Erlan Qoshanov ShQO-daǵy kóterme saýda ortalyǵyna bardy
ÓSKEMEN. KAZINFORM — Májilis Spıkeri Erlan Qoshanov Shyǵys Qazaqstan oblysyna depýtattardy bastap bardy. Ol óńirdegi birqatar áleýmettik nysan men kásiporynnyń jumysymen tanysty. Kezdesýlerge Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek jáne oblys ákimi Nurymbet Saqtaǵanov qatysty.
Májilis Spıkeri saparyn D.Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan tehnıkalyq ýnıversıtetine barýdan bastap, «Lý Ban sheberhanasy» dep atalatyn biregeı oqý ortalyǵynyń jumysymen tanysty. Munda stýdentter ozyq avtomobıl tehnologııalaryn zertteıdi, sonyń ishinde elektromobılderdi jóndeý jáne paıdalaný, kólik aǵynyn basqarýdyń tsıfrlyq sheshimderin engizý boıynsha bilim alady. Atalǵan sheberhana QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen QHR Tóraǵasy Sı Tszınpınniń 2023 jylǵy mamyrda Sıanda ótken «Ortalyq Azııa – Qytaı» sammıti barysynda qol jetkizgen ýaǵdalastyqtary aıasynda ashyldy.
– «Lý Ban sheberhanasy» arqyly biz álemdik tehnologııalardy elge ákelip, jastardy bolashaq tehnıkalyq joǵary kásibı mamandyqtarǵa daıarlaımyz. Munda oqyǵan túlek – erteńgi kúni óndiris ornynda daıyn ınjener, avtoservıs mamany, mehanıka salasynyń sheberi bolyp shyǵady. Bul Memleket basshysy aıtqan «Eńbek adamy – ekonomıkanyń basty tiregi» degen sóziniń is júzinde oryndalýy. Mine, Óskemen qalasynda ashylǵan «Lý Ban sheberhanasy» – osy strategııalyq baǵyttyń naqty jemisi, – dedi Erlan Qoshanov.
Májilis Spıkeri mundaı sheberhana jumysy álemniń eń iri ekonomıkasyna aınalǵan kórshiles Qytaımen bilim salasyndaǵy joǵary deńgeıdegi seriktestiktiń úlgisi ekenin aıtty. Ekinshi sheberhana bıyl kúzde Astanada, úshinshisi Almatyda ashylady.
Sheberhana sheteldik joǵary oqý ornynyń ókildigi mártebesinde jumys isteıdi jáne QHR Tıantszın kásibı ınstıtýtymen birlesken joba sanalady. Munda Qazaqstannyń jáne ózge de 12 eldiń 400-den astam stýdenti kólik tehnıkasymen, elektromobıldermen, gıbrıdti qondyrǵylarmen, tsıfrlyq platformalarmen jáne jasandy ıntellektpen baılanysty baǵdarlamalar boıynsha bilim alady. Daıyndyq bakalavrıattan bastap doktorantýraǵa deıingi barlyq deńgeıde júrgiziledi, al oqytýshylar jyl saıyn Tıantszınde taǵylymdamadan ótedi.
Sheberhanada bes zamanaýı zerthana, sonyń ishinde benzın, gıbrıdti jáne elektr kólikterin dıagnostıkalaýǵa arnalǵan keshen, sondaı-aq ıntellektýaldy kólik júıelerin modeldeý jáne synaý zerthanalary bar. Stýdentter Haval jáne BYD avtomobılderi boıynsha bilim alady, qozǵalysty avtonomdy basqarý júıesi bar «aqyldy qala» maketterin paıdalanady jáne Allur otandyq avtokontserni negizinde dýaldy oqýdan ótedi.
