Gamal Toqsanbaev: Saqtyq sharalary umytyla bastap edi, koronavırýs órship ketti
Densaýlyq saqtaý basqarmasynyń basshysy Gamal Toqsanbaev «omıkron» shtamynyń ereksheligi, vaktsınatsııanyń tıimdiligi jáne jalpy epıdemıologııalyq ahýal týraly aıtyp berdi.
Gamal Saılaýuly, búgingi tańda Qaraǵandy oblysynda epıdemıologııalyq jaǵdaı qandaı ?
- Búgingi tańda Qaraǵandy oblysynda 110 211 adam koronavırýs juqtyryp, ótken táýlikte vırýs juqtyrǵandar sany 51 adamdy qurady. 103 353 (93,7%) adam bul dertten saýyǵyp ketti. Epıdemıologııalyq jaǵdaı matrıtsasyna sáıkes bizdiń oblys «sary» aımaqta tur. Sonymen birge aýrýdyń taraý qarqyny údep kele jatqany baıqalady, bul azamattardyń emhanalar men ınfektsııalyq statsıonarlarǵa kóptep kelýinen de baıqalyp otyr.
Omıkronnyń jańa shtamy nesimen qaýipti, ony emdeý hattamasy bar ma?
- Qazaqstanda Sovid-19 boıynsha epıdemıologııalyq jaǵdaı «omıkron» koronavırýs shtamynyń taralýyna jáne azamattardyń aldyn alý sharalaryn jetkiliksiz saqtaýyna baılanysty kúrdelenip barady.
«Omıkron» shtamy respıratorlyq aýrýlardyń barlyq túrleri sekildi, ásirese koronavırýs sııaqty taralady.
«Omıkron» aýrýdyń paıda bolýyn azaıtý kezinde vırýstyń taralýynyń shamamen úsh ese (jáne keıbir derekkózderde bes ese) ósýimen sıpattalady. Ol qysqa ınkýbatsııalyq kezeńmen erekshelenedi (eki kún). «Omıkron» ınfektsııasyna shaldyqqan kezde osal toptar arasynda aýyr jaǵdaılar jıi kezdesedi. Bul egde jastaǵy patsıentter jáne sozylmaly ınfektsııalyq emes aýrýlary bar adamdar. Búgingi tańda «omıkron» juqtyrǵan adamdar tek aýyryp qana qoımaıdy. DDSU málimetteri boıynsha, barlyq naýqastardyń 20%-dan astamynda uzaq merzimdi ońaltýdy qajet etetin postkovıdtik jaǵdaı qalyptasady.
Naýqastarda ımmýndyq qorǵanys ta álsiz bolady. Alaıda, biz bárimiz vırýsty qaıta juqtyrýdan aýlaq bolǵandy qalaımyz. «Omıkronnyń» asqyný qaýpin azaıtýdyń jalǵyz joly – vaktsınatsııa jáne revaktsınatsııa. Býsterlik vaktsınamen vaktsınatsııalaý, úshinshi komponentpen revaktsınatsııa júrgizý jáne buryn bolǵan barlyq shekteýlerdi saqtaý.
Qazirgi ýaqytta qoldanylatyn vaktsınalar aýrýdyń aýyr saldarynan jáne odan bolatyn ólimnen tıimdi qorǵaıdy.
Qazirgi ýaqytta koronavırýs ınfektsııasyn emdeý, onyń ishinde «omıkron» shtamy 2021 jylǵy 19 qarashadaǵy №151 emdeý hattamasy boıynsha júrgizilýde.
DDSU usynymdaryna sáıkes koronavırýs ınfektsııasyn dıagnostıkalaý hattamasy jetildirilýde.
Bizdiń oblysta vırýstyń taralýyn boldyrmaý úshin qandaı sharalar qabyldanýda?
Koronavırýsty taratpaý jónindegi negizgi sharalar Bas memlekettik sanıtarlyq dáriger qabyldaǵan qaýlylarmen, sondaı-aq Qaraǵandy oblysynyń bas sanıtarlyq dárigeriniń qaýlysymen reglamentteledi.
Elde epıdemıologııalyq jaǵdaı kúrt nasharlady. Al óńirde dári-dármek jáne tósek-orynmen jabdyqtaý jaǵdaıy qalaı?
Búgingi kúni ınfektsııalyq gospıtaldardyń tósek-oryn syıymdylyǵy 3 013 tósek (onyń ishinde 266 reanımatsııalyq), naýqastar emdelip jatqan tósek oryndar 11,2% quraıdy, rezervte 2 666 tósek bar.
364 jasandy tynys alý apparaty, 2 800 ottegi kontsentratory bar, 26 gospıtalda medıtsınalyq gazdardy berýdiń ortalyqtandyrylǵan júıesi ornatylǵan (barlyǵy 1160 núkte). Oblysta tósekterdi kezeń-kezeńmen ashý algorıtmi ázirlendi, osy algorıtm boıynsha biz úshinshi jyl qatarynan jumys istep kelemiz jáne ol óz tıimdiligimizdi kórsetti.
Koronavırýs ınfektsııasyn emdeýde qoldanylatyn dári-dármekter jelisi bar, táýlik boıǵy statsıonarlarda 3 aılyq dári-dármek qory jáne emhanalarda 3 aılyq qor bar.
Vaktsınatsııa men revaktsınatsııadan keıin bizdiń oblysta aýrý juqtyrý kórsetkishi ózgerdi ma ?
Vaktsınatsııa – juqpaly aýrýlardyń aldyn alýdyń eń tıimdi sharalarynyń biri. Kún saıyn ǵylymı basylymdardyń jarııalanymdary kóbeıip keledi, onda vaktsınatsııa nátıjeleri, ujymdyq ımmýnıtet bar jerde halyqtyń ımmýndyq qorǵanysy bar jáne koronavıýs aýrýlary az anyqtalatyny kórsetilgen. Kross-revaktsınatsııa da óz jemisin beredi, atap aıtqanda qaýip tobyna kiretin eresek turǵyndar úshin. Qazir táýlik boıy jumys isteıtin ınfektsııalyq statsıonarlarda belgili bir sebeppen vaktsına almaǵan qaýip tobyndaǵy patsıentter bar, olar qatty qınalady. Sırek, biraq vaktsınatsııadan keıin aýrýdyń ádettegi JRVI túrinde bolatyndyǵyn dáleldeıtin jaǵdaılar bar.
Búgingi kúni birinshi komponentti 602 801 adam saldyrdy (897 340 jospardan 67,2%), ekinshi komponentti 558 450 adam (62,2%) saldyrǵan. Vaktsınanyń 4 túri bar.
Balalardy vaktsınatsııalaýdan qandaı da bir nátıje bar ma ?
- Pfizer preparatymen barlyǵy 15 537 adam vaktsınatsııalandy (onyń ishinde jasóspirimder – 12 502, júkti áıelder – 544, bala emizetin áıelder – 2491), bul 12,5% quraıdy (jospar 124 020)
Koronavırýs tara,aly balalar men jasóspirimder vırýstyń asımptomatıkalyq tasymaldaýshylary ekendigi dáleldendi. Olar vırýsty óz kezeginde týystary men jaqyndaryna, ásirese qaýipti toptaǵy jaqyndaryna juqtyrýy múmkin. Biz osyndaı kóptegen jaǵdaılardyń mysaldaryn kórdik. Vaktsınatsııadan keıin ımmýnıteti bar jasóspirimder qazirdiń ózinde qorǵalǵan jáne az dárejede aýrýdyń qozdyrǵyshy bola alady.
Vaktsınalar kópshilikke jetkilikti bolýy úshin oblys turǵyndaryna 43 ýltra tómen temperatýraly muzdatqysh (-86s) jáne Pfizer-BioNTech vaktsınasyn tasymaldaýǵa arnalǵan 54 portatıvti muzdatqysh jetkizildi.
Pfizer-BioNTech vaktsınasy oblys boıynsha taratyldy: Qaraǵandy, Temirtaý, Jezqazǵan, Sátbaev, Balqash, Prıozersk, Abaı, Saran, Shahtınsk, Qarajal, sonymen qatar ortalyq aýdandyq aýrýhanalarǵa (Buqar Jyraý, Qarqaraly, Shet, Jańaarqa, Nura, Ulytaý, Osakarov, Abaı, Aqtoǵaı) jetkizildi.
Oblystyń 27 óńirinde vaktsınatsııa pýnktteri uıymdastyryldy.
Jasóspirimderde vaktsınanyń janama áserleri bolýy múmkin be jáne balalarǵa vaktsına salmaǵan jaǵdaıda onyń medıtsınalyq kósetilimi bola ma ?
- Janama áserler bárinde bolýy múmkin, biraq biz ony negizinen vaktsınanyń dozasyn engizýge aǵzanyń kútiletin reaktsııalaryna jatqyzamyz, bul tumaýǵa uqsas sındrom. Jasóspirimderdi, sondaı-aq júkti jáne bala emizetin áıelderdi vaktsınalaý kezinde eki aı aralyǵynda biz janama áserlerdi kórmedik, tek reaktsııa.
Medıtsınalyq keri kórsetilimder QR DSM buıryǵymen reglamenttelgen: bul jiti aýrýlar kezindegi ýaqytsha tyıym, anamnezinde anafılaktıkalyq shok bolǵan kezdegi turaqty tyıym.
Jasóspirimder úshin vaktsınatsııa qansha ýaqyt áserin beredi, revaktsınatsııa qajet pe?
- Koronavırýs ınfektsııasyna qarsy vaktsınatsııa maýsymdyq, jyldyq bolady, ımmýnıtet bir jylǵa deıin saqtalýy múmkin. Keıinnen ýákiletti organ olardy qaıta vaktsınatsııalaý qajettiligi týraly máseleni qaraıtyn bolady.
Suhbat bergenińiz úshin rahmet!