Elimizdiń ishki sý aıdyndaryna munaıdyń avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan ádisteme bekitildi
Atalmysh buıryqta dıspergentterdiń ýlylyǵyn jáne tıimdiligin anyqtaý, munaıdyń teńizge jáne ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıý úshin qoldanylatyn dıspergentterdiń tıimdiligin testileý erejeleri kórsetilgen.
***
Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka mınıstrliginiń buıryǵy №261
2016 jylǵy 21 maýsym Astana qalasy
Munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentter tizbesine engizý úshin dıspergentterdi aıqyndaý jónindegi ádistemeni bekitý týraly
Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007 jylǵy 9 qantardaǵy Ekologııalyq kodeksiniń 17-babynyń 29) tarmaqshasyna sáıkes buıyramyn:
1. Qosa berilip otyrǵan Munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentter tizbesine engizý úshin dıspergentterdi aıqyndaý jónindegi ádisteme bekitilsin.
2. Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka mınıstrliginiń Munaı-gaz keshenindegi ekologııalyq retteý, baqylaý jáne memlekettik ınspektsııa komıteti Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen:
1) osy buıryqty Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet mınıstrliginde memlekettik tirkeýdi;
2) osy buıryq Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginde memlekettik tirkelgennen keıin onyń kóshirmelerin kúntizbelik on kún ishinde merzimdi baspa basylymdarynda jáne «Ádilet» aqparattyq-quqyqtyq júıesinde resmı jarııalaýǵa, sondaı-aq tirkelgen buıryqty alǵan kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginiń «Respýblıkalyq quqyqtyq aqparat ortalyǵy» sharýashylyq júrgizý quqyǵyndaǵy respýblıkalyq memlekettik kásipornyna jiberýdi;
3) osy buıryqty Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka mınıstrliginiń resmı ınternet-resýrsynda jáne memlekettik organdardyń ıntranet-portalynda ornalastyrýdy;
4) osy buıryqty Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet mınıstrliginde memlekettik tirkegennen keıin on jumys kúni ishinde Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka mınıstrliginiń Zań qyzmeti departamentine osy tarmaqtyń 2) jáne 3) tarmaqshalarymen kózdelgen is-sharalardyń oryndalýy týraly málimetterdi berýdi qamtamasyz etsin.
3. Osy buıryqtyń oryndalýyn baqylaý jetekshilik etetin Qazaqstan Respýblıkasynyń Energetıka vıtse-mınıstrine júktelsin.
4. Osy buıryq alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Energetıka mınıstri Q.BOZYMBAEV
«KELІSІLDІ» «KELІSІLDІ» «KELІSІLDІ»
Qazaqstan Respýblıkasynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń
Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Investıtsııalar jáne damý mınıstri Ishki ister mınıstri
______________ A. Myrzahmetov ______________ J. Qasymbek ______________ Q. Qasymov
2016 jylǵy 17 maýsym 2016 jylǵy 24 maýsym 2016 jylǵy 23 maýsym
Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka mınıstriniń 2016 jylǵy 21 maýsymdaǵy №261 buıryǵymen bekitilgen
Munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentter tizbesine engizý úshin dıspergentterdi aıqyndaý jónindegi ádisteme
1 taraý. Jalpy erejeler
1. Osy munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentter tizbesine engizý úshin dıspergentterdi aıqyndaý jónindegi ádisteme (budan ári - Ádisteme) Qazaqstan Respýblıkasynyń 2007 jylǵy 9 qańtardaǵy Ekologııalyq kodeksiniń 17-babynyń 29) tarmaqshasyna sáıkes (budan ári - Kodeks) ázirlendi jáne munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentter tizbesine engizý úshin dıspergentterdi aıqyndaýǵa arnalady.
2. Munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentterdiń tizbesine engizýdiń negizgi kórsetkishteri ýlylyǵy jáne tıimdilik bolyp tabylady.
2 taraý. Dıspergentterdiń ýlylyǵyn jáne tıimdiligin anyqtaý
3. Dıspergentterdiń ýlylyǵyn anyqtaý standartty zerthana jaǵdaılarynda dıspergentterdiń teńizdegi jáne ishki sý aıdyndaryndaǵy organızmderge zııandy áserin baǵalaý úshin qajet.
4. Dıspergenttiń ýlylyq tekserisinen ótkenin rastaý dıspergenttiń ýlylyq tekserisinen ótkeni týraly derekter (ónimniń qaýipsizdik pasporty nemese sertıfıkaty) bolyp tabylady.