Óz kezeginde, Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek 2025 jyly tamyzda iske qosylatyn «Smart Driving Technology» ınjınırıng ortalyǵynyń jobasyn tanystyrdy. Ortalyq avtopılottaý, jasandy ıntellekt jáne telematıka júıelerin ázirleýmen jáne testileýmen aınalysady. Zertteýlerden bólek, munda otandyq Allur, Astana Motors kompanııalarynyń ınjenerleri men ázirleýshilerine arnalǵan biliktilikti arttyrý kýrstaryn, trenıngter ótkizý josparlanýda. Jańa ortalyq ıntellektýaldy kólikti damytý salasyndaǵy elimizdiń ǵylymı jáne ónerkásiptik áleýetin nyǵaıtady.
Budan soń, Erlan Qoshanov atom elektr stansalaryna arnalǵan jylý bólgish qurastyrmalar óndiretin Ortalyq Azııadaǵy jalǵyz kásiporyn – «Úlbi TVS» JShS-ne bardy. Bul – birlesken qazaq-qytaı kásiporny. Zaýyt jylyna 200 tonna ýran otynyn óndirýge qaýqarly. Ol alty energoblok úshin tolyq jetkilikti. Kásiporyn frantsýz jáne qytaı kompanııalarynda halyqaralyq sertıfıkattaýdan ótip, Qazaqstannyń ıadrolyq salasynyń strategııalyq nysany retinde tanyldy. Búginde zaýytta 200-ge jýyq adam, sonyń ishinde joǵary bilikti qazaqstandyq ınjenerler jumys isteıdi. Zaýyt Qazaqstanda salynyp jatqan atom elektr stansalaryn ıadrolyq otynmen tolyq qamtamasyz ete alady jáne otandyq ıadrolyq klasterdiń mańyzdy quramdas bóligi sanalady.
Sapar «Altaı» kóterme-taratý ortalyǵynda túıindeldi. Bul keshen aýyl sharýashylyǵy ónimderin saqtaýǵa, óńdeýge jáne ótkizýge arnalǵan. Munda 45 myń tonnaǵa deıin ónim saqtaýǵa bolady. Ortalyqtyń jalpy aýmaǵy 30 myń sharshy metrdi alyp jatyr. Quny 30 mlrd teńgeden asatyn joba sharýalardy qoldaý jáne azyq-túlik baǵasyn turaqtandyrý maqsatynda júzege asyryldy. Bul rette, atalǵan ortalyq aýmaǵynda tsehtar salyndy. Onda etten jasalatyn jartylaı fabrıkattar, kondıterlik zattar óndiriledi, sondaı-aq bal quıý protsesi júredi. Ortalyq 500-ge jýyq adamdy jumyspen qamtamasyz etedi.
Osy nysan arqyly jergilikti aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshiler iri kólemde ónim óńdeý jáne saqtaý múmkindigine ıe bolýda. Bul qadam aldaǵy ýaqytta deldaldardy aınalyp ótip, iri naryqqa shyǵýǵa yqpal etedi.
Eske sala keteıik, búginde Májilis depýtattary óńirlerdegi kóshpeli jumys aıasynda óndiristik jáne áleýmettik nysandarǵa baryp, eńbek ujymdarymen kezdesip, azamattardy jeke máseleleri boıynsha qabyldady.
Shalǵaıdaǵy eldi mekenderge erekshe nazar aýdaryldy. Halyq qalaýlylary Memleket basshysy bergen tapsyrmalardyń jergilikti jerlerde júzege asyrylý barysyn baqylap, jańadan qabyldanǵan zańdardyń is júzinde qalaı jumys istep jatqanyn zertteıdi jáne olarǵa qatysty keri baılanys alady. Azamattar men bıznesti tolǵandyrǵan ózekti máselelermen tanysady. Depýtattar jınalǵan barlyq aqparatty aldaǵy ýaqytta Úkimetpen birles
Eske sala keteıik, buǵan deıin Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanov Úkimet zańǵa bastamashylyq etýdiń ornyna Parlamentke hat jazý arqyly máseleni sheshýdi ádetke aınaldyra bastaǵanyn aıtqan bolatyn.