El bastaǵan Elishannyń amanatyn arqalaǵan Áteıhan Bilgindi umytpasaq ıgi
ELІSHANNYŃ DÚNIEDEN ÓTERDE AITQANY
Belgili jýrnalıst, HH ǵasyrdaǵy qazaq kóshterin zertteýshi Beısen Ahmet habarlasyp, Túrkııadaǵy Altaı aýylynyń alǵashqy ákimi Áteıhan Bilginniń nemere qaryndasy Astanaǵa kelgenin, aıtary bar ekenin jetkizgen edi. Kúnde qolǵa túse bermeıtin qandasymyzdyń áńgimesin tyńdaýǵa biz de qushtar edik, suhbat alyp qalýǵa qýana-qýana kelistik.
-Áýeli ózińizdi tanystyryp ótseńiz. Gımalaı asqan kóshke qandaı qatysyńyz bar?
-Aty-jónim –Shámsııabaný Shahın. Ákemniń aty – Muhammed. Halyq Muqaı dep ataıtyn. Meniń ákem Muhammed – Qaısa degen kisiniń balasy. Qaısa men el bastaǵan Elishannyń ákesi Álip bir týysady. 1936 jyly dep uǵyppyn, ol ýaqta ózim dúnııaǵa kelmegen kezim. Álip atamyzdy 100-deı adammen qytaı áskeri qyryp ketedi. Bir jyldan keıin Elishan aǵamyz ákesine as berip, astan keıin úndeý tastaıdy.
«Men bolsam myna jerde tura almaımyn. Qytaı bizdi taýyssa taýysar, biz bulardy taýysa almaıdy ekenbiz. Maǵan erip kóshetinderiń bar bolsa, qapy qalmańdar», - deıdi.
Alǵashqy lekpen birqansha adam kóshedi. Men sodan Pákistanǵa jetkeni 3400-den astam dep estigem. Ákemniń inisi Áteıhan degen adam solaı aıtyp otyratyn. Elishan bastaǵan kósh Gımalaıdy asyp, Pákistanǵa keledi. Men úlkenderden 1940 jyly dep estigem, kitaptarda 1941 jyl dep jazylyp júr. Onyń aldynda Úndistanda turaqtaı almaǵan eken. Ol jerde kishkene qıynshylyq kórsetkennen keıin Pákistanǵa ótipti. Pákistanda da aýa raıy aýysqandiki me, áıelderi balaly bola almaı, sondaǵy úrkinshilikpen júrgen qazaqtyń basyna bir qıynshylyq kezeń týypty. Kelgen 3500-deı adam bolsa, 2000 myńdaıy qaıtys bolypty. Sonyń ishinde jańaǵy Elishan aǵamyz da bar. Jylyn dál bilmeımin. Pákistanda qaıtys bolǵany anyq biraq.
1946 jyly Pákistan men Úndistan bir-birinen aıyrylady ǵoı, men 1948 jyly sol jerde týyppyn. Sháýir, Sýat degen jer bar eken, Islamabad bar, qazaqtar tirshilik qamymen sol óńirlerge bytyraı bastaıdy. Biraq ońalyp ketkenderi sırek bolsa kerek. Eldi meńdegen aýrý Elishandy aınalyp ótpepti. Aǵamyz qaıtys bolarynda ıgi-jaqsylardy jınap, ósıet aıtady.
«Men bilsem, men myna dúnııanyń adamy emespin. Meniń oıym ne Arabııa, ne Túrkııa edi. Ol jaqqa elimdi jetkize almadym», - deı kelip ákemniń inisi Áteıhanǵa qaıyrylady.
«Men sendeı kúnimde atqa minip qoıǵanmyn. Sen neǵyp, otyrsyń? Esińdi jı, myna halyqqa ıe bol! Ne Túrkııaǵa, ne Arabııaǵa jetkizýdi oıla. Amerıka laıyq degen, oǵan barmaı-aq qoıyńdar. Bir kápirden qashyp, bir kápirdi qaıtemiz», - dep ósıet aıtqan eken.
