Elordada Tursyn Jurtbaı men Nurlan Dýlatbekovtiń kitaptary tanystyryldy
«Otyrar» kitaphanasynda kitaptardyń tusaýkeserine avtorlardyń ózderi men zııaly qaýymnyń birqatar ókili qatysty. Jıynda moderator bolǵan L.Gýmılev atyndaǵy EUÝ rektory Erlan Sydyqov atalmysh joba aıasyndaǵy jumys týraly aıtyp ótti.
«Ǵumyrnamalyq zertteýlerdi, Abaı shyǵarmashylyǵy týraly monografııalardy, dereknamalyq eńbekterdi, jańa tehnologııalarǵa negizdelgen oqý-ádistemelik jumystardy tanymdyq serıaldyq basylym túrinde usynyp otyrmyz. Basty maqsat – Abaıtanýǵa qatysty jańa sıpattaǵy ǵasyrlyq aspektidegi ǵylymı zertteýlerdi ǵylymı qoǵamǵa, ásirese jastarǵa nasıhattaý», - dedi Erlan Sydyqov.
Belgili abaıtanýshy ǵalym Tursyn Jurtbaıdyń «Abaı akademııasy» ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń arnaıy jobasymen shyǵarylǵan «Bilmeı muny jazǵan joq» eńbegi Abaı óleńderi mátinderindegi aıyrmashylyqtardy qoljazbalar negizinde salystyrý arqyly taldap, salmaqty qorytyndy shyǵarýymen mańyzdy. Eńbek eki úlken bólimnen túzilgen.
Abaı óleńderiniń túpnusqasy, dáldigi abaıtanýdyń áli sheshimin tappaı kele jatqan kúrdeli máselesi ekeni belgili. Avtorlyq qoljazba nusqasy saqtalmaǵandyqtan birneshe nusqaly kóshirmeler arqyly qaǵazǵa túsken óleń mátinderi naqtylaýdy qajet etedi. T.Jurtbaı eńbeginde Shyǵys Túrkistan aımaǵyndaǵy Zııat Shákerimuly qolyndaǵy Abaıdyń 1909 jylǵy jınaǵy, Shákerimniń qoljazba dápterimen salystyrylyp kóshirilgen Sherıazdan Marsekovtyń nusqasy, sondaı-aq bizge beımálim Hatker-kátiptiń 1909 jylǵy kitaptan kóshirgen qoljazbalary negizge alynyp, salystyrmaly taldaýlar jasalǵan.
Sonymen birge Tursyn Jurtbaıdyń «Keshegi ótken bı Qunanbaı» eńbegi qazaq tarıhyndaǵy iri tulǵalardyń biri, aǵa sultan Qunanbaı Óskenbaıulynyń shynaıy beınesin tarıhı shyndyq turǵysynan tanytýǵa baǵyttalǵan. Avtor áýeli kórkem beıne retindegi Qunanbaıǵa tańylǵan áreket pen taǵylǵan aıyptaýlarǵa nazar aýdaryp, bulaı bolýynyń sebepterin taldap kórsetedi. «Abaı joly» roman-epopeıasyndaǵy – Qunanbaı men Abaı – áke men bala – bir-birine múlde kereǵar qalypta kórinedi. Eski men jańanyń bitispes tartysy da osy eki tulǵanyń boıyna jınaqtalady. Qunanbaıdyń kúrdeli bolmysyn qaıshylyqty sıpatta tanyta otyryp, ony qatygez bıleýshi, eskiniń qalt etpeıtin saq qorǵaýshysy etip beıneleý sol kezdegi ıdeologııanyń qatań talabynan týyndaǵan. Avtor osy máselerge erekshe nazar aýdaryp, ómirdegi Qunanbaıdyń shynaıy bolmysyn, bir boıynda irilik, qaıratkerlik, qataldyq toǵysqan dala shonjarynyń erekshe qasıetin ashyp kórsetýdi maqsat etedi.
Al QR UǴA koorespondent-múshesi, zań ǵylymdarynyń doktory, professor Nurlan Orynbasaruly Dýlatbekovtiń «Qunanbaı isi» atty dereknamalyq zertteý eńbegi Qunanbaı Óskenbaıulynyń ómirbaıanyna qatysty barynsha baı derek kózderi – arhıv qujattary. Solardyń ishinde Omby oblystyq tarıhı arhıvinde saqtalǵan qujattardyń mańyzy zor. Qunanbaı Óskenbaıulynyń ómiri men qyzmetindegi eń bir kúrdeli kezeń – onyń ústinen is qozǵalyp, uzaq ýaqyt tergeýde bolatyny, sonyń zardabynan Omby qalasyna deıin shaqyrylyp, myrzaqamaqta otyratyny, yqtııarsyz tergeýde astynda júretini. «Qunanbaı Óskenbaev isi» osy kezeńdegi oqıǵalardy sýretteıdi. Jınaqta Q.Óskenbaev pen onyń inisi Maıbasardyń qylmystyq isine qatysty mán-jaılardy anyqtap beretin tarıhı derekter birizge túsirilip, júıelenip berilgen.
