Ǵalymdar alǵash ret eldiń jer asty sý qorlaryn tsıfrlandyrdy
ALMATY. KAZINFORM – Almaty qalasynda ǵalymdar Qazaqstan tarıhynda alǵash ret gıdrogeologııalyq kartalardyń atlasymen – elimizdiń jer asty sýlary týraly negizgi derekterdi biriktiretin tsıfrlyq geoaqparattyq júıemen tanystyrdy.
Bul sandyq platforma sý resýrstaryn tıimdi basqarýǵa, ásirese qurǵaqshylyq jaǵdaıynda tuşy sýdyń tapshylyǵyn sheshý jóninde tıisti sheshimder qabyldaýǵa kómektesedi.
Qazaqstannyń kóptegen aımaqtaryn turaqty túrde aýyz sýmen qamtamasyz etý máselesi qazir óte ózekti bolyp otyr: ózender men kólderden tuşy sý alý múmkindigi shekteýli. Al jańa Atlas jer asty sý qorlaryn, onyń ishinde geotermaldy jáne mıneraldy sýlardy dálirek baǵalap, paıdalanýǵa múmkindik beredi. Júıeni sondaı-aq ekologııalyq monıtorıng quraly retinde de qoldanýǵa bolady — tsıfrlyq kartalar jer asty sýlarynyń sapasyn naqty ýaqyt rejıminde baqylap, geologııalyq ortanyń lastanýynyń aldyn alýǵa septigin tıgizedi. Bul sýdyń tapshylyǵyna baılanysty damýy turalap qalǵan aımaqtar úshin jańa múmkindikter ashady.
Zertteý jumystaryn Ý. M. Ahmedsafın atyndaǵy Gıdrogeologııa jáne geoekologııa ınstıtýtynyń ǵalymdary akademık, geologııa-mıneralogııa ǵylymdarynyń doktory, professor Malıs Absametovtyń basshylyǵymen júrgizdi.
— Jer asty sýlary jónindegi derekterdi jańartý men júıeleý sý qaýipsizdigin arttyryp, Qazaqstandy klımattyq ózgeristerge tótep berýin turaqtandyrady. Atlas sý resýrstarynyń tutas kartasyn alǵash ret usynyp otyr, bul uzaq merzimdi josparlar men ulttyq múddelerdi qorǵaý úshin óte mańyzdy, — dep atap ótti Malıs Absametov.
«Qazaqstan Respýblıkasynda sý qaýipsizdigi máselesi: zamanaýı syn-qaterler men ǵylymı sheshimder» atty halyqaralyq konferentsııaǵa qatysýshylar atap ótkendeı, jınalǵan derekter sý saıasatyn ázirleýdiń, ǵylymı zertteýler men mamandar daıarlaý isiniń negizi bolmaq. Klımattyń ózgerýi jaǵdaıynda bul júıe sý tapshylyǵyn aldyn ala boljaýǵa, sóıtip turǵyndarǵa da, ekonomıkaǵa onyń keri áserin azaıtýǵa kómektesedi. Sonymen qatar Atlas sý resýrstaryn aımaqtar arasynda ádil túrde bólýge obektıvti baza bola otyryp, sý jaǵdaıy týraly dál málimetterdi qajet etetin iri ınfraqurylymdyq jáne óndiristik jobalardy júzege asyrý úshin asa paıdaly bolady.
— Qazaqstan ǵalymdary óte aýqymdy jáne mańyzdy jumystar atqardy. Olar ázirlegen qural elimizdiń sý qaýipsizdiginiń negizine aınalady. Bul eńbek joǵary baǵaǵa laıyq, ári sýdy turaqty túrde paıdalaný salasy boıynsha zertteýlerge jańa keńistikter ashady, — dep atap ótti Glazgo ýnıversıtetiniń (Ulybrıtanııa) professory Mohammed Halıd.
Atlasty Sátbaev ýnıversıtetiniń Ý. M. Ahmedsafın atyndaǵy Gıdrogeologııa jáne geoekologııa ınstıtýty QR Ónerkásip jáne qurylys mınıstrligi Geologııa komıtetiniń tapsyrysy boıynsha Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi Ǵylym komıtetiniń qoldaýymen jasap shyǵardy.