Elimizde shaı men kofe satylymy azaıdy

ASTANA. KAZINFORM — Bıyl elimizde qańtar aıynda 1,1 myń tonna qaıta óńdelgen kofe men shaı óndirildi, bul 2024 jyldyń qańtarymen salystyrǵanda 9,2%-ǵa az. Tolyǵyraq Energyprom.kz portaly taldaǵan.

Óndiris kóleminiń deni Almatyǵa tıesili 578 tonna (ótken jylmen salystyrǵanda 4,1%-ǵa artyq), odan keıin Almaty oblysy (228 tonna) jáne Shymkent qalasy (227 tonna) tur. Qaıta óńdelgen kofe men shaı óndirisiniń qalǵan bóligi Qaraǵandy oblysy (47 tonna) jáne Astana (1 tonna) qalasynyń úlesinde. 

Jalpy óndiristiń jartysynan astamyn (55,6%) qara jáne jasyl shaı qurady — 602 tonna. Kofe almastyrǵyshtarynyń, ekstrakttardyń, essentsııalar men kontsentrattardyń óndirisi 224 tonnany, shaı — 166 tonnany, shóp tunbalary men jemis shaıy — 59 tonnany, qýyrylǵan kofe men kofeınsiz kofeniń óndirisi 31 tonnany qurady.

Shaı men kofe óndirisiniń kóleminiń azaıýy byltyr da baıqaldy. Máselen, ótken jyly elde 17,3 myń tonna qaıta óńdelgen shaı men kofe óndirildi, al ımport kólemi 49,4 myń tonnany qurap, jyl ishinde 3,1%-ǵa azaıdy.

Ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha jergilikti kompanııalar qaıta óńdelgen shaı men kofe suranysynyń 26% (ishki naryq pen eksportty qosqanda) qamtamasyz etti. Byltyr ishki naryqta satý kólemi 56,1 myń tonnany qurady, bul ótken jylmen salystyrǵanda 7,5%-ǵa az. 

Ótken jyly Qazaqstan 29 myń tonna hosh ıispen jáne hosh ıissiz shaıdi 80,2 mln AQSh dollaryna ımporttady, osylaısha 14,5%-ǵa tómendedi, al aqshalaı mánde — 23,9%.

TMD elderinen elimizge 3,8 myń tonna shaı ákelindi — bul 2023 jylmen salystyrǵanda 25,6% artqan. Negizgi jetkizýshi Reseı, ol Qazaqstanǵa 3,7 myń tonna shaı jetkizip, onyń quny 15,1 mln AQSh dollaryn qurady.

TMD-ǵa kirmeıtin elderden 25,2 myń tonna shaı ımporttaldy, ótken jylmen salystyrǵanda 18,4%-ǵa az. Munda negizgi eksporttaýshy Kenııa boldy 10,5 myń tonna shaı, 33,4 mln AQSh dollaryna ımporttaldy. Sondaı-aq Úndistan, Qytaı, Vetnam jáne Shrı-Lanka iri jetkizýshiler qataryna jatady.

Sondaı-aq shaı men kofe baǵasynyń ósýi aıtarlyqtaı baıqaldy, degenmen barlyq sýsynǵa qatysty emes. 2025 jyldyń qańtarynda kofe baǵasy 2024 jyldyń qańtarymen salystyrǵanda 8,9%-ǵa, al sháı baǵasy 4,1%-ǵa ósti. Atap aıtqanda, eritilgen kofe 8,4%-ǵa, dándi jáne untaqtalǵan kofe 13,1%-ǵa, qara shaı 4,3%-ǵa qymbattady, al kók shaıdyń baǵasy nebári 0,3%-ǵa ósti.

Óńirlerdegi baǵaǵa kelsek, eń qymbat kofe Batys Qazaqstan oblysynda (25,7%), Qyzylorda oblysynda (28,6%) jáne Astanada (17,8%) tirkeldi. Arzan baǵa Abaı oblysynda (2,9%) jáne Aqmola oblysynda (3,6%). 

Shaı baǵasyna keletin bolsaq, eń qymbat aımaq Ulytaý (10%), Aqtóbe (8%) jáne Shyǵys Qazaqstan (7,7%) oblystarynda baıqaldy. Arzan baǵa Qostanaı oblysynda tirkeldi (2,4%), Pavlodar oblysynda baǵa ótken jylǵy deńgeıde saqtaldy, al Qyzylorda jáne Túrkistan oblystarynda tıisinshe 1,2% jáne 2,9%-ǵa tómendedi.

2025 jyldyń 28 aqpanyna qaraı Numbeo málimeti boıynsha Qazaqstanda bir shynyaıaq kapýchınonyń ortasha quny 2,14 AQSh dollaryn qurap, eldi bul kofeli sýsynnyń qoljetimdiligi boıynsha 126 eldiń ishinde 43-shi orynǵa qoıdy.

Eń arzan kapýchıno Lıvııada (0,61 AQSh dollary), Aljırde (0,73 AQSh dollary) jáne Týnıstte (0,86 AQSh dollary) satyldy. Eń joǵary baǵalar Danııada (5,71 AQSh dollary), BAÁ-de (5,57 AQSh dollary) jáne Shveıtsarııada (5,54 AQSh dollary) tirkeldi.

TMD elderiniń ishinde kapýchıno baǵasy Belarýste — 1,60 AQSh dollaryn, Ózbekstanda — 1,64 AQSh dollaryn, Moldovada — 1,67 AQSh dollaryn, Tájikstanda — 1,68 AQSh dollaryn, Qyrǵyzstanda — 2,01 AQSh dollaryn, Reseıde — 2,15 AQSh dollaryn, Ázerbaıjanda — 3,33 AQSh dollaryn, Armenııada — 3,46 AQSh dollaryn qurady.

Osyǵan deıin Kazinform agenttiginiń tilshisi elimizde kofe men shaı baǵasyn salystyryp kórdi.