DDU: Álemde KVI juqtyrǵandar sany azaıyp, qatań shekteý sharalary alynyp jatyr
Koronavırýs juqtyrǵandar sany 20 mıllıonnan asqan memleketter qataryna AQSh, Úndistan jáne Brazılııa kiredi. Sonyń ishinde, AQSh vırýs juqtyrǵandar men qaıtys bolǵandar sany boıynsha áli kósh basynda tur.
DDU-nyń dereginshe, álem boıynsha qańtardyń tek sońǵy aptasynda tirkelgender sany 22 mln-nan asqan. Bul jalpy pandemııa kezindegi juqtyrý sany boıynsha eń joǵary kórsetkish bolyp otyr. Al aqpan aıynan bastap koronavırýs ınfektsııasyn juqtyrǵandar sanynyń tómendegeni baıqalǵan.
Jappaı vaktsınalaý Eýropa elderine birqatar koronavırýstyq shekteýdi alyp tastaýǵa múmkindik berýde. Sonyń ishinde, Aýstrııa, Shveıtsarııa jáne Germanııa memleketteri shekteý sharalaryn jeńildetýdi josparlap otyr. Al Ulybrıtanııada koronavırýspen aýrýhanaǵa túsken naýqastar sany azaıyp keledi.
Halqynyń kópshiligi vaktsınalanǵan Eýropa elderi qatań koronavırýs shekteýlerinen bas tartýǵa sheshim qabyldady. 17 aqpannan bastap Shveıtsarııada dúkenge, teatrǵa nemese meıramhanaǵa medıtsınalyq maskasyz kirýge bolady. Betperde taǵý talaby qoǵamdyq kólikterde, sondaı-aq bankterde, sýpermarketterde, dárihanalarda jáne poshta bólimshelerinde qoldanylady. Basqa jerlerde bul tek usynys retinde qalady. Sondaı-aq bul elde búginnen bastap «kovıd kýáligi» talap etilmeıdi. Alaıda, bılik bul erejeler kúzde sýyq tııý maýsymynda qaıtadan kúshine enýi ábden múmkin ekenin eskertedi.
Germanııa koronavırýsqa qarsyshekteý sharalaryn kezeń-kezeńimen alyp tastaýǵa daıyndalýda. Shekteýlerdiń kópshiligi shamamen bir aıdan keıin, ıaǵnı 20 naýryzda joıylady dep josparlanyp otyr. Elde negizgi erejeler mindetti bolyp qalady. Olar - betperde kııý, áleýmettik qashyqtyqty saqtaý erejeleri. Alaıda, buqaralyq is-sharalar, sonyń ishinde fýtbol matchtary, kontsertter jáne dostarmen kezdesý sııaqty jıyndarǵa jınalatyn adamdar sanyna shekteý qoıylmaıdy. Qazirgi tańda bul elde kezdesý jıyndarǵa maksımaldy 10 adam jınalýyna ruqsat berilgen.
Aýstrııada barlyq shekteý sharasy 5 naýryzdan bastap alyp tastaý josparlanyp otyr. Túnde kafeler men meıramhanalardyń jumysyna tyıym salynbaıdy, qoǵamdyq oryndarda tamaqtana berýge bolady. Komendanttyq saǵat ta alyp tastalynady. Betperde taǵý talaby qoǵamdyq kólikterde, sondaı-aq bankterde, sýpermarketterde, dárihanalarda jáne poshta bólimshelerinde qoldanylady.
AQSh-tyń densaýlyq saqtaý uıymy «omıkron» shtamymen baılanysty jaǵdaılar sany azaıyp jatqandyqtan, COVID-19 pandemııasynyń kelesi kezeńine daıyndalyp jatyr. Agenttiktiń málimetinshe, mundaı sheshim AQSh-tyń kóptegen shtattary COVID-19 shekteýlerin jeńildete bastaǵannan keıin qabyldanǵan. CDC málimetteri boıynsha, koronavırýs juqtyrý deregi aldyńǵy aptamen salystyrǵanda 40%-ǵa, aýrýhanaǵa túskenderdiń ortasha sany 28%-ǵa, al qaıtys bolǵandardyń ortasha sany 9%-ǵa tómendegen.
