Er adamdar áıelin jeke menshigi sanaıdy – ýchaskelik ınspektor
AQTÓBE. KAZINFORM – Aqtóbede oblysy boıynsha áıeldi uryp-soǵý, otbasyndaǵy janjal deregi eki ese ósken. Qylmystyq is sany azaıǵanymen, ishimdik iship, otbasynyń shyrqyn buzatyndar senbi-jeksenbi jáne mereke kúnderi jıi tirkeledi. Kazinform tilshisi polıtsııa qyzmetkerlerimen kezekshilikke shyǵyp, óńirdegi ahýaldy bildi.
Ákimshilik is sany artty
Aqtóbe oblystyq PD baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, Ákimshilik quqyqbuzýshylyq týraly kodekstiń «Otbasy-turmystyq qatynastar aıasyndaǵy quqyqqa qarsy áreketter» baby boıynsha byltyr úsh aıda 500-den astam is tirkeldi. Al bıylǵy úsh aıda is sany 1100-den asyp ketken. Al «Densaýlyqqa qasaqana jeńil zııan keltirý» baby boıynsha byltyr 76 derek tirkelse, bıyl bir iske kem. Sonymen birge Ákimshilik quqyqbuzýshylyq týraly kodekstiń «Uryp-soǵý» baby boıynsha byltyr úsh aıda 205 is tirkelse, bıyl dál osy ýaqyt aralyǵynda 600-den astam derek anyqtaldy. Talap boıynsha otbasyndaǵy janjaldan soń er adam bir aı boıy polıtsııa qyzmetkerleriniń baqylaýynda bolady. Byltyr Ákimshilik quqyqbuzýshylyq týraly kodekstiń «Qorǵaý nusqamasyn buzý» baby boıynsha 81 derek anyqtalsa, bıyl 160-tan asqan. Bul esepke alynǵan adamdardyń belgili bir ýaqytta bólimshege kelip, tirkelmegenin bildiredi. «Sot úkimin, sot sheshimin nemese ózge de sot aktisin jáne atqarýshylyq qujatty oryndamaý» baby boıynsha erekshe talaptardy buzý deregi de artyp otyr. Byltyr úsh aıda 85 derek tirkelse, bıyl 200-den asty.
Al qylmystyq is boıynsha byltyr úsh aıda 8 derek tirkelse, bıyl 5 derek anyqtaldy.
Senbi-jeksenbi jáne mereke kúnderi shaqyrý kóp bolady
Aqtóbe qalasynyń shaǵyn aýdandary men turǵyn úı alaptary birneshe aımaqqa bólinip, baqylaý júrgiziledi. Biz kezekshilik atqarǵan №17 ýchaskelik polıtsııa pýnktine «Sút zaýyty», «Malyshka» aýdandary men 82 baý-baqsha ujymy qaraıdy. Barlyǵy 10 ýchaskelik polıtsııa qyzmetkeri 51 myńnan astam adamdy qamtýy tıis.
- Turǵyndardan kóbine otbasylyq-turmystyq qarym-qatynasqa baılanysty shaqyrý túsedi. Baý-baqsha ujymdarynda jan-jaqtan kelgen adamdar turady. Basqa óńirden, aýyldan kóship kelgen. Ekinshiden, kórshiler jer bólise almaıdy. Úshinshiden, kópqabatty úılerdiń turǵyndary túngi ýaqytta shýlaǵandarǵa shaǵym aıtyp shaqyrady. Sonymen birge esepte turǵan adamdardy baryp, qaraımyz. Merziminen buryn shartty túrde bosaǵandar men ákimshilik qadaǵalaýǵa jatatyn adamdarǵa baramyz. Negizi otbasyndaǵy daý-janjal kóbine túngi ýaqytta, senbi-jeksenbi, mereke kúnderi bolady. Bizdiń aýmaqtan aıyna 30-dan astam adam tirkeımiz. Biri tirkeýge alynsa, ekinshisin shyǵaratynymyzdy aıta ketken jón. Qaıtalanatyn da jaǵdaı bolady. Máselen, áıelin uryp, 10 kún qamaýda bolady. Úsh-tórt aı tynyshtalyp, qaıta tirkeledi. Jańa derekter de bar. Kóbine 40-tan asqandar janjaldasyp jatady. Er adamdar iship, qol kóteredi. Keıde ishpeı-jemeý qyzǵanyshtan uryp jatady, - deıdi Aqtóbe qalasy PB Almaty aýdany №3 QPB JPQ aǵa ýchaskelik polıtsııa ınspektory Nurbek Júginisov.
