Dári-dármektiń shekti baǵasy halyqtyń biraz aqshasyn únemdeıdi

ASTANA. QazAqparat - Elimizde dári-dármektiń baǵasy áli kúnge deıin durys rettelmeı keledi. Ony bir kóshede qatar turǵan dárihanalardyń baǵa aıyrmashylyǵynan da anyq baıqaýǵa bolady. Al kórshi eldermen salystyrǵanda, Qazaqstandaǵy medıtsıtsınalyq preparattardyń quny eki ese, tipti úsh ese qymbat bolyp tur. Sonyń saldarynan halyqtyń dári-dármekke jumsaıtyn aqshasy azaımaı otyr, kerisinshe, artyp keledi. Osyǵan baılanysty densaýlyq saqtaý mınıstrligi kelesi jyldan bastap medıtsınalyq preparattardyń shekti baǵasyn engizýdi kózdeıdi, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi. Alaıda ondaı shara otandyq kásiporyndardy tunshyqtyryp tastaýy ábden múmkin.

Búginde qazaqstandyqtar jyl saıyn dári-dármekke qyrýar qarjysyn jumsaıdy. Onyń kólemi bıýdjetten bólinetin aqshadan da artyq bolyp tur. Máselen, ótken jyly elimizdiń farmatsevtıkalyq naryǵynda aqshanyń aınylymy 458 mlrd teńgeni qurasa, sonyń 60 paıyzy, naqty aıtsaq, 277 mlrd teńgesi - halyqtyń qaltasynan shyqqan aqsha. Qalǵan 181,2 mlrd teńge - bıýdjettiń aqshasy, oǵan halyqqa tegin beriletin dáriler satyp alynady. QR Densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanovtyń aıtýynsha, qazirgi kezde aımaqtarda bıýdjettiń aqshasyna bir preparat ártúrli baǵamen satyp alynady. Sebebi onyń shekti quny belgilenbegen. Al ol preparatty bir baǵamen satyp alsa, salyq tóleýshilerdiń biraz aqshasyn únemdeýge bolatyn edi. «Mysal retinde aıtaıyn, arterıaldy gıpertenzııany emdeýge arnalǵan «Enalaprıl» degen preparatty oblystar 100-240 teńgege satyp alypty. Alaıda ony 60 teńgege de tabýǵa bolady. Demek, bir preparattyń ózi bıýdjet qarjysynyń biraz bóligin únemdeýge múmkindik berip otyr», - deıdi Eljan Amantaıuly.

Bıýdjet aqshasy sondaı mólsherde únemdelse, sóz joq, halyqtyń óz qaltasynan shyǵaryp jatqan shyǵyndaryn da ájeptáýir azaıtýǵa bolady. Sebebi búginde bir qalada ornalasqan dárixanalardyń baǵa aıyrmashylyǵy 20-30 protsentke deıin jetip jatady. Al naqty bir dári-dármektiń tapshylyǵy týyndasa, ústeme baǵa 200 protsentke ósip ketedi. Osynyń ózi dári-dármek saýdasyndaǵy spekýlıatıvti áreketterdiń qyzyp turǵanyn kórsetse kerek. Ol ol ma, bizdegi dári-dármektiń baǵasy kórshi Reseıden eki ese qymbat. Mysaly, dıabetke qarsy preparattyń baǵasy Orynborda 8 500 teńge bolsa, Aqtóbede onyń baǵasy 17 myń teńgege deıin barady. Osy saladaǵy sheteldiń iri kompanııalary bolsa, báskelestik pen etıkalyq normalardy ysyryp qoıyp, óz preparattaryn