańa gýmanıtarlyq ári quqyqtyq máseleler men qarý avtonomııasynyń jańa dáýirin ashty.
Búginde keıbir joǵary tehnologııalyq memleketter adamnyń qatysýynsyz kez-kelgen núkteni tańdap, soqqy jasaı alatyn tolyqtaı avtonomdy qarýlardy jasaýda. Qarýdyń bul júıesi halyqty qorǵaý men halyqaralyq adam quqyǵy jáne gýmanıtarlyq quqyq salasynda kúrdeli máselege aınalyp, úlken qater týdyrýda.
«Tolyqtaı avtonomdy qarý-jaraqty jasaý kóptegen moraldi, etıkalyq, tehnıkalyq, quqyqtyq jáne qaýipsizdik máselelerin qozǵaıdy. Mundaı qarýlardy paıdalaný azamzattyń bolashaǵyna qaýip týdyrady», - dedi Halyqaralyq qaýipsizdik jáne saıasat ortalyǵynyń dırektory (CISP) Álimjan Ahmetov.
Onyń sózinshe, adamı oılaný men túısinýden jurdaı robottar dınamıkalyq soǵys alańynda etıkalyq sheshimder qabyldaı almaıdy.
«Mundaı júıelerdi paıdalaný robottardyń is-áreketine kim jaýap beredi degen zańnamalyq suraq boıynsha qıyndyqtar týǵyzady: qolbasshy, programmıst, robot jasaýshy, álde robottyń ózi me? Al, qarýdyń mundaı túrin jasaý men taratý halyqaralyq qaýipsizdikti turaqsyzdandyryp, jahandyq qarýlaný jarysyna jol ashady», - dedi Á. Ahmetov.
Qazirgi ýaqytta BUU alańynda adamı emes qarý Konventsııasy aıasynda osy másele boıynsha BUU-ǵa múshe-memleketterge usynys ázirleý úshin úkimettik sarapshylar Toby jumys isteýde.
Jaýyngerlik robottaryna tyıym salýdy qoldaıtyn belsendi memleketter (Avstrııa, Brazılııa, Chılı, jáne tb, barlyǵy - 28 memleket) avtonomdy túrde iske qosylatyn qarý túrlerine zańnamalyq túrde baqylaýdy kúsheıtý boıynsha kelissózdi tezirek bastaýǵa shaqyrýda.
2018 jyly Belgııada qarýdyń mundaı túrin qoldanýǵa shekteý qoıý týraly parlamenttik rezolıýtsııa shyqqan bolatyn. Google kompanııasy qarýlandyrý júıesine arnalǵan jasandy ıntellekti ázirleý men jobalamaýdy ózine mindet qylsa, 200-den astam tehnologııalyq mekeme men toptar avtonomdy qarý jasamaýǵa ýáde berdi.
Al, 2018 jyly ótken veb-sammıtte BUU-nyń Bas hatshysy Antonıý Gýterrısh adam ómirin qııýdy ǵana josparlaıtyn qarýdyń avtonomdy júıelerine shekteý qoıylý kerektigin aıtty. BUU Bas hatshysy osy tektes kúshterge shekteý qoıý boıynsha jańa sharalardy ázirleýde memleketterge qoldaý kórsetetinin jetkizdi.
Qazaqstanda aımaqtyq konferentsııany ótkizýdegi basty maqsat - osy máseledegi biliktilikti arttyrý, sonymen qatar, óńir memleketteriniń ulttyq ustanymyn aıqyndaýǵa septik jasaý.
Erteń aımaqtyq konferentsııaǵa qatysýshylar letaldi áseri bar qarýdyń avtonomdy júıelerine qatysty zańnamalyq, tehnıkalyq jáne etıkalyq máselelerdi talqylaıdy.