Muǵalimmin, eshteńe aıtpaımyn – jábirlenýshi
«Sút zaýyty» aýdanyndaǵy jer úıden shaqyrtýǵa polıtsııa qyzmetkerlerimen birge ere bardyq. Bul mekenjaı boıynsha shaqyrý bıyl birinshi ret tirkeldi. Otaǵasy ishimdik iship, otbasynyń mazasyn alǵan.
- Ózim muǵalimmen. Bul týraly ashyq aıta almaımyn. Osy aýmaqtyń bári biledi meni. Óz otbasymda bolyp jatqan dúnıe. Maǵan tek shara qoldansa ǵana jetkilikti. Buǵan deıin kúıeýim aýyryp, aýrýhanada em aldy. Tym jaqsy júr edi. Іship ketti taǵy. Qaıteıin endi?! Óz kúıeýim, balalarymyz da bar. Mundaı jaǵdaıdyń bolǵanyna 10 jyl boldy. Jumys istemeıdi, aýyrady, - dedi zábir kórgen áıel.
Polıtsııa ishimdik iship, otbasy shyrqyn buzǵan er adamdy bólimshege alyp keldi. Hattama toltyrylyp, isin sotqa jiberedi.
- Keshirim bermese, quqyq buzýshy qamalady. Keıin qorǵaý nusqamasyna saı bir aı esepte turady. Bul adam ishimdikke salynǵan, esepte tur, - dedi Nurbek Júginisov.
«Er azamattar: «áıelim – jeke menshigim» dep aıtady»
Astana aýdandyq №2 qalalyq polıtsııa bólimi ýchaskelik polıtsııa ınspektorlarynyń aıtýynsha, 2023 jyldyń shilde aıyna deıin janjaldasqan erli-zaıypty lezde tatýlasyp, keshirim bere alatyn. Ol kezde quqyq buzýshy jazasyz qalatyn edi. Al byltyr shildede zań kúsheıip, keshirimge qaramastan hattama toltyrylyp, is sotqa joldanatyn boldy. Sot isti qysqartsa, ekinshi ret qaıtalanǵanda eskertý beredi. Al úshinshi ret tirkelse, qamaýǵa alynady.
- Habarlama túsken boıda quqyq buzýshyny mindetti túrde qadaǵalaýǵa alamyz. Іs ashylyp, aryzdy tirkeımiz. Bir aı boıy aptasyna bir ret bólimshege keledi, biz de baryp, tekseremiz. Sotta minez-qulqyna erekshe talap qoıýdy usynamyz. Ol kezde úsh aı baqylaýda bolady. Keıbiri vahtalyq jumysqa ketedi. Ony da eskertip, jumys ornynan anyqtama ákeledi. Máselen, demalys kúni «Altyn orda» turǵyn alabynan shaqyrý tústi. Senbi kúni ishimdik iship, jeksenbi jalǵastyrǵan. Úıde daý-janjal týyp, áıeli polıtsııadan kómek surady. Barǵan kezde «áıel ózimdiki, ne sharýań bar» dep aıtty. Óz jeke menshigi sanaıdy. «Uram ba, balaǵattaımyn ba, ózim bilemin, odan da qylmyskerdi ustańdar» deıdi. Bári osyndaı. Ózin quqyq buzýshy retinde sanamaıdy ol adamdar, - dedi Aqtóbe qalasy Astana aýdandyq №2 qalalyq polıtsııa bóliminiń ýchaskelik ınspektory Dáýrenbek Ermaǵambetov.
