«Eki oqýshynyń erligi» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetinde «Qazaqstanda jasalǵan» aktsııasy bastaldy» atty maqala basyldy. Keshe Astanada «Qazaqstan-2050» Jalpyulttyq qozǵalysynyń belsendileri «Qazaqstanda jasalǵan» respýblıkalyq aktsııasyn jarııalady. Ol boıynsha ıgi ister bastalyp ta ketti. Aǵymdaǵy aıdyń 11-i kúni ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev otandyq óndirýshilerdi qoldaýǵa shaqyrdy. Sóıtip, «Qazaqstanda jasalǵan» jalpyulttyq aktsııasyn bastaýdy usynǵan edi. Aktsııa barysynda saýda jelilerinde satylatyn qazaqstandyq ónimder kózge birden túserdeı erekshe kórsetilip qoıylady. Otandyq óndirýshilerdiń taýaryn satyp alǵysy keletin azamattarǵa bul óte qolaıly. «Barlyq qazaqstandyqtardy, búgingideı qıyn jaǵdaıda, bizdiń, qazaqstandyq taýarlardy satyp alýǵa shaqyramyn. Bul Qazaqstan ekonomıkasyna qosqan úlesimiz dep bileıik», degen bolatyn Elbasy. Prezıdent úndeýinen keıin «Qazaqstan-2050» Jalpyulttyq qozǵalysynyń belsendileri birden iri dúken jelilerimen jáne óndirýshilermen kelissózder júrgizýdi bastap ketti.
Bas basylymda «Mádenıet - biriktirýshi kúsh» degen maqala jaryq kórdi. Keshe Premer-Mınıstrdiń orynbasary Berdibek Saparbaevtyń qatysýymen «Shabyt» shyǵarmashylyq saraıynda ótken Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń keńeıtilgen alqa otyrysynda byltyrǵy jylǵy atqarylǵan jumystar qorytyndylanyp, 2015 jylǵa arnalǵan mindetter men salanyń aldaǵy kezeńdegi damý múmkindikteri tııanaqtaldy. B.Saparbaev elimizdegi teatrlar repertýarynyń jutańdyǵyn, «Táýelsizdik tolǵaýy» báıgesi jeńimpazdary shyǵarmalarynan ásirese, jergilikti jerlerdegi kórermenderdiń tys qalyp qoıyp jatatynyn, jylyna qyrýar qarjy bólinetin kıno salasynyń áli de bolsa álemdik básekege ilese almaı kele jatqanyn, balalarǵa arnalǵan anımatsııalyq fılmderdiń tapshylyǵyn tilge tıek ete kelip, sóziniń sońynda mınıstrlik barlyq jumystardyń biriktirýshisi bola bilýi kerek. Sonda ǵana jaqsy nátıjege qol jetkizýge bolady, dedi.
***
«Jalpaq dúnıede dollarǵa kózqaras qatty ózgere bastady. Muny AQSh bilmeı otyrǵan joq. Biledi. Biraq dymy ishinde. Kóptegen aýzy dýaly sarapshylar kóp uzamaı dollardyń álemdegi ústemdigi joıylady degen pikirde. Aıtqyshtardyń bul oıynda jan bar sekildi. Qazirdiń ózinde Iran, Qytaı, Venesýela, Reseı sekildi alyptar dollardan qutylýdyń jolyn izdeýde. Іshki-syrtqy saýda-sattyqty, kelisimsharttardy tek ulttyq valıýtamen jasaýǵa umtylýda. Sebep belgili, AQSh dollarynyń naryqtaǵy baǵamynyń qysqa kúnde qyryq qubylatyny belgili. Bul - ekonomıka úshin qaýipti. Sodan bolar, buǵan deıin ulttyq rezervterin AQSh dollarymen saqtap kelgen elder endi kók qaǵazǵa tiksine qaraı bastady»,-dep jazady «Aıqyn» gazeti «Dollardyń pármenin kim basady?» degen maqalasynda. Buǵan byltyr jazdan beri munaı baǵasynyń kúrt quldyraýy da áser etýde. Amerıkalyq belgili qarjy sarapshysy Djım Ýıllı: «kóp uzamaı dollar kúıreıdi» degen pikirde. Óz elinde asa tanymal sarapshy bulaı dep beker aıtpasa kerek-ti.