Erteńinde Elishan aǵamyz qaıtys bolady. Áteıhan oqyǵan-toqyǵany shamaly bolsa da, sondaǵy eldiń ishindegi kózi ashyǵy bolǵanǵa uqsaıdy. Ol ýaqta Pákistanda aǵylshyn tili ústem turǵan ǵoı, kúndiz jumys istese, túnde til úırenip, Túrkııaǵa úsh ret qaǵaz jazady. Suraıtyny – «Bizdi azamattyqa ala alasyzdar ma?». Súıtip júrgende, Ismet Mustafa Inónú (Túrkııanyń ekinshi prezıdenti (1938-1950 – red.)) degen basshydan jaýap keledi.
«Biz sizderdi ala almaımyz. Ekinshi dúnııa soǵysynan jańa shyqtyq. Eńbektegen bala qusap esimizdi jańa jıyp jatyrmyz. Ala almaımyz», - dep jazady úsh retinde de.
ıAHIıA KEMALDYŃ AQYLY
Áteıhan aǵamyz sonda da qaıtpaı, Pákistandaǵy Túrkııanyń elshiligin taýyp alady. Sonda ıAhııa Kemal Baıatly degen úlken jazýshyǵa jolyǵady. Baryp, amandasyp, jaǵdaıyn aıtady. Osynyń aldynda Túrkııaǵa joldaǵan hatynyń bir nusqasyn ol kisige de ustatady. ıAhııa Kemal Baıatly ol hatty kózinshe jyrtyp, qoqysqa tastaıdy. Ol jaıyn óz qulaǵymmen estidim.
«Oı degen nárse ne degen shapshań?! Bizdi bular múlde qabyldamaıtyn bolǵan eken. Apyraı, endi qaıtsek», - dep ókinip úlgergenimshe kóńilimdi qaıta kókke jetkizdi.
«Áı, senderdi qabyldamaımyz degen sóz joq. Bizdiń túriktiń túbi sendersińder. Bárimizdiń túbimiz bir. Keıin tilimiz tarmaqtalyp ketkeni bolmasa, bárimiz bir elmiz. Bulaı qańǵytyp qoımaımyz. Tek qansha adam ekenderińdi tizimdep ákel. Tizimin ótkizgennen keıin biz senderdi qabyldaımyz. Jol qarajattaryńdy ózderiń tartasyńdar. Túrkııaǵa jetkennen keıin ne berip, ne qoıatynymyzdy ózimiz sheship, kúlep alamyz. Oǵan qoryqpańdar» dep qýantyp qoıa berdi»,-dep otyratyn.
Osy qýanyshty habardy birinshi bolyp Halıfa moldaǵa aıtady. Odan bólek Uıadan qajy, Hamza qajy, Osman Qashtan degen úlken-úlken kisiler bar, el aǵalarynyń bárin jınap keńes qurady. Osylaısha Pákistannyń ár túkpirine taraı bastaǵan qazaqtardyń tizimin alý úshin, jan-jaqqa kisi jiberedi. 1952 jyl bolsa kerek, tizimdi túgel túzip, Túrkııanyń konsýlyna tapsyrady. Biz Pákistannan 1953 jyly kóshtik.
-Siz ol kezde barsyz ba?