5. Kodekstiń 17-babynyń 29) tarmaqshasyna sáıkes dıspergenttiń áseri kezinde munaıdyń ýlylyǵy jáne dıspergenttik munaıdyń bıotaǵa yqtımal áseri munaıdyń tógilýi kezinde dıspergentti qoldanýynan jıyntyq ekologııalyq paıdasyna taldaý júrgizý kezinde baǵalanady jáne qaralady.
6. Dıspergentterdiń tıimdiligin anyqtaý standartty zerthana jaǵdaıynda munaıdyń tógilýin joıý úshin munaıdyń teńizge tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentti qoldaný nátıjesinde teńiz sýynda jáne ishki sý aıdyndarynda ydyraıtyn munaıdyń baqylaý úlgisiniń mólsherin baǵalaý úshin qajet.
7. 2008 jylǵy 5 shildegi «Sáıkestikti baǵalaý salasyndaǵy akkredıtteý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańymen belgilengen tártippen dıspergentterdiń tıimdiligin testileý munaı jáne/nemese munaı ónimderi salasyndaǵy akkredıttelgen synama zerthanalarda júrgiziledi.
8. Munaıdyń teńizge jáne ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıý úshin qoldanylatyn dıspergentterdiń tıimdiligin testileý osy Ádistemeniń qosymshasyna sáıkes júrgiziledi.
9. Dıspergentterdiń tıimdiliktiń kórsetkishi munaıdyń baqylaý úlgidegi paıyzdyq quramy retinde anyqtalady. Eger belgilengen 40% jáne odan joǵary tıimdilik shegine qol jetkizilse, testileý tıimdi bolyp tabylady.
10. Dıspergentterdiń tıimdilikti anyqtaý úshin munaıdyń baqylaý úlgisi retinde Qashaǵan ken ornynyń benzıni alynyp tastalǵan munaıy paıdalanylady.
Munaıdyń teńizge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıýǵa arnalǵan dıspergentter tizbesine engizý úshin dıspergentterdi aıqyndaý jónindegi ádistemesine qosymsha
Munaıdyń teńizge jáne ishki sý aıdyndaryna avarııalyq tógilýin joıý úshin qoldanylatyn dıspergentterdiń tıimdiligin testileý
1. Ólsheý quraldary, kómekshi qurylǵylar, hımııalyq reaktıvter men materıaldar
1. Ólsheý quraldary
Kez kelgen túrdiń spektrofotometri optıkalyq kıývetterde optıkalyq tyǵyzdyǵyn ólsheýge múmkindik beretin, qalyńdyǵy 10 mm qabatyn soryp alady, jaqyn -ýltrakúlgin jáne kórinetin oblystarynda spektr kezinde tolqyn uzyndyǵy 420 nemese 580 nm.
Syıymdylyǵy 5, 10 sm3ekinshi sanatty dáldik bóliktelgen tamshýyrlar, MEMST 29227.
Syıymdylyǵy 5, 10 sm3taldamalyq shprıts.
Syıymdylyǵy 50, 100, 250 sm3ekinshi sanatty dáldik ólsheýish tsılındr.
Syıymdylyǵy 100sm3ólsheýish kolbasy.
Sekýnd ólsheýish, MEMST 5072.
Taldamalyq zerthanalyq tarazy, kez-kelgen túri, ekinshi sanatty dáldik, GOST 24104.
Syıymdylyǵy 100 sm3 bólikti quıǵysh.
Syıymdylyǵy 250 sm3konýs pishindi bólikti quıǵysh, kelesi sıpattamasynatıisti (sýret):
ataýly syıymdylyq -250 sm3;
dene bıiktigi, h1- 185 mm;
dene dıametri, d1- eń kóbi 83 mm;
dene qabyrǵasynyń qalyndyǵy, s - eń kemi 1,2 mm;
baǵan dıametri, d2 -12,5 ± 0,5mm;
baǵan uzyndyǵy, h2 -70 ± 10mm;
shúmektiń ataýly ótkizgishtigi - eń kemi 3 mm;
tyǵyn ólshemi (ISO 383) - k6 serııaly;
kolba denesi men shúmek arasyndaǵy tútikshe uzyndyǵy, h3 - eń kóbi 20 mm;
tútikshe qabyrǵasynyń uzyndyǵy (ydystyń dóńestigi men shúmek arasynda), h3- eń kemi 1,5 mm.
250 ml teńiz sýymen toltyrǵan kezde sý deńgeıi men konýs pishindi bólikti quıǵyshtyń aınalý biligi arasyndaǵy qashyqtyq 15-20 mm bolýy tıis
Sýret. Syıymdylyǵy 250 sm3konýs pishindi bólikti quıǵyshtyń sıpattamasy
2. Kómekshi qurylǵylar
Pishindi bólikti quıǵyshtardyń jetektimen aınalmaly silkýge arnalǵan qurylǵy (ári qaraı -qurylyǵy) kelesi sıpattamasyna tıisti:
syıymdylyǵy 250 sm3eki pishindi bólikti quıǵyshtardyń tirkeý úshin kóldeneń kólbeý biligin jáne kólbeý biliginiń aınalasynda 33+1 aın./mın jyldamdyqpen quıǵyshtyń joǵarǵy shetinen shamamen 80 mm tómen buryla alatynqurylyǵy ornatý bolýy tıis;
pishindi bólikti quıǵyshtardy kolbany kólbeý biliktiń aınalasynda syıymdylyǵy 250 ml pishindi bólikti quıǵyshy teńiz sýy deńgeıinen shamamen 15-20 mm tómen aınaldyrýy qajet.
Kólbeý bilik qalpynyń aıtarlyqtaı ózgerýi jáne kólbeý bilik aınalasyndaǵy birqalypty qozǵalystan basqa syıymdylyǵy 250 ml pishindi bólikti quıǵyshydaǵy kez-kelgen kozǵalys nátıjelerge áser etýi múmkin.
Kúlsizdendirilgen qaǵaz súzgi d=9sm.
3. Hımııalyq reaktıvter men materıaldar
Natrıı sýlfaty, MEMST 21458-75
Hloroform, MEMST 20015-88
Qatty bólshekteriniń jalpy quramy 12-13 g/kg bolatyn Kaspıı teńizinen alynǵan teńiz sýy. Sıntetıkalyq teńiz sýyn da qoldanýǵa ruqsat etiledi.
Kelesi sıpattamalary bar munaıdyń baqylaý úlgisi:
5°C temperatýradaǵy dınamıkalyq tutqyrlyq;
25°C temperatýradaǵy dınamıkalyq tutqyrlyq;
25°C temperatýradaǵy tyǵyzdyq.
2. Ólsheý quraldaryn jumysqa daıyndaý
4. Syıymdylyǵy 250 sm3pishindi bólikti quıǵyshty paıdanalar aldynda aldyn-ala sý qubyrynyń sýymen jýady,sonan sońonyń ishinde1/2 kólemin shamamen qoıyltylǵan kúkirt qyshqyly quıady jáne onyń búkil ishki beti muqııat jýady, sonan soń arnaıy ydysqa tógedi. Syıymdylyǵy 250 sm3pishindi bólikti quıǵyshty qyshqylymen óńdeý keıin sý qubyrynyń sýymen jýady (5 ret kem emes) jáne dıstıldengen sýmen túpkilikti shaıady (2-3 ret), sonan soń bólme temperatýrasynda keptiredi. Syıymdylyǵy 250 sm3keptirilgen pishindi bólikti quıǵyshty 2-3 ret kem emes hloroformmen jýady.
Qurylyǵyny jumysqa daıyndaý jáne ólsheý sharttaryn ońtaılandyrýony paıdalaný boıynsha jumys nusqaýlyǵyna sáıkes júrgizedi
3. Bóliktelgen grafık qurý
5. Dál ólshengen 0,1, 0,2, 0,3, 0,4 jáne 0,5 g munaıdyń baqylaý úlgidegi syıymdylyǵy 100 sm3bólikti quıǵyshtarǵa ornalastyrady, sodan keıin syıymdylyǵy 100 sm3ár bólikti quıǵyshqa 50 ml hloroform qosyp, munaı erigenge deıin jaqsylap aralastyrady. Belgige deıin hloroform quıyp, bólikti quıǵyshtardytyǵynmen jabady jáne jaqsylap aralastyrady.
6.Hloform ekstraktysynyń optıkalyq tyǵyzdyǵyn 580 nm jaǵdaıda sińdirý qabatynyń qalyńdyǵy 10 mm saýyttardaeritindini salystyrý qatysty spektrofotometrpen ólsheıdi. Baqylaý eritindisi retinde hloroformdy paıdalanady.
7. Dáıektelgen grafıgin optıkalyq tyǵyzdyǵy koordınattarynda qurady - 100 ml hloroform eritindisindegimunaı baqylaý úlgidegi.
