Elimizdiń odan ári ornyqty damýy úshin strategııalyq josparlardy qalyptastyrý tetikteri qaıta qaralady
Árıne, jaǵdaı osylaı jalǵasa beretin bolsa, onyń arty jaqsylyqqa aparmaıtyny aıdan anyq. Sondyqtan da Grekııa ekonomıkasyndaǵy jaǵdaı ásirese Eýropalyq odaqtaǵy memleketterdi qatty alańdatyp otyr. Sebebi, qart qurlyqty mekendeıtin elderdiń ekonomıkalary bir-birimen etene yqpaldasqan, alys-berisi men barys-kelisi ózara ushtasyp jatyr. Al, Eýropalyq odaqtaǵy qazirgi jaǵdaı bir qaryndaǵy bir qumalaqtyń oıranyn kózge elestetedi. Sondyqtan da Grekııadaǵy toqyraý keleshekte qart qurlyqtaǵy memleketterdiń berekesin qashyrmasy úshin Eýropalyq odaq «jumyla kótergen júk jeńil», degen qaǵıdany basshylyqqa alyp, Grekııaǵa qarjylaı kómek kórsetetin bolyp sheshti. Jaqynda Eýroodaq elderiniń qarjy mınıstrleri grek ekonomıkasynyń esin jıdyrýǵa baǵyttalǵan sharalar toptamasyn bekitti. Oǵan sáıkes, Grekııaǵa úsh jylǵa eseptelip, 110 mlrd. eýro nesıe bólinetin bolady. Onyń 80 mıllıardyn Grekııa Eýroodaqtan alady, taǵy 30 mıllıardyn Halyqaralyq valıýta qory beredi.
Grekııadaǵy mundaı jaǵdaı Qazaqstan Úkimetin oılandyryp tastaǵan tárizdi. Buǵan Úkimettiń seısenbi kúngi otyrysynda memlekettik organdardyń 2009 jyly strategııalyq josparlarynyń jáne memorandýmdardyń oryndalý máselesi qaralǵany dálel bola alady. Ekonomkalyq damý jáne saýda mınıstri Janar Aıtjanovanyń sózine qaraǵanda, jalpy alǵanda strategııalyq josparlaý qaǵıdattaryn engizý memlekettik organdarǵa óz jumysynda naqty nátıjelerge qol jetkizýge múmkindik bergen. Máselen, bul jumys birinshiden - strategııalyq, ekonomıkalyq jáne bıýdjettik josparlaýdyń ózara baılanystaryn qamtamasyz etýge; ekinshiden - memlekettik organdardyń qyzmetin memlekettiń strategııalyq maqsattaryna qol jetkizýge jáne naqty nátıjelerdi alýǵa baǵdarlaýǵa; úshinshiden - bıýdjet úderisinde bıýdjet qarajattaryn ashyq bólýge jáne memlekettik saıasattyń basymdyqtaryna sáıkes qarjyny barynsha tıimdi paıdalanýǵa baǵdarlaýǵa; tórtinshiden - memlekettik organdar qyzmetiniń tıimdiligin baǵalaýǵa múmkindik bergen. «Aıtpasa sózdiń atasy óledi», demekshi, J. Aıtjanova osyndaı oń úderisterge qaramastan, elimizdiń strategııalyq josparlaý júıesinde júrgizilgen jumystardyń jańashyldyǵyna baılanysty birqatar kemshilikterdiń de anyqtalǵanyn ashyp aıtty. «Tyńdaýlar kórsetkenindeı, strategııalyq josparlardy qalyptastyrýdyń ádistemelik bazasynda odan ári jetildirýdi talap etetin birqatar aspektiler bar», deıdi mınıstr.
Sonymen ol qandaı kemshilikter eken, soǵan toqtalsaq. Birinshiden, strategııalyq maqsattarǵa qol jetkizý dárejesin sıpattaýǵa tıisti maqsatty ındıkatorlar kóbinese memlekettik organdardyń aǵymdaǵy qyzmetterin qamtıtyn kórinedi. Ekinshiden, mindettelgen jalpyhalyqtyq maqsattarǵa qol jetkizý úshin memlekettik basqarý deńgeıleri arasynda jaýapkershilik dárejesi jetkiliksiz ajyratylǵan; keı-keıde strategııalyq josparlarda ákimdikter men ortalyq atqarýshy organdardyń jaýapkershilik salasy aralasyp ketken. Úshinshiden, birqatar strategııalyq josparlardaǵy maqsatty kórsetkishter ólsheýge qıyn sıpatta, kóbinese olardy sandyq turǵydan ólsheý múmkin emes. Tórtinshiden, strategııalyq josparlardyń tıimdi júzege asyrylýyna dúrkin-dúrkin túzetýlerdiń engizilýi de belgili bir deńgeıde teris áser etken. Buǵan tek 2009 jyldyń ózinde bıýdjettiń 3 ret, al aǵymdaǵy jyly 1 ret túzetilgeni mysal bola alady. Osy oraıda memlekettik organdardyń strategııalyq josparlaryn ázirleýdegi ádistemeni jetildirý úshin Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrligi strategııalyq josparlardy ázirleý jónindegi ádistemelik nusqaýlardy qalyptastyrý jónindegi jumysty bastap ketken. Onda aldyńǵy jyldardyń tájirıbesi eskeriletin bolady.
