Elde qansha bala bar
ASTANA. KAZINFORM – Búginde Qazaqstanda 6,9 mln bala turady, onyń 3,9 mln-y oqýshylar, 1 mln-nan astamy balabaqshaǵa barady, al 556 myńy kolledjderde oqıdy. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlady.
Dabyl batyrmalary, býllıngke qarsylyq jáne tálimgerler – Qazaqstanda balalardyń qaýipsizdigi boıynsha keshendi sharalar júzege asyrylyp jatyr.
1 maýsymda elimizde Balalardy qorǵaý kúni atap ótiledi. Memlekettik saıasattyń basym baǵyttarynyń biri – jas urpaqqa sapaly bilim alýǵa teń qoljetimdilik berý jáne oqý úshin qaýipsiz, qolaıly jaǵdaılar jasaý. Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha Úkimet Oqý-aǵartý mınıstrligi arqyly árbir balany damytýǵa, olardyń quqyqtaryn qorǵaýǵa jáne tutastaı alǵanda bilim berý júıesin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan sharalar keshenin iske asyrady.
Búginde Qazaqstanda 6,9 mln bala turady, onyń 3,9 mln-y oqýshylar, 1 mln-nan astamy balabaqshaǵa barady, al 556 myńy kolledjderde oqıdy.
2024 jyly quqyqtyq bazany kúsheıtip, balalardy qorǵaýdyń pármendi tetikterin engizýge yqpal etken úsh negizgi zań qabyldandy. Olardyń qatarynda jetim balalarǵa tálimgerlik týraly zańdar, sondaı-aq býllıngke qarsy kúres, qaýipsizdikti nyǵaıtý jáne kásibı patronattyq tárbıeni qurý sharalary bar. Nátıjesinde jetim balalardyń 82%-y otbasynda tárbıelenedi, al 3 myńnan astam jańa januıa taýyp, 330 adam tálimger boldy, al qamqorshylyq organdarynyń shtaty 2,5 esege artty. 2025 jylǵy 1 shildeden bastap otbasylyq qurylymnyń jańa nysany – kásibı qabyldaýshy otbasy ınstıtýty engiziledi.
Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha «Keleshek mektepteri» ulttyq jobasy aıasynda 460 myń oryndyq 217 mektep salynýda, 105 mektep tapsyryldy, onyń 44%-y aýyldyq jerlerde. 2019 jyldan bastap 1 mln-nan astam oqýshyǵa arnalǵan 1200 mektep salyndy. 2 jastan 6 jasqa deıingi balalardyń 93,1%-y mektepke deıingi bilimmen qamtylǵan, 2025 jyly bul kórsetkish 95%-ǵa deıin artady. Osy maqsatta jańadan 64 myń oryn ashylady.
Mektepterde qaýipsizdikti qamtamasyz etýge erekshe kóńil bólinedi. Dabyl batyrmalary men týrnıketter ornatyldy, lıtsenzııalanǵan kúzet engizildi jáne qaýipsizdik nusqaýlary kúsheıtildi.
Býllıngke qarsy kúres júrgizilýde. Sondaı-aq, ákimshilik jaýapkershilik belgilendi. Kúres sharalary aıasynda fındik Kiva jáne otandyq DOSBOLLiKe baǵdarlamalary jumys isteıdi, «Kıber Tumar» jáne «Ata-ana baqylaýy» naýqandary ótkiziledi, «Meniń baýyrym» jobasy iske asyrylýda.
Bul rette psıhologııalyq qoldaý ortalyqtarynyń róli mańyzdy. 2024 jyly 250 myńnan astam oqýshy men olardyń otbasylary kómek aldy. Medıatsııa qyzmetteri men balalar ombýdsmenderi jumys isteıdi, tálimgerler psıhologııalyq daıyndyqtan ótedi.
2024 jyly 510 myń bala 22,2 mlrd teńge somasyna «Jalpyǵa birdeı oqytý» qory arqyly kómek aldy. Kómektiń ortasha mólsheri ár balaǵa 43 407 teńgeni qurady. 1,7 mln-nan astam oqýshy tegin tamaqpen qamtamasyz etildi, onyń ishinde jekemenshik mektepterdiń 1-4 synyptarynyń 25 myń oqýshysy bar. Áleýmettik qoldaý aıasynda keıbir óńirlerde oqýshylar úshin tegin jol júrý múmkindigi qarastyrylǵan.
Inklıýzıvti bilim berýdi damytý aıasynda erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardyń 85%-y qazirdiń ózinde qoldaý alady. «Erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardy keshendi qoldaý týraly» jeke Zań ázirlenýde, onyń ishinde otbasy men balany qoldaýdyń vedomstvoaralyq tetikteri bar.
Qosymsha bilim berýmen qamtý 86,3% nemese 3,3 mln balany qurady. 2025 jyly 3,2 mln oqýshy jazǵy demalysqa shyǵady, onyń ishinde 500 myńy áleýmettik osal otbasylardan shyqqan balalar.
Kásiptik bilim berý júıesi damýda. 2025 jyl «Jumysshy mamandyqtar jyly» dep jarııalandy: joǵary synyp oqýshylary biliktilikke ıe bolady, al túlekter kolledj dıplomdaryn alady. 30 myńnan astam oqýshy kásibı dıagnostıkadan ótti, kolledj túlekteriniń 81%-y jumysqa ornalastyryldy. Jumys berýshilermen birlesip 8 myńnan astam baǵdarlama ázirlendi. 4 myńnan astam kásiporyn kolledjdermen yntymaqtastyq ornatty, 8 jańa jataqhana iske qosyldy. Stýdenttik shákirtaqy 2 ese kóbeıdi, al 2,5 mln oqýshy kásiptik baǵdarlaýmen qamtyldy.
Aıta ketelik elde balalardy tsıfrlyq keńistikte qaýip-qaterden qorǵaýdy kúsheıtti.