4. Taldaýyn oryndaý
8. Syıymdylyǵy 250 sm3pishindi bólikti quıǵyshqa 5 + 0.5ºC nemese 25 + 0.5ºC temperatýrada 250 ml teńiz sýyn qosady. Osy temperatýralyq rejım búkil taldaý kezeńinde jumystar júrgizý arqyly tıisti kamerada baqylanatyn temperatýrasymenqoldaıdy.
9. Syıymdylyǵy 250 sm3pishindi bólikti quıǵyshty qurylyǵyna ornatady. Tyǵyny ashyq qaldyrady.
10. 5 ml munaıbaqylaý úlgisin teńiz sý betine shprıts kómegimen qoıady. Munaıbaqylaý úlgisin massany esepteý úshin shprıtsti paıdalaný aldynda jáne odan keıin ólsheıdi.
11.Sekýnd ólsheýish iske qosady jáne munaıbaqylaý úlgisin bir mınýt boıy teńiz sý betinde qaldyrý kerek.
12. Munaı baqylaý úlgisin betine 0,2 ml dıspergent shprıts kómegimen qosady. Birkelki bólý úshin dıspergent baqylaý úlgisin munaıdyń ortasynan bastap birtindep ortasynan radıaldy túrde qashyqtaı otyryp tamshylapquıylady.
13. Teńiz sýyna munaı baqylaý úlgisin qosylǵannan sátten 2 mınýt 30 sekýndtan soń, 2 mınýt boıy 33+1 aın./mın jyldamdyqpen pishindi bólikti quıǵyshy qurylyǵynda aınaldyrý bastalady.
14. Qurylyǵyny toqtatady, syıymdylyǵy 250 sm3 pishindi bólikti quıǵyshty tik qalypta úshin qaldy. Syıymdylyǵy 250 sm3 pishindi bólikti quıǵyshty jáne onyń ishindegini qozǵalyssyz qalypta dál 1 mınýtqa qaldyrady Tyǵyndy alady jáne munaıy bar 50 ml sýdy syıymdylyǵy 250 sm3pishindi bólikti quıǵyshtyń shúmek arqyly tsılındrge quıady. Sýdy aǵyzý úshin qajetti ýaqyt 10 sekýndtan aspaýy tıis.
15. Munaıy bar sýdy tsılındrden syıymdylyǵy 100 sm3 bólikti quıǵyshqa quıady. Tsılındrdi 10 ml hloroformmen eki ret jýyp, mazmuny sol bólikti quıǵyshqa qotarady. Sodan keıin quıǵyshty tyǵynmen jaýyp, 1 mınýt boıy fazalardyń tolyq bólinýine deıin silkileıdi. Sodan keıin paıda bolǵan hloroform qabatyn syıymdylyǵy 100 sm3 bólikti quıǵyshqa súzgiden ótkizedi.
Súzý qaǵaz súzgi arqyly júzege asyrylady, ol 1,5 g sýsyz natrıı sýlfaty ilý ornalastyryldy.
16. Sýdan hloroformmen munaı ekstraktsııany ár jaǵdaıda eki ret 20 ml hloroformmen qaıtalaý. Qaǵaz súzgi men natrıı sýlfatyn eki ret 20 ml hloroformmen jýady, artynan syıymdylyǵy 100 sm3ólsheýish kolbadaǵy kólemdi 100 ml belgige deıin hloformmen jetkizedi. Kolbany tyǵyndap, jaqsylap shaıqaıdy.
17. Hloform ekstraktysynyń optıkalyq tyǵyzdyǵyn eritindisine salystyrý qatysty 580 nm tolqyn uzyndyǵy jaǵdaıda optıkalyq kıývetterdi paıdalana otyryp, sińdirý qabatynyń qalyńdyǵy 10 mm saýyttarda spektrofotometrmen ólsheıdi, onyń retinde hloroform paıdalanady. Kalıbrleý kesteni paıdalana otyryp, 50 ml munaı sý synamasyndaǵy munaı massasyn tabady. Úsh paralleldik ólsheýleri oryndalady.
5. Ólsheý nátıjelerin óńdeý
18. Tıimdilikkórsetkishi (E) kelesi formýlamen esepteledi:
m *500
E = ------ %
M
Mundaǵy m - quramynda munaıy bar 50 ml sýdaǵy munaı baqylaý úlgisin massasy;
M -jalpy munaı baqylaý úlgisin massasy, test alynǵan úshin
19. Shyqqan tıimdilik kórsetkishi úsh jeke nátıjeniń ortasha mánin bildiredi.
Buıryq Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet mınıstrliginde 2016 jylǵy 28 shildede Normatıvtik quqyqtyq kesimderdi memlekettik tirkeýdiń tizilimine №14029 bolyp engizildi.