Osy basylymda «Eki oqýshynyń erligi» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. Sońǵy aptada astanalyq eki oqýshynyń qyz balany pedofılden qutqaryp qalǵany týraly áńgime jıi aıtylýda. Shyny kerek, búginderi jolda bireý-mireý qulap jatsa da selt etpeıtinder kóbeıdi. «Al aıdyń-kúnniń amanynda, sabaǵyna bara jatqan qyz balany suraýy joq zat sekildi qoltyǵyna qysyp kete bermek bolǵan kúdiktini táýbesine túsirgen qos batyrdy bizdiń de kórip, tanysqymyz keldi. Olar elordamyzdaǵy №52 mekteptiń 8- synybynda oqıdy eken, esimderi - Álisher Saıatov, Shamǵon Zeıinov. Suhbat berýge qysylǵan olar «biz sondaı bir keremet erlik jasaǵan joqpyz ǵoı» deıdi. Sonda da oqıǵa týraly aıtyp berýin ótindik»,-dep jazady maqala avtory. - Álisher ekeýmiz bir mańaıda turamyz, sabaqqa birge baryp kelemiz. Al sol kúni ádettegideı sabaqqa kele jatqanbyz. Jeltoqsan aıy ǵoı, tań tolyq ata qoımaǵan, saǵat shamamen 8-den 30-35 mınýt ótken ýaqyt. Baǵdarshamnan óte bere bir er kisiniń oqýshy qyzdy mekteptiń art jaǵyna qaraı súırep bara jatqanyn kórdik. Ol birese qyzdy kóterip alady, birese jerge túsiredi, júrisi kúdikti kórindi. Janynan óte bergende qyzdyń qatty qoryqqannan dirildep turǵanyn kórdim. Sosyn: «Aǵaı, siz ne istep jatyrsyz?» dep suradyq, ol bolsa: «Bul - meniń qyzym» dedi orysshalap, al qyz: «Ol meniń ákem emes» dep jylap jiberdi. Sol kezde qyzdy ana kisiniń qolynan julyp aldym da: «Bul meniń qaryndasym, tıispeńiz» dedim. Sóıtip, ana qyzǵa qash dedim. Sol-aq eken, ana kisi maǵan qol kótermekshi bolyp, tónip kele jatty, osy sátte Álisher ony shalyp qulatty. Ekeýmiz álgi kisiniń qolyn qaıyryp, ústine otyra kettik. Ózi mas eken, bizge orysshalap sóılep jatty, - deıdi Shamǵon.
***
«Ana tili» gazetiniń sońǵy sanynda «Qazaq tsırki qandaı kedergilerge tap bolyp otyr?» degen kólemdi maqala jarııalandy. «Almatydaǵy Abaı dańǵylynda oryn tepken Qazaq tsırki kóp eldi aralap, álem halqyn moıyndatqan óner ordasy desek jańsaqtyq bolmas. Osynaý sıqyrly tsırk óneri qazaqtyń qanynda bar ma dersiz?! Quralaıdy kózge atqan mergender, túıe palýandar, jelmen jarysqan jelaıaqtar, ol az deseńiz, Parıjde áıgili palýan Qajymuqannyń shoıyn jol temirin moınyna galstýkshe baılap álemdi moıyndatqanyna tarıh kýá»,-dep jazady maqala avtory. Qala berdi, qazaqtyń saıatshylyq salty men qusbegilik dástúrinde de tsırktiń bastaýy jatyr. Ulttyq oıyndar men salt-dástúr kórinis tapqan qazaq tsırkiniń nazarynan tórt túlik pen saıatshylyq dástúrleri syrt qalmady. Shákárim aqynsha aıtsaq, «tabıǵattyń syryn meńgergen áýlıe adamdar» bizdiń túp-tuqııanymyzda bolǵan. Sol tabıǵattyń bir bólshegi - jan-janýarlardyń kútimin tapqan kóshpendilerdi osy ónerdiń bastapqy ıeleri dep otyrǵanymyz da sondyqtan. Qazaq tsırkiniń basty ereksheligi de osynda edi.
Bul maqalada avtor «irgesi 1970 jyldary qalanǵan Qazaq tsırki osy ózgesheligin, qazaqylyǵyn qanshalyqty saqtap otyr? Kórermen úshin ómir men ajaldyń arasynda júrgen artıster eńbegin baǵalaımyz ba? Qazaq tsırkiniń bolashaǵy bar ma? Tsırk óner me, álde kásipkerliktiń bir túri me? Memleket tsırkke qanshalyqty kóńil bólýde?» degen máselelerdi kóterip otyr.
