Eldiń maqta ónimi qaı elderge eksporttalady

ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstanda 25 myńnan astam agroqurylym maqta sharýashylyǵymen aınalysady. Bul týraly AShM baspasóz qyzmeti habarlady. 

Maqta sharýashylyǵy — Qazaqstannyń agroónerkásiptik keshenindegi mańyzdy salalardyń biri. Bul sala halyqty jumyspen qamtýǵa jáne óńdeý ónerkásibin damytýǵa eleýli úles qosyp otyr.

Maqta egiletin negizgi alqaptar Túrkistan oblysynda ornalasqan. Munda 25 myńnan astam aýyl sharýashylyǵy qurylymy jumys isteıdi, olarda shamamen 70 myń adam eńbek etedi.

— 2024 jyly maqta egisiniń kólemi 106,4 myń gektardy qurap, gektaryna 28,3 tsentner ónim alynǵan. Nátıjesinde 301,7 myń tonna maqta shıkizaty jınaldy. Bıyl zamanaýı tehnologııalardy qoldaný esebinen egis kólemin 135,2 myń gektarǵa deıin ulǵaıtý josparlanyp otyr, — delingen AShM habarlamasynda.

Sala memlekettik qoldaý men sý únemdeý tehnologııalarynyń engizilýi arqasynda turaqty damyp keledi.

Mysaly, tamshylatyp sýarý tehnologııasy qoldanylatyn alqap kólemi 50 myń gektarǵa deıin ulǵaıyp, dástúrli tásilmen egiletin egistik kólemi 19,3 myń gektarǵa azaımaq. Bul sý resýrstaryn únemdeýge jáne klımattyq ózgeristerge beıimdelýge múmkindik beredi.

— Memleket tarapynan maqta óndirýshilerge keshendi qoldaý kórsetilip otyr. Atap aıtqanda: maqta ósirýdiń tolyq tsıkline sýbsıdııa beriledi; mıneraldy tyńaıtqyshtar qunynyń 60%-na deıin; pestıtsıdterdiń 50%-na deıin; bıologııalyq agentter men bıopreparattardyń 40%-na deıin; túpnusqa jáne elıtalyq tuqym satyp alýǵa 70%-na deıin; maqta tuqymyna — 100% kólemde (basqa daqyldar úshin 15–50%); sýarmaly sý jetkizý shyǵyndaryn óteý — tehnologııa túrine baılanysty 50–85%; sondaı-aq ınvestıtsııalyq sýbsıdııalar qarastyrylǵan, — delingen habarlamada.

Qazaqstan jyl saıyn 300 myń tonnadan astam maqta shıkizatyn jáne 70–75 myń tonna maqta talshyǵyn óndiredi. Ónimniń 85%-y Latvııa, Túrkııa, Reseı, Qytaı jáne ózge elderge eksporttalady. Alaıda, qosylǵan qundy arttyrý jáne syrtqy naryqqa táýeldilikti azaıtý úshin tereń óńdeýdi damytý basty nazarda.

Maqta salasyn damytý jónindegi Jol kartasy jáne maqta-toqyma klasterin qoldaý aıasynda Túrkistan oblysynda «Túrkistan maqta agroónerkásiptik kesheni» JShS men «Túrkistan áleýmettik-kásipkerlik korporatsııasy» AQ-nyń qatysýymen iri ınvestıtsııalyq joba iske asyrylyp jatyr.

Jobanyń jalpy quny — 146,8 mlrd teńge. Aıasynda 50 myń gektar egistik ıgerilip, sonyń 32 myń gektary bıyl tamshylatyp sýarylatyn bolady. 4 myńnan astam jumys orny ashý kózdelgen.

Zamanaýı tehnologııalardy engizý, memlekettik qoldaý sharalaryn kúsheıtý jáne iri ınvestıtsııalyq jobalardy iske asyrý — Qazaqstanda maqta sharýashylyǵynyń uzaq merzimdi ári turaqty damýyna, sondaı-aq eldiń eksporttyq áleýetiniń artýyna berik negiz qalaıdy.

Aıta ketelik Qazaqstanda ósimdik maıyn óndirý kólemi artqany týraly jazǵan edik.