Eriktiler gýmanıtarlyq ortalyqqa qona jatyp jumys istedi – Álisher Sadyq
AQTÓBE. KAZINFORM – Sý tasqyny kezinde aqtóbelik eriktilerge úndeý tastap, birneshe baǵytta jumys isteýge shaqyrǵan Álisher Sadyq bul sheshimniń eń tıimdi bolǵanyn aıtyp berdi. Bir kezderi beıtanys adamdar qazir jaqynyndaı qımas janǵa aınalǵan. On jyl ishinde Prezıdenttiń alǵys hatyn alyp, marapattalyp, eldiń yqylasyna bólenip júrgen mettallýrg ári tájirıbeli volonter Kazinform tilshisine sońǵy on kúndegi qıyn sátter jaıynda aıtyp berdi.
— Sý tasqyny bastalǵan kezde Aqtóbe ishi abyr-sabyr bolyp ketti. Osy sátte eriktiler qalaı jumyldy? Jumys neden bastaldy?
— Sý tasqyny bastalǵan kezde ár top ár jaqta kúres jumysyn júrgizdi. Kómek kórsetti, járdem berdi. Al 29-sáýir kúni Aqtóbe qalasynda tótenshe jaǵdaı jarııalanyp, bári bir sátte ózgerdi. Sol kezde 10 jyldan astam tájirıbesi bar erikti retinde volonterlar shtabyn qurýdy usyndym. Astana aýdanyndaǵy «Anaǵa taǵzym» ortalyǵy men qalanyń eski bóliginde ornalasqan Jastar resýrstyq ortalyǵynda gýmanıtarlyq kómek orny ashyldy. Munda tósek-oryn, azyq-túlik, qajetti zattar jınalady dep sheshim qabyldandy. Endigi kezek sol kómekti jetkizýshilerge keldi. Sóıtip avtovolonterlar úshin bólek chat ashyldy. Bizdiń aramyzdan bireýi shyǵyp, soǵan jaýapty boldy. Aınaldyrǵan 4-5 saǵattyń ishinde myńǵa jýyq adam jınaldy.
Alfard klýb, Largýs klýb, Lada klýb, Kobalt klýb sekildi top jetekshileri qosylyp, evakýatsııalanǵan adamdardy, tamaq, qajetti zattar tasýdy óz mindetine aldy. Er balalardyń da qol kómegi qajet kez boldy. Olar qapqa qum toltyrdy, jaǵany bekitý jumysyn júrgizdi. Sonymen birge basqa óńirden kelgen júkti túsirip, suryptaýǵa, tıeýge 4-6 saǵatta 600 adam jınalyp qaldy. Al qyzdar úshin bólek top ashý da durys sheshim boldy. Mundaǵy qyzdar sany 300-ge jýyqtady. Olar evakýatsııalyq pýnktterde jumys istedi, sonymen birge gýmanıtarlyq kómekti suryptady. Qyzdar bel jazbaı jumys istep júrgen áskerıler men tótenshe jaǵdaılar qyzmeti, eriktilerge eki mezgil tamaq daıyndady. Ári qaraı bári óz arnasymen esh kedergisiz júrdi. Ortaq chatqa jazamyz, lezde «men baramyn» dep keri baılanysqa shyǵady.
Al 30 naýryz kúni «Jasyl el» jastar jasaǵy basshynyń orynbasary Artýr Ázıev ekeýmiz «Samosval» tobyna kirip, aǵalarymyzǵa ótinish jasadyq. Olar 14:00–den 02:00–ge deıin tegin qum tasyp berdi. Mekenjaıyn bizge habarlaǵandarǵa járdem berdik. Qala ortalyǵyndaǵy qum toly qapty irgeles jatqan Qýraıly aýylyna da jetkizdik. Alǵashqy sáttegi osy ádis bizdiń nátıjeli jumys isteýimizge sep boldy. Kún-tún demeı tasymaldap, kómekteskenderdiń, 2-3 saǵat qana uıyqtap, sabaqqa, jumysqa barǵan eriktilerimizdiń árqaısysy kóz aldymda. Bárine alǵys aıtamyn.
— Sońǵy kezde jan-jaqqa shashyrap, selsoq júrgen eriktiler tobynyń qaıta birikkenin, jumyla jumys istegenin kórýge bolady. Qazir qandaı is atqarylyp jatyr?
— Óńirde qaıyrymdylyq, áleýmettik, aǵartýshylyq, tárbıe baǵytynda jumys istep júrgen top kóp. Ony biri bilse, biri bilmeıdi. Keıbiri jumysyn jarııa etpeıdi. Al bıyl Jastar saıasat máseleleri basqarmasy qaıta ashyldy. Endi jumys qaıta júıege túsedi dep oılaımyn. Buǵan deıin oblystyq Іshki saıasat basqarmasynda bir bólim ǵana osy jumysty atqardy. Onda volonterlik salany damytýǵa qarjy da bólindi. Biraq is, jumys mardymsyz edi. Túrli shara, semınar, basqosý jıi, kóp uıymdastyrylýy tıis dep esepteımin bul salany damytý úshin. Aqshasy, tabysy joq eriktiler, jastar ony ótkize almaıdy.
Al memlekettik organnyń buǵan kúshi de, qarjysy da jetedi. Aldaǵy ýaqytta bári ózgerip, eriktilerdiń damýyna bar jaǵdaı jasalady dep oılaımyn. Al bul joly qıyn jaǵdaı bizdi biriktirdi. Tótenshe jaǵdaı kezinde 10 kúnnen astam ýaqyt birge júrip, bárimiz bir jerden tabyldyq. Qazir bir úıdiń balasyndaı bir-birimizdi izdep júremiz. Tipti bir kún habarsyz qalsa, «meni nege izdemeı jatyr» dep oılaıdy. Keıbir jigitter túnimen jumys istep, gýmanıtarlyq kómek ortalyqtaryna qonyp ta qaldy. Iá, bizdiń eriktiler gýmanıtarlyq ortalyqqa qona jatyp kómek kórsetti. Bir-birin múlde tanymaıtyn avtovolonterlardyń da eńbegi eren. Beıtanys adamdardyń bári qazir jaqynymdaı bolyp ketti. Jyl basynda «Júrekten júrekke» eriktiler toby «Qaıyrymdy qala turǵyndary» dep uran tastap edik.
Biz Aqtóbe qalasyn qaıyrymdy qala retinde tanytqymyz keledi. Aqtóbe degende qaıyrymdy qala ekenin bilip, kórse degen arman, maqsat bar. Ár sharany «Qaıyrymdy qala turǵyndarynan» dep jarııalap otyramyz. Jumys bastalyp ta ketti. Aqpan aıynda stomatologııalyq klınıkalar arasynda qaıyrymdylyq týrnıri uıymdastyrylyp, onda 620 myń teńge jınaldy. Túrkııaǵa emge bara jatqan adamǵa berip, jetpeı turǵanyn toltyrdyq. Mundaı mándi jumys jalǵasady.
— Alas-qapas shaqta, tabıǵı sıpattaǵy tótenshe jaǵdaı kezindegi is-qımyldy eriktiler tolyq bildi me? Adamdar sizderden kóbine qandaı kómek kútti?
— Negizi eriktiler tótenshe jaǵdaı kezindegi is-qımyl daıarlyǵynan ótpedi. Barlyǵy nusqaýmen jumys istedi. Al eń qaýipti degen jerde tótenshe jaǵdaılar departamentiniń qyzmetkerleri júrdi. Olar sý ortasynda júrse, biz jaǵada kómek kórsettik. Kútip alý, evakýatsııalyq pýnktke aparýmen aınalysty bári. Negizi tótenshe jaǵdaı kezindegi árekettiń óz joly bolýy kerek dep oılaımyn. Aldaǵy ýaqytta bul jumys birizge túsýi tıis. Negizi tasqyn bastalǵanda adamdar qutqarý qyzmetin surady. 29-naýryzda «sýdyń ortasynda qalyp qoıdym, qaıyq bar ma» degen shaqyrý tústi. Al 30 naýryzda qum kerek, júk kóligi kerek, qapshyq kerek degen surady. Al odan keıin tósek-oryn, kıim-keshek qajet boldy. Jumys kezeń-kezeńimen atqaryldy.
— Erikti bolý, únemi elge qamqor bolý úlken kúshpen qatar ýaqytty talap etedi. Óziń qaı jyldan bastap volonterlar qataryna qosyldyń jáne bul seniń ómirińdi qalaı ózgertti?
— Erikti bolyp júrgenime 10 jyl toldy. 20 jasqa tolar-tolmastan bastadym. Bul salaǵa ýaqyt taba bilý kerek. Sizge eshkim qarjy bólmeıdi, eshkim uıymdastyryp bermeıdi. Barlyǵyna óziń júrip, júgiresiń. Qarjy tabý, jınaý jolyn izdep, tabý ózińniń ǵana mindetiń. Seniń bastamańdy ózgeler qoldap, demeý úshin de bar kúshińdi salasyń ǵoı. Keı sharaǵa 12 saǵatymyzdy arnaımyz bir kúnde. Túsingen adamǵa, shynaıy qabyldaǵan adamǵa úlken eńbek bul. Kóp nárseni ózgertti.
Jetildik, óstik, jan-jaqty qabiletimizdi ashty. Kóshbasshylyq, oratorlyq qyrymyz kórindi. Adamdarmen qarym-qatynas jasaý, jaýapkershilikti moınyńa alýdy úıretti. Qazir qurmetteıdi, syılaıdy, eldiń balasy dep tórge shyǵarady. Munyń barlyǵy ýaqyttyń, tókken terdiń beker emes ekenin bildiredi.