Bir qaraǵanda bular usaq-túıek dúnıeler bolyp kórinýi múmkin. Alaıda, elimizdiń kelshektegi damý jolyn aıqyndaıtyn strategııalyq josparlaýda jiberilgen mundaı kemshilikter der kezinde túzemese, onyń saldary erteńgi kúni ekonomıka úshin joıqyn soqqy bolyp tımesine eshkim de kepildik bola almaıdy. Sondyqtan da Qazaqstan Úkimeti strategııalyq josparlardy qalyptastyrý tetikterin qaıta qaraýdy kózdep otyr. Osy oraıda Premer-Mınıstr Kárim Másimov strategııalyq, ekonomıkalyq jáne bıýdjettik josparlaýda ketken kemshilikterge keleshekte jol bermeý úshin tıisti memlekettik organdarǵa birqatar tapsyrmalar berdi. Úkimet basshysy eń aldymen Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrligine Qarjy mınıstrligimen birlesip mamyrdyń 20-na deıin strategııalyq josparlardy ázirleý úshin jańartylǵan ádistemelik negizdi ázirleýdi tapsyrdy. Bul rette strategııayq jospar memlekettik organdar qyzmetiniń barlyq salalaryn qamtymaı, tek mańyzdy strategııalyq baǵyttar men maqsattarǵa shoǵyrlanýy tıis. Strategııalyq maqsattardy, mindetterdi jáne kórsetkishterdi suryptaýdaǵy jáne qalyptastyrýdaǵy strategııalyq talapty qatańdatý qajet, olardyń sany shekteýli bolýy kerek. Budan bólek, strategııalyq maqsattar men mindetterdiń, nátıjelerdiń kórsetkishteri bıýdjettik qarjylarmen qabysýy tıis. Ortalyq atqarýshy organdardyń strategııalyq josparlary strategııalyq maqsattar men kórsetkishterdi kelisý arqyly aýmaqtardyń damý baǵdarlamalarymen jáne jergilikti atqarýshy organdardyń strategııalyq josparlarymen úılestirilýi qajet.
Al, Qarjy mınıstrligi aǵymdaǵy jylǵy maýsymnyń 1-ne deıin nátıjege baǵdarlanǵan bıýdjetteýdi eskerip, bıýdjettik baǵdarlamalardyń qalyptastyrylýyna, olardyń mazmunyna, negizdiligine taldaý júrgizýi qajet. Budan bólek, Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrligine aǵymdaǵy jylǵy maýsymnyń 15-ne deıin strategııalyq jospardyń maqsatty ındıkatorlaryna, kórsetkishteri men mindetterine qol jetkizý jónindegi esep beretin derekterdi memlekettik organdarmen bekitiletin tetikti ázirleý jáne bekitý tapsyryldy. Al, Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrligi Qarjy mınıstrligimen birlesip aǵymdaǵy jylǵy qazannyń 1-ne deıin strategııalyq josparlardy, memorandýmdar men bıýdjettik baǵdarlamalardy júzege asyrýdy keshendi baǵalaý júıesin ázirleýi tıis. Baǵalaý nátıjeleri kezekti bıýdjettik tsıklde paıdalanylýy qajet.
Sonymen qatar, Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrligi aǵymdaǵy jylǵy mamyrdyń 20-na deıin memlekettik organdardyń birinshi basshylary jáne Premer-Mınıstr arasynda jasalatyn memorandýmdardyń ázirlenýine, mazmunyna jáne baǵalanýyna qoıylatyn talaptardy ázirleýi, sondaı-aq tıisti normatıvtik aktilerge qajetti ózgertýler men tolyqtyrýlar engizýi qajet. Al, Qarjy mınıstrligi bolsa árbir ortalyq organmen birlesip memlekettik shyǵystardy baǵalaý jónindegi jumysty bastaýy kerek. «Bastapqy kezeńde respýblıkalyq bıýdjettiń shyǵynyna, olardyń qajettiligine, negizdiligine, nátıjeliligine muqııat saraptama júrgizý qajet. Alynatyn nátıjeler men shyǵyndalatyn bıýdjettik qarjynyń sáıkestigine keshendi baǵalaý júrgizilýi tıis. Bıýdjet shyǵystarynyń tıimdiligin arttyrý túpki maqsat bolýy tıis. Aǵymdaǵy jylǵy mamyrdyń 20-na deıin osy jumystyń uıymdastyrylýyn baıandaıtyn bolyńyzdar. Perspektıvada mundaı jumysty jergilikti bıýdjetter boıynsha da júrgizý qajet», dedi Úkimet basshysy.
Bıyldan bastap elimizde bes jyldyq Údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasyn júzege asyra bastaǵany belgili. Qazaqstan daǵdarystan keıingi kezeńde ekonomıkalyq damýynda taǵy bir sekiris jasaýdy maqsat etken tusta, sóz joq elimizdiń strategııalyq, ekonomıkalyq jáne bıýdjettik josparlaýynda eshqandaı da kemshilikterge jol bermeı, aldaǵy baǵdardy qazirden bastap naqty aıqyndap alý asa mańyzdy. Qoǵamymyzdaǵy turaqtylyq elimizdiń erteńgi damý jolyn aıqyndaıtyn strategııalyq josparlaýmen úılesip jatsa, alǵa qoıylǵan talaı mindetterdi tıimdi sheshýge bolady.
