Densaýlyq saqtaý júıesin tsıfrlandyrýǵa ne kedergi – sarapshylar pikiri
Kıber shabýyldardy taldaý jáne tergeý ortalyǵynyń prezıdenti Oljas Satıevtiń aıtýynsha, jappaı tsıfrlandyrýǵa kóshpes buryn, medıtsınalyq personaldyń áleýetin baǵamdap alǵan jón. Onyń oıy aq halattylardyń kompıýterlik saýattylyq deńgeıine nazar aýdarý kerek degenge saıady.
«Densaýlyq saqtaý mınıstrligi salany tsıfrlandyrýdan qashpaıdy. Másele ony kúndelikti jumys tájirıbesine engizý ádisterinde jáne qyzmetkerdiń olardy qoldanýǵa daıyndyǵynda bolyp otyr. Bul jerde eń aldymen medıtsına qyzmetkerleriniń kompıýterlik saýattylyq deńgeıine nazar aýdarý kerek.
Ekinshi mańyzdy faktor – ol medıtsınalyq uıymdardy yńǵaıly ári tıimdi sandyq tehnologııalarmen qamtamasyz etý.
Densaýlyq saqtaýdy tsıfrlandyrýǵa qolbaılaý bolyp otyrǵan taǵy bir faktor bar. Ol jeke jáne memlekettik medıtsınalyq uıymdardyń aqparattyq júıelerinde biryńǵaı standarttar men ózara is-qımyl tetikteriniń bolmaýy. Sondyqtan birinshi kezekte bul baǵyttaǵy ádistemelik jumystardy pysyqtaǵan abzal», - dep negizgi sebepterdi atady Kıber shabýyldardy taldaý jáne tergeý ortalyǵynyń prezıdenti.
Sarapshy pikirinshe, eger mınıstrlik bul baǵytta jergilikti ýákiletti organdarmen jáne kvazımemlekettik sektormen birlese jumys isteýi qajet. Osy jumystar nátıjeli oryndalsa, onda tsıfrlandyrý sharalary 2-5 jylda jemisin beredi.
«Sonymen qatar, aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etpeı, densaýlyq saqtaý salasyn tsıfrlandyrý múmkin emes. Máselen, tulǵaǵa qatysty jeke derekter, medıtsınalyq qupııa sııaqty máselelerdi umytpaǵan jón. Sondyqtan bul máselelerge barynsha kóńil bólip, tsıfrlandyrýdyń ózi ǵana emes, sonymen birge qazaqstandyqtardyń medıtsınalyq derekterin retteý men qorǵaý jóninde birqatar jumys júrgizý kerek», - deıdi Oljas Satıev.
Taǵy bir ІT salasynyń sarapshysy Tahır Asanov bolsa, Densaýlyq saqtaý salasyn tsıfrlandyrýǵa kedergi bolyp otyrǵan jemqorlyq máselesi ekenin aıtty.
«Densaýlyq saqtaý salasyn tsıfrlandyrýdy alǵa jyljytýǵa tosqaýyl bolyp otyrǵan basty faktorlardyń biri – jemqorlyq máselesi. Atap aıtqanda, qajettiligi joq sandyq júıelerge bostan bos qarjy jumsaý.
Sondaı-aq, qazirgi kezeńde qandaı da bir memlekettik organdy tsıfrlandyrýǵa baǵyttalǵan aqparattyq júıeniń artynda bir kompanııanyń múddesi turatyny jasyryn emes. Al, memlekettik organ olar ázirlegen júıelerdi satyp almasa, onda ol kompanııalar qarjysyz qalady. Osy atalǵan máselelerdiń barlyǵy memlekettik organdy tsıfrlandyrýǵa kedergi bolyp otyr», - deıdi Digital Uly Dala platformasynyń mamany Tahır Asanov.
Tahır Asanovtyń aıtýynsha, bul jumystarmen tek Tsıfrlyq damý mınıstrligi aınalyspaıdy. Atalǵan sharalarǵa ár mınıstrliktegi tsıfrlandyrýǵa jaýapty vıtse-mınıstrler atsalysýy tıis.
«Qazirgi kezde barlyq mınıstrlikterde tsıfrlandyrýǵa jaýapty vıtse-mınıstrler bar. Olar tsıfrlandyrýdy iske asyrýǵa mindetti. Degenmen bizdiń eldiń adamdary bul salany tek Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligimen ǵana baılanystyrady. Alaıda, bul mınıstrlik barlyq mınıstrlikke jaýap bere almaıdy. Oǵan olardyń ýákilettiligi jetpeıdi. Iá, árıne mınıstrlik osy salada ýákiletti organ bolǵandyqtan, kez-kelgen memlekettik organǵa qoldaý kórsetýge daıyn. Dese de ár salanyń óziniń erekshelikteri bar.
Budan bólek, ózderińiz kórip turǵyndaı barsha elde tsıfrlandyrýdy úzdiksiz júzege asyrý úshin olardyń aldynda budan basqa da aýqymdy mindetter tur. Meniń oıymsha, Tsıfrlyq damý mınıstri densaýlyq saqtaý salasyn tsıfrlandyrýǵa qatysty jaýapkershilikti onda bolyp jatqan kelneńsizdikterge qatysty óz moınyna alýǵa týra keldi. Al, Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń ózdiginen sheshim qabyldaýǵa dáti barmaı otyr dep oılaımyn», - dep máselelerge toqtaldy sarapshy.
Eske sala ketıik, Prezıdent Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Densaýlyq saqtaý júıesin tsıfrlandyrý baıaý júrgizilip jatqanyn aıtyp, vedomstvony synǵa alǵan edi.