- Men onda bestegi balamyn. Parahodqa túskeli jatqanym emis-emis esimde bar. Odan keıin poıyz ishinde ketip bara jatqanymdy bilemin. Poıyzǵa sol otyrǵannan Ystanbulǵa biraq keldik qoı deımin. Ol jerde 1-2 jyldaı Úkimet ózi baqty. Óıtkeni eshkim til bilmeıdi, jumys isteı almaıdy. Jalǵyz Áteıhan aǵamyz ǵana shyǵady. 1-2 jyldan keıin jerebe tartqyzý arqyly jan-jaqqa tarata bastady. Izmır, Salıhlı degen jerge ketkender bar, Qaıserı degen jerge ketkender bar, Aqsaraı degen jerge ketkender bar, Konııa ketkender bar. Bizdiń barǵan jerimiz – Nıde aımaǵynyń Ulyqshyla degen aýdany edi. Túrkııa basshylary Áteıhan aǵamyzǵa Ystanbuldan qonys usyndy. Ákemniń 11-12 balasynan tiri qalǵany men ǵana bolatynmyn.
«Mynany óz atyńa al da, aǵa-jeńgeńdi, eki qaryndasyńdy, onyń syrtynda óziń jaqyn tutatyn 5-6 úıdi qosyp, 10 úı Ystanbulǵa turaqtańdar. Qabat úı kerek deseńder, ony da beremiz», - dep usynys aıtady. «Tárjiman» degen gazetke jumysqa alady. Biraq aǵamyz ertip ákelgen eldi taratyp jiberip, Ystanbulda qalýdan tartynady.
«Halyqty ertip ákep, til bilmeıtin, jer bilmeıtin, jol bilmeıtin kúıinde qańǵytyp jiberip, Ystanbulda bulaı jalǵyz tynysh jata almaımyn dep» dep usynysty qabyldamaıdy. Sóıtedi de ózgelermen qatar jerebe tartyp, sodan Nıdeniń sýy buıyrady.
-Altaı aýylynyń qurylatyny sol kez ǵoı?
- Iá, Nıdege barsaq, qaz-qatar úı salyp jatyr eken. Áýelde matadan shatyr quryp, sonda qonystandyrdy. Ózimniń esimde joq, úlkenderdiń aıtýynsha, Qurban aıttan bir kún buryn barǵan ekenbiz. Ár úıge Qurban shalsyn dep mal taratady. Meniń esimde qaýyn-qarbyzdy úıip ákelgenderi qalypty. Úı salynyp bitken soń sonda kirdik. Áteıhan aǵamyz sol jerdiń ákimi boldy. Altaı aýylynda ol kezde 160 úı bolatyn. Sol 60 úıdiń búkil qujat sharýasy sonyń moınynda boldy. Óıtkeni talaıǵa deıin ishinen til bilip, qujat júrgizetin adam joq boldy. Biraq ol úshin bir tıyn da aılyq alyp kórgen joq. Ulyqshyla men Altaı aýylynyń arasy 35 shaqyrym, Sol eki ortaǵa jaıaý qatynaıdy. Keshke taǵy jaıaý qaıtady.
1965 jyly men turmys quryp kettim. 1967 jyly Úkimet radıodan ákimdikte jumys isteıtinderge jalaqy baılaıtynyn jarııalady. Qazaq qaıda júrsek te tynysh otyrmaımyz ǵoı, álgini estigen soń aýyldaǵylar óz ishterinen bir adamǵa aılyq toqtatyp, Áteıhan aǵamyz shet qalady. Men birneshe adamnyń hatyn alyp, másele kótereıin dep edim, qaıtaryp tastady.
«Ne istesem de Allanyń kóz aldynda tur. Aılyq úshin emes, amanat úshin istep júrmin. Sen oǵan aralaspa», - dedi. Osylaısha jyldar boıy aılyqsyz istegen qyzmetinen túsip qaldy. Birneshe aıdan keıin aýylǵa baryp, ózine munyń ádiletsizdik ekenin aıtyp edim, taǵy basý aıtty.
«Oǵan áýre bolma. Baıaǵydan bergi qıyndyqtardan ólmegende, endi aılyqsyz qalǵannan óledi deısiń be», - dep tynysh jaýyp qoıdy.