Ýchaskelik polıtsııa ınspektorynyń aıtýynsha, uryp-soqty dep qońyraý shalǵan áıel keshirim berip, erteńgi jumysyn oılap turatyn jaǵdaı jıi kezdesedi.
- Áıelder keshirimshil. Otbasy men bala-shaǵasyn oılaıdy. «Altyn orda» turǵyn alabynda túsken shaqyrýda áıeli qońyraý shaldy. Barǵan kezde áıeli aryz jazbady, tipti alyp ketpeýimizdi ótindi. Túsinikteme alyp, medıtsınalyq saraptamadan ótkizýge mindettimiz. Kóbi kúıeýiniń jumysyn oılaıdy, nesıesin de ýaıymdaıdy. Keshirim bergenin sotta ǵana aıtady. Biz sotqa deıin sheshim shyǵarmaımyz, - dedi Dáýrenbek Ermaǵambetov.
Polıtsııa shaqyrýǵa barǵan kezde áıelden «dáriger kómegi qajet pe» dep te suraıdy. Sonymen birge zábir kórgen áıel 103 nómirine habarlasyp, aýrýhanaǵa barýyna, tirkelýine bolady. Sot-medıtsınalyq saraptama ortalyǵy asa aýyr, aýyr jaraqat alsa úzilissiz jumys istep, qorytyndy shyǵarady. Keı kezde jábirlenýshiniń ózi baryp, medıtsınalyq saraptamadan ótýi tıis.
Astana aýdandyq №2 qalalyq polıtsııa bóliminde 10 ýchaskelik polıtsııa qyzmetkeri bar. Bir toby 15 kópqabatty úı, gıpermarket, garaj kooperatıvi, monshany qaraıdy. Mundaǵy eki ýchaskelik ınspektor eki qorǵaý nusqamasy qoıylǵan adamdy baqylaýǵa alǵan. Bul bólimde de kún saıyn otbasylyq turmystyq zorlyq-zombylyq deregi tirkeledi.
Aıta keteıik, senbi-jeksenbi kúnderi sot jumys istemeıdi. Sondyqtan senbi kúni qamalǵan adam 24 saǵattan soń úıine jiberiledi. Sot dúısenbide ótip, sheshim sol kezde ǵana shyǵarylady.
- Qylmystyq jaýapkershilik kúsheıgen soń ózgerister bolýy múmkin. Alaıda áıelder áli de «keshirim berdim» dep jıi aıtady. Keıbiri jasyryp ta qalady. Balasyn oılaıdy, jumysyn ýaıymdaıdy. Nesıeni de tóleý kerek. Áıel sonyń bárin oılaıdy. Keıde kórshileri habar beredi. Biz barǵanda esikten syǵalap qarap, bárin lezde túzetip qoıatyn otbasylar da bar. Mundaı da jaǵdaı kezigedi. Kórshiler «meni aıtpaı-aq qoıyńyz» dep uıalady, keıde qorqady. Aryz jazbaıdy, tek nusqap jiberip, ózin jasyrady, - dedi Dáýrenbek Ermaǵambetov.
Eske salsaq, Prezıdent «Qazaqstan Respýblıkasy Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksine áıelderdiń quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna qol qoıdy. Ózgertýge sáıkes densaýlyqqa qasaqana jeńil zııan keltirý jáne uryp-soǵý qylmystyq quqyq buzýshylyq retinde tanyldy. Densaýlyqqa qasaqana aýyrlyǵy ortasha jáne aýyr zııan keltirýge qatysty jaýapkershilik qatańdatyldy, ıaǵnı bul sıpattaǵy is ákimshilik jazadan qylmystyq jazaǵa aýysty. Jańa zań 60 kúnde kúshine enedi. Bul 16 maýsymnan bastap áıelin uryp-soqqandar qylmystyq jaýapqa tartylady degen sóz.