Ulybrıtanııada da koronavırýspen aýrýhanaǵa túsken naýqastar sany azaıǵan. Sońǵy 24 saǵatta 54,000-nan astam jańa jaǵdaı tirkelgen, bul ótken aptamen salystyrǵanda 13%-ǵa az. Bul elde úkimet qosymsha sharalar engizýdi qarastyrmaıdy.
Afrıka elderi koronavırýsqa qarsy 29 mıllıon doza vaktsına alady. Kontınenttegi koronavırýstyq daǵdarys problemasyn EO elderiniń basshylary EO-Afrıka sammıtinde egjeı-tegjeıli talqylaıdy. Osylaısha, olar álemde vaktsınalaý deńgeıin arttyryp, elderge pandemııadan aman qalýǵa kómektesýdi josparlap otyr.
Izraılde koronavırýs tólqujattaryn joıý týraly sheshim qabyldandy. Aqpan aıynyń basynda Izraıl úkimeti koronavırýs aýrýynyń tómendeýi aıasynda kóptegen karantındik shekteýlerdiń joıylýyn qoldady. Izraılde karantın shekteýleriniń kópshiligi joıyldy. Endi el 1 naýryzdan bastap COVID-tólqujattaryn qoldanýdy toqtatady.
Álem elderinde vaktsınalaý qalaı júrip jatyr
«Our world in data» zertteý uıymynyń dereginshe, búginde álem halqynyń 61,9%-y COVID-19 vaktsınasynyń kem degende bir dozasyn aldy. Al dúnıejúzi boıynsha 10,42 mıllıard doza qoldanylǵan. Qazirgi tańda kúnine 30,92 mıllıon doza egiledi. Tabysy tómen elderdegi adamdardyń tek 10,6%-y ǵana kem degende bir dozany qabyldaǵan.
Tómendegi dıagrammada álem boıynsha vaktsınanyń tek birinshi dozasyn alǵandar men tolyqtaı vaktsınatsııalanǵan memleketterdiń derekteri paıyzben kórsetilgen.
Dıagrammaǵa kóz salsaq, álem boıynsha tolyqtaı vaktsına alǵan elderdiń alǵashqy úshtiginde Arab Ámirligi, Portýgalııa jáne Kýba memleketteri tur. Arab ámirliginde halyqtyń 99%-y vaktsınanyń alǵashqy dozasyn alsa, Portýgalııada - 95%-y, Kýbada halyqtyń 94%-yna birinshi dozasy egilgen.
Al halqynyń eń az bóligi vaktsına alǵan elder qataryna Afrıka elderi, atap aıtsaq Egıpet, Efıopııa jáne Nıgerııa kiredi.
Sondaı-aq joǵarydaǵy kestede COVID-19-ǵa qarsy kúndelikti egiletin vaktsına dozasynyń kórsetkishi berilgen. Dıagrammadan kúnine vaktsınanyń eń kóp dozasy salynatyn elder tizimin kórýge bolady. Alǵashqy úshtikte Úndistan, AQSh jáne Indonezııa memleketteri tur.
Qazaqstanda: elge kelgen azamattar PTR tapsyrýǵa mindettelmeıdi
Elimizde 18 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha, koronavırýs juqtyrǵan 39 556 adam (38 401 KVI+ jáne 1 155 KVI-) emdelip jatyr, onyń ishinde 5 269 naýqas statsıonarda, 34 287 naýqas ambýlatorııalyq deńgeıde em qabyldaýda.
Qazirgi tańda koronavırýsqa qarsy vaktsınanyń I komponentin 9 330 732 adam, II komponentin 8 915 188 adam saldyrdy. Óńirler boıynsha naqty derekter tómendegi kestede kórsetilgen. Vaktsınanyń eń kóp saldyrǵan óńir qatarynda Almaty qalasy men Túrkistan oblysy tur. Ondaǵy vaktsına alǵandar sany 1 mln-nan asady. Al Almaty oblysy men Shyǵys Qazaqstan oblysynda vaktsına alǵandar sany 1 mln-ǵa jýyqtaǵan.
Aıta keteıik, 17 aqpanda QR Premer-mınıstriniń orynbasary Eraly Toǵjanovtyń tóraǵalyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda koronavırýstyq ınfektsııanyń taralýyna jol bermeý jónindegi vedomstvoaralyq komıssııanyń otyrysy ótti. Jıynda VAK bıznes pen turǵyndarǵa qatysty shekteý sharalaryn jeńildetýdi maquldaǵan bolatyn.
Venera Jolamanqyzy