Soǵan qaramastan, aýyldyń qamy úshin Úkimetke aryz jazýyn toqtatqan joq. Aıtyp júrip aýylǵa mektep salǵyzdy. Túrkııanyń óz jaǵdaıy jasqara kele aýylǵa meshit, dıirmen salyndy. Zeınetke jasy kelgen soń Úkimet jasynda ákimdikte tegin istegenin eskerip, zeınetaqy taǵaıyndap berdi. Ómirden 2011 jyly jasy 100-ge taıap ótti.
-El bastaǵan Elishannyń amanatyn oryndaýmen ómiri ótken eken ǵoı...
- Munyń bárin saǵan nege aıtyp otyrmyn? Ótkende Túrkııada Gımalaı asqan qazaqtardyń Túrkııaǵa qonys aýdarǵanyna 70 jyl tolǵany atap ótilipti. Sol kezde balam maǵan telefonmen habarlasyp, ókpesin aıtty. Jıynda ne Elishannyń, ne Áteıhannyń aty atalǵan joq. Germanııadaǵy, Túrkııadaǵy, búkil Eýropadaǵy qazaqtardyń bári Elishan aǵamyz bastap, keıin Áteıhan aǵamyz jalǵaǵan kóshpen jetken joqpa edi?! Bireýi sol kisilerdiń esimin aýzyna alǵan joq»,-dep keıidi.
Jaryqtyq Áteıhan aǵamyzdyń ózinen de qate ketken. Halqym úshin dep júgire bergenimen, eshbirin, qaǵazǵa qattap jazbaǵan. Endi qarap otyrsaq, qaı-qaı nárse de jazylýǵa tıisti eken. Hat bilip tur, saýaty jetip tur, biraq qunttamaǵan. Túrkııaǵa kelgende bárimiz famılııa surasa ákemizdiń atyn aıtady ekenbiz. Sonda túrikter Áteıhan aǵamyzǵa «Siz bilgish kisi ekensiz. Tegińizdi «Bilgin» dep qoıamyz depti. Sodan qujatta famılııamyz Bilgin boldy.
70 jyldyqtan keıin osyndaı ókpe aıtylyp jatyr. Elishannyń eldi Gımalaıdan alyp ótkenin dúnııa-ǵalam biledi dep oılaımyn. Al sol eldi Túrkııaǵa jetkizgen Áteıhan dep bir adam aıtsa salsa bolatyn edi ǵoı. Soǵan sál renish bar.
«ELІSHAN QYTAIShA BІLSE DE, TІLMÁSh ARQYLY TІLDESKEN»
-Ol kezde qazirgideı búkil álemdi alaqandaı smartfonǵa syıǵyzǵan tehnologııa joq. Elishan artynan el-jurtyn ertip Gımalaı asqanda joldy qalaı taýyp otyrǵan? Qalaı adaspaǵan? Ákeńiz, aǵańyz ol týraly ne aıtýshy edi?
- Elishan aǵamyzdyń qolyna bir qytaısha syzylǵan qarıta (karta – red.) túsedi. Ózi qytaısha bilse de, sóılemeıdi eken. Qasaqana janyna tilmásh ertip júretin bolǵan eken. Sol kartadan Tıbette musylman jurt bar dep kórip, sony basshylyqqa alǵan kórinedi. Biraq ondaǵylar kóshtiń qolyndaǵy qarý-jaraqtyń bárin jınap alyp, Elishandy qamaýǵa alady. Oǵan shydamaǵan eti tiri qazaqtar túnde túrmeni buzyp, Elishandy shyǵaryp alady dep estidim. Sodan ol jerden qashyp Úndistanǵa keledi. Úndistanda bir jaǵynan dini basqa, bir jaǵynan qysym kóre bastaıdy. Sodan meniń ákem Muhammed pen Aqmolla degen jeke moldasyn bir top adammen Pákistan shekarasyn barlaýǵa jiberedi. Pákistanǵa osylaı ótkenbiz dep otyratyn.
-Áteıhan aǵańyzdan qazir urpaq bar ma?
- Jalpy Elishannyń ákesi Áliptiń bes aǵaıyny bolǵan. Álip, Qaısa, Qojaqyn, Qojambergen. Muhtar degen bes aǵaıyndy eken. Áteıhannan qazir 5 ul, 5 qyz bar. Olardyń bári Túrkııada turady. Tek bir qyzy Frantsııada meken etedi.
-Túrkııadaǵy balalyq shaǵyńyzdan ne este qaldy? Baýyrlas bolsa da, bóten eldi saǵalap júrgenderińizdi sezinetin be edińizder?
- Mektepke 7 jasymda bardym. Túrikshe oqydym. Mektep ashylǵanda «Biz Qytaıdan balamyzdy ózge tilde oqytpaımyz dep kóshtik emes pe, endi nege túrikshe oqytýymyz kerek» dep qarsy shyqqandar bolypty. Sol qarsylyqty toqtatý úshin Áteıhan aǵamyz tizimge birinshi bolyp meni kirgizedi. Men sııaqty búkil týysqandardyń balasy mektepke barǵan soń qalǵandary da kónedi. Ol mektepten 5 synyptyq bilim aldym. Odan ári oqı almadym. Túrikter basqa jerde oqytyp bereıik degen eken, qyz balany syrtqa shyǵarmapty.
Joldasym da sol Elishan bastaǵan kóshpen barǵan Azanbaı degen kisi edi. Rýy – Kereı, onyń ishinde Iteli. 100-ge kelip qaıtys boldy. Ózim qazir 75-temin.
Bala kúnimizde biz Qazaqstannyń bar ekenin bilmeıtinbiz. Ol ýaqytta radıo ǵana bar. Anda-sanda qazaqsha tolqynǵa jolyǵyp qalsaq, ári qaraı tyńdaý úshin esimiz shyǵyp izdeıtinbiz. Átteń qazaqtyń dybysyn bir emin-erkin estisek degen kúnderimiz boldy. Alla taǵala sol tilekke jetkizdi. Elimizde, elimizdiń astanasynda erkin basyp júrmiz, qudaıǵa shúkir.
ALTAI AÝYLYNDAǴY ALǴAShQY QAQTYǴYS
Altaı aýylyna alǵash qonys tepkende irgede túrik aýyly bolǵan edi. Arasy 4-5 shaqyrym ǵana. Alǵashynda solarmen aramyz salqyndaý boldy. Qoı jaıyp júrgen qazaqtardy jaralady, bir kisini óltirdi de. Áteıhan aǵam aýdanmen aradaǵy 35 shaqyrymǵa jaıaý qatynaıtyn dedim ǵoı. Ana kisi de sol jolmen jaıaý kele jatqanda bosmoıyn shoqparmen bastan uryp óltiripti. Janyndaǵy adam kesh qarańǵysymen áreń qutylyp, aýylǵa aıtyp keldi. Aýylbasy Áteıhan aǵamyz Úkimetke aryzdandy. Kórshi aýyldyń qalyń erkegin tizip qoıyp bettestiripti. Qasynda bolǵan kisi óltirgen túrikti tapqanymen, keıin kektesip júrer dep, aıtpaǵan.
Bir kúni qoı jaıyp júrgen qazaqtardy álgi aýyldyń túrikteri taǵy jaralap ketti. Qalyń qazaq estı salyp, attyly-jaıaýy bar, sol aýylǵa ketti. Tasbıke rýly bir aǵamyz túriktiń birin uryp jyǵyp, aýylǵa ustap alyp keledi. Biz de kórdik. Jýan bir qara kisi eken. Qazaqtarǵa salsańyz ózderi úkimin shyǵarmaqshy. Áteıhan aǵamyz aýylbasy retinde óz úıine ákep tyǵady. Qalǵan qazaqtar ótkendegi qannyń kegin alamyz dep tepsinedi. Aǵamyz tıiskizbeı qoıdy. Sheshem úıdegi pyshaqtyń bárin tyǵyp júr. Qoryqqannan ózine qol salmasyn dep júrgen túri. Sonyń bárin balalar terezeden qarap kórgenimiz esimde. Keıin úlken áskerı máshıne kelip, alyp ketti. Barǵan jerinde «Aýylbasy aman alyp qaldy, áıeli pyshaqtardy tyqty» dep bárin bolǵandaı aıtypty. Qazir oılap qarasam, sol oqıǵadan keıin aradaǵy qatynas jibigen sııaqty.
-Ýaqyt ótken saıyn Gımalaı asqan kósh týraly dáıekti estelik aıtatyn janddar azaıyp keledi. Sizdiń óz ákeńiz Muhammed Gımalaıdan qalaı ótkenderin aıtýshy ma edi? Bala kezińizde qyzyǵýshylyq tanytyp, talaı suraǵan shyǵarsyz?
-Óz ákem balasynyń bári qaıtys bolyp, men ǵana aman jettim. Kóshtiń azaby, balanyń qaıǵysy sııaqty qıynshylyqty ol kisi de kóp tartty. Mıyna qan shaýyp, qol-aıaǵy ustamaı qalǵan bolatyn. Elishannyń kósh bastaýyn, basqa da dúnıelerdi aıtqanda jylap-eńirep, qınalyp qalatyn. Sol kúıin kórip otyryp, estelik surap, eski jarany tyrnaýǵa dátimiz barmaıtyn. Qabaǵyna qaraıtynbyz, aýyrtyp alamyz ba dep qorqatynbyz...
- Qazir Altaı aýylyna baryp turasyz ba? Turǵyndary jan-jaqqa tarap ketti dep estımiz.
- Qazir Altaı aýylynda 20 shaqty ǵana úı qaldy. Qalǵanynyń bári Ystanbulǵa kóship ketti. 3-4 úı ǵana jóndeý kórgen shyǵar. Dáýleti jetkender qosqabatty úı qylyp aldy. Buryn aýylda 160 úı bolǵanda óte ádemi edi. Bala kúnimde sonyń ózi qala sııaqty bop turatyn. Barlyq úıde qoı bar. Kesh qarańǵysymen bóten qoı surap júretin kezderdi saǵynyp eske alam.
Uıymshyldyǵymyz sondaı, bireý tymaq tikse búkil aýyl jıylyp, bir kúnde bitirip ketetin. Kelesi kúni taǵy bir úıde syrmaq basylady degen sııaqty. Aıt kúnderi aıtshylaý, aýyrǵannyń halin suraý, kóńil aıtý degen salttyń bárin jibermeıtinbiz.
Keıin bári jaqsy turmys izdep Ystanbulǵa qotaryla kóshti. Tek Áteıhan aǵamyz Altaıda qaldy. Súıegi de sonda jatyr. Shynyn aıtý kerek, ol kisiniń tirshiligi onsha jaqsy bolmady. Ózi quralpylas qazaqtyń bári qajyǵa barsa, ol kisi bara almady. 2010 jyly ol kisi tiri edi. Men qajyǵa baryp, sonda bir kisini ustap, Áteıhan aǵamyzdyń qajylyq rásimin istettim. Meniń jasaǵan qyzmetim sol boldy. Zámzámin, qurmasyn, Altaıǵa avtobýspen salyp jiberdim. Aǵamyz «9-10 balam emes, myna balam qajy qylǵanyna táýbe», - dep jylapty. Óziniń baraıyn dese jaǵdaıy da joq, qartaıǵan soń densaýlyǵy da kelmeıtin. Tipti qolyna «Áteıhan Bilgin qajylyq saparyn atqardy» degen qaǵaz da aparyp berdim. Sóıtken aǵamyz 2011 jyly týra qajylyq ýaǵynda toqsannan asyp baryp qaıtys boldy.
- Qazaqstannyń táýelsizdik alǵanyn qaıda júrip estidińiz?
- Qazaqstan táýelsizdik aldy degen habardy Ystanbulda júrip estidim. Ár úıde toı boldy. Qýanbaǵan qazaq joq. Ekinshi ulym Fahrıddın Qazaqstanǵa baram dep bolmaı qoıdy. «Azattyǵyn endi alyp jatyr, turaqtanǵan soń bar» dep áreń toqtattyq. Sonda da 1993 jyly osynda ketti. 23-tegi kezi ǵoı. Sol ketkennen 3 aı júrip aldy. Aıaǵynda ákesi ursyp júrip shaqyryp aldy. Qazir de jıi kelip turady. Balalarymnyń bári qazaqsha sóıleıdi. Eki balamyz Mońǵolııadan kelgen qazaqtardyń qyzyna úılendi.
Keıin zaman ornyqqannan keıin Qytaıda qalǵan týystardy taptyq.1989 jyly solardy izdep bardyq. Áteıhan aǵam da eki ret bardy. Mońǵolııada da týystarymyz bar. 1990 jyly ol jaqqa da bardym. Ol jerde meniń naǵashylarym bar. Sheshem uzatylyp ketkennen keıin tórkinin kórmeı ketken adam eken. Mońǵolııada týǵan baýyry bar eken. Sol kisilerdi taptyq. Qazir Eńbek degen jerde otyrady. Ol kisige de baryp-kelip júremin. Jaqynda ǵana baryp keldim.
Qan degen, qazaqtyń úni degen tartpaı turmaıdy eken. Mysaly, ázirge bizdi Túrkııa ózekke teýip, keýdeden ıterip jatqan joq. Sonda da Qazaqstan jaqqa eleńdep turamyz. Qazaǵymyz alǵa bassa eken. Bizdiki qazaq saǵynyshy, el saǵynyshy. 2003 jyly alǵash ret Astanaǵa kelgenmin. Mundaı emes edi. Kóp ózgeris bar. Frantsııaǵa da, Germanııaǵa da bardym. Syrtqy kelbetin salystyrsaq, sonyń qaı-qaısysynan da qalatyn jaǵymyz joq eken. Qazaqstannyń azamaty boldym. Bir balam osy jerde. Qaraǵandyda aǵaıynnyń balasy bar. Qalǵan eki ul, úsh qyzym Túrkııada. Birde Túrkııada, birde osynda júremin.
-Biraz dúnıe aıtylǵan sııaqty. Bizdiń qolǵa únemi túse bermeısiz. Basqa aıtaryńyz bar ma?
- Munda kelgendegi aıtpaǵym, Áteıhan aǵamyzdyń aty aıtylmaı jatqany. Túrkııadaǵy qazaqtar ol kisini qaıtse de biledi. Biraq 70 jyldyqtyń qurmetine ótken jıynda esimi atalmapty. Balamnyń ózi amanat etip aıtyp jatyr. Andaǵy jaqtaǵy tilshi, jazýshylarmen kezdesip, aıtsańyz degen tilek aıtty.
Áteıhan aǵam men kedeı bolsam da, halqym jutamasyn dep ótken adam edi. Bireý aýyrsa, qıyndyqqa tap bolsa, óz jumysyn tastaı salyp júgiretin. Birde tasbıke súıekti Iashar degen bala syrt elde júrip qaıtys boldy. Áke-sheshesi qaıtys bolǵan, týystary ǵana bar edi. Súıekti bir elden ekinshi elge aldyrý ońaı sharýa emes qoı. Sony Áteıhan aǵamyz Mesýt Iylmaz degen prezıdentke tikeleı shyǵyp júrip, memleket esebinen súıegin aldyrdy. Sondaı eńbegi kósh tarıhynda eskerilýi kerek dep oılaımyn.
