Grekııa kúızelisi - bıýdjettik úderisterdiń turaqtylyǵyna nazar aýdarýǵa úndeıdi
Jaqynda ǵana eýroaımaq elderi men Halyqaralyq valıýta qory 110 mlrd. eýrony quraıtyn Grekııaǵa kómek toptamasyn maquldady. Endi bundaı qomaqty qarjyǵa qol jetkizýdiń qıyndyǵy da sol - Afıny bıligi óz kezeginde memlekettik shyǵyndaryn 30 mlrd. eýroǵa deıin qysqartý mindetin alady. ıAǵnı, Grekııadaǵy endigi basty problema bıýdjetti teńdestirýge qatysty bolyp otyr. Bıýdjet shyǵystary men kiristerin teńdestirý problemasynan eń basty japa shegetin qarapaıym jurtshylyq, sol úshin de bıliktiń turaqtandyrý josparyna qarsy aktsııalar kúnnen-kúnge órship tur. Biraq, afınylyqtardyń basyna túsken kúızelisti jeńetindeı Grekııa bıliginde basqa qaýqar da, bıýdjettik shyǵysty qysqartýdan basqa balama jol da joq.
Sonymen birge, qazirdiń ózinde qatań bıýdjettik saıasatty júzege asyrý, erteńgi turaqtylyq úshin búgingi táýekel qıyndyqtaryn bastan ótkerýdiń ońaıǵa túspeıtini belgili bolyp otyr. Afıny úkimeti áýelde ózi belgilegen áleýmettik suranystardy qanaǵattandyrýdan bas tartty, sonymen birge qoǵamdyq turaqtylyqtan da aıyrylyp qalý qaýpi zoraıǵan ústine zoraıyp keledi. Bıýdjet shyǵystarynyń qysqarýy týraly aqparat taraǵannan beri qarapaıym grekterdiń qarsylyq aktsııalary áli de tolastaǵan emes.
Sarapshylar arasynda Grekııanyń qatań ekonomıka sharalarynyń «jemisti» bolatynyna kúmánmen qaraýshylar da barshylyq. Degenmen, qalyń eýropa qazirgi tańda grekııa ekonomıkasyn kúıreýden qutqarýdyń qamyna jumylyp otyr. Olaı etpese, eýroaımaqta daǵdarystyń ekinshi tolqyny týatynyn boljaýshylar da tabylǵan. Buǵan Ispanııa, Portýgalııa men Irlandııa sekildi memleketterdiń ekonomıkalyq jaǵdaıy da negiz bolyp otyrǵan syńaıy bar.
Jalpy, qazirgi Grekııanyń basyndaǵy jaǵdaıdyń basym bóligi bıýdjettik problemalardan, bıýdjettik josparlaýdyń qaıshylyǵynan týyndaǵany belgili. Rasynda, ekonomıkany basqarýda qordalanyp qalǵan birqatar máseleler daǵdarystyń alǵashqy tolqynynda-aq qalqyp shyqqan. Bir elde ǵana emes, álemniń kóptegen elderinde ekonomıkalyq basqarýdyń janaspaıtyn qarama-qaıshylyqtary áshkerelengen edi. Máselen, daǵdarys bir ǵana Qazaqstan ekonomıkasynyń negizgi problemasyn - ondaǵy ártaraptandyrýdyń joqtyǵyn aıqyn kórsetip berdi. Elimiz budan úlken sabaq ta aldy. Endigi kezekte aınaladaǵy jaǵdaıdy durys baǵamdaýdyń da mańyzy artyp otyr.
Búgingi Úkimet otyrysynda QR Premer-Mınıstriniń bıýdjet úderisteriniń turaqtylyǵyna basa mán berý týraly tapsyrmasy da osy negizden týyndaıdy. Úkimet basshysy Grekııa jaǵdaıyn mysalǵa ala otyryp, ondaı jaıttan saqtanýdyń mańyzdylyǵyn, bul rette elimizdiń qazynasynyń kirisi qanshalyqty bolsa, shyǵyny da sonshalyqty bolatynyn, odan artyq shyǵyndala almaıtynymyzdy atap kórsetti. «Buǵan árbir mınıstrlik pen vedomstvonyń naqty jumysyn durys uıymdastyra alǵanda ǵana qol jetkize alamyz. Aldymyzǵa qoıylǵan mindetti sheship, keleshek urpaqtyń qaltasyna qol suqpaýǵa tıispiz», dedi K. Másimov. Sonymen birge, Premer-Mınıstr strategııalyq, ekonomıkalyq jáne bıýdjettik josparlaý jumysyn joǵary deńgeıde júrgizý qajettigin de alǵa tartty. Úkimet basshysynyń pikirinshe, keı-keıde bul jumystar kereksiz, tipti daǵdarysqa qarsy baǵdarlamamen, onyń aıasynda júzege asyrylǵan is-sharalarmen salystyrǵanda sonshalyqty mańyzdy emes bolyp kórinýi yqtımal. Alaıda, elimizdiń bıýdjettik úderisiniń turaqtylyǵynan jáne ornyqtylyǵynan baza qalyptasady. Sondyqtan bul baǵyttaǵy sharalardy esten shyǵarmaǵan jón.
Osy rette Úkimet basshysy K. Másimov Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrligine Qarjy mınıstrligimen birlesip mamyrdyń 20-na deıin strategııalyq josparlaýdy ázirleý úshin jańartylǵan ádistemelik negizdi daıyndaýdy tapsyrdy. Onyń aıtýynsha, strategııayq jospar memlekettik organdar qyzmetiniń barlyq salalaryn qamtymaı, tek mańyzdy strategııalyq baǵyttar men maqsattarǵa shoǵyrlanýy tıis. «Strategııalyq maqsattardy, mindetterdi jáne kórsetkishterdi saralaýdaǵy jáne qalyptastyrýdaǵy strategııalyq talapty qatańdatý qajet. Bulardyń sany shekteýli bolýy tıis. Budan bólek, strategııalyq maqsattar men mindetterdiń, nátıjelerdiń kórsetkishteri bıýdjettik qarjylarmen qabysýy shart. Bastapqy kezeńde respýblıkalyq bıýdjettiń shyǵynyna, olardyń qajettiligine, negizdiligine, nátıjeligine muqııat saraptama júrgizilýi tıis. Alynatyn nátıjeler men shyǵyndalatyn bıýdjettik qarjynyń sáıkestigine keshendi baǵalaý júrgizý qajet. Bıýdjet shyǵystarynyń tıimdiligin arttyrý túpki maqsat bolýy tıis. Perspektıvada mundaı jumysty jergilikti bıýdjetter boıynsha da júrgizý qajet», dedi Úkimet basshysy.
