Elordada «Anti-Fraud» jedel-aldyn alý sharasy barysynda 25 kıberqylmys anyqtaldy
Ony ótkizý kezeńinde 25 kıberqylmys anyqtalǵan, olardyń basym bóligi – ınternet-alaıaqtyq. Atalǵan qylmys túrin jasaǵany úshin 8 tulǵa ustalǵan. Olardyń keltirgen shyǵyny 12 mln astam teńgeni quraǵan. Ustalǵandardyń úsheýi saıttarda is júzinde bolmaǵan taýarlardy (avtobólshekter, kıim-keshek, uıaly telefondar) satqan. Aldyn ala tólem jasaǵan adamdarǵa taýardy birneshe kúnniń ishinde úıge deıin jetkizýdi ýáde etti. Alaıda, aqsha aýdarylǵan soń, jarnamalaryn alyp tastap, uıaly telefondaryn óshirip tastaǵan. Alaıaqtar jedel-aldyn alý sharalary kezinde anyqtalyp, ustaldy.
Basqa ustalǵan alaıaqtar sporttyq oıyndarǵa aqsha tigip, aqshany kóbeıtýdi ýáde etken, alaıda jábirlenýshilerden alynǵan aqshany óz qajettilikterine jumsap jibergen. Olar 50 epızod boıynsha kúdikti dep tanyldy.
Elordada telegram áleýmettik jelisinde júrgizýshi kýáligin 60 myń teńgege jasap berýdi ýáde etip, tólemdi bank kartochkasyna jasaýdy suraǵan 26 jasar er adam ІR-meken-jaı arqyly anyqtaldy.
Sondaı-aq is-sharalardy ótkizý kezinde áleýmettik jelide óziniń qatysýymen bolǵan pornografııalyq materıaldardy taratyp júrgen 18 jastaǵy er adam ustaldy. Atalǵan faktimen QR Qylmystyq kodeksiniń 311-baby boıynsha sot aldyndaǵy tergep-tekserý jumystary bastaldy, onyń uıaly telefony alynyp, tıisti saraptamalar belgilengen.
Qalanyń 28 jastaǵy turǵyny jedel-izdeý sharalaryn ótkizý kezinde arnaıy tehnıkalyq quraldarǵa jatqyzylýy múmkin shpıondyq qurylǵylardy satyp júrdi degen kúdikke ilindi. Odan 10 qurylǵy alyndy, bul rette qolynda arnaıy lıtsenzııalyq qujattary bolmaǵan. Atalǵan fakti boıynsha QR Qylmystyq kodeksiniń 399-baby boıynsha qylmystyq is qozǵaldy.
Sonymen birge, elorda polıtsııasynyń qyzmetkreleri kompıýterlik klýbtar, saýda ortalyqtarynda ǵalamtorda kámelettik jasqa tolmaǵandar men jasóspirimder arasynda zorlyq-zombylyq, óz-ózine qol jumsaý jáne zańǵa qaıshy aqparattyń taratylýyn nasıhattaýdyń aldyn alý boıynsha arnaıy reıd sharalaryn júrgizip keledi. Sýıtsıd, pornografııalyq sıpattaǵy zańǵa qaıshy 43 ınternet-resýrs anyqtalyp, jabyldy. Turǵyndar arasynda áleýmettik jelilerde kıberalaıaqtyqtyń jańa ádisteri týraly eskertý jumystary júrgizilip, áleýmettik rolıkter men býkletter salynyp keledi.
Internet-alaıaqtyqtyń eń kóp taralǵan túrleri:
Áleýmettik jeliler men saýda alańdarynda onlaın-kelisimdermen baılanysty alaıaqtyq. Paıdalanýshylar basqa jarnamalardaǵy taýar baǵalarynan áldeqaıda tómen baǵalarǵa qyzyǵady, satýshy tikeleı baılanysqa shyqpaı, satyp alýshyny tezdetip, 100-paıyzdyq jeńildik jasatýǵa kóndiredi.
«olx.kz jetkizý» jalǵan qyzmetimen baılanysty alaıaqtyq. Satýshylarmen baılanysqan alaıaqtar satyp alýshynyń rólin oryndap, «olx.kz jetkizý» jańa qyzmetin paıdalanýdy usynady. Ol úshin olar bank kartochkalarynyń rekvızıtteri men JSN toltyrý siltemesin joldaıdy. Іs júzinde bul fıshıngtik silteme, al olx.kz saıtynda jetkizý qyzmeti múldem joq. Alaıaqtar karta rekvızıtterin kóshirip alyp, ondaǵy aqshany sheship alady.
Bank kartochkalarynan aqsha urlaýmen baılanysty alaıaqtyq. Qazaqstannyń eresek turǵyndarynyń derlik barlyǵynda bank kartochkalary bar, alaıda karta rekvızıtterin eshkimge berýge bolmaıtynyn bári birdeı bile bermeıdi. Alaıaqtar olardy bilip alý úshin túrli áreketterge barady. Mysaly, karta ıeleriniń abonenttik nómirlerine telefon soǵyp, ózderin bank qyzmetkerleri dep tanystyrady. Áńgime barysynda karta boıynsha jasalǵan alaıaqtyq áreketter týraly habarlap, senimge kirip alyp, alaıaqtyq áreketterdi boldyrmaý úshin SMS-qupııa sandy aıtýdy suraıdy. Alaıda alaıaqtyqtyń qolyna sizdiń bank kartańyzdyń rekvızıtteri men qupııa san túsken soń, birden aqshańyzdan aıyrylasyz.
Alaıaqtardan aldanyp qalmaý úshin, bank kall-ortalyqtarynyń resmı nómirlerine telefon soǵyp, aqparatty rastaý qajet ekenin eske salamyz. Beıtanys adamdarǵa, sonyń ishinde bank qyzmetkerlerine bank kartochkalarynyń rekvızıtterin habarlaýǵa bolmaıdy. Bank qyzmetkerleriniń karta paıdalanýshylaryna telefon soqpaıtyny jáne málimetter jınamaıtynyn bilgen jón.
Eger siz ınternet arqyly taýar satyp alýdy sheshseńiz, aldyn ala tólem jasaýǵa asyqpańyz, taýardyń bar bolǵany men onyń sapasyna kóz jetkizý, sondaı-aq ınternet-dúken týraly pikirlermen tanysyp ótý kerek. Satýshydan taýardy vıdeobaılanys arqyly kórsetýin surańyz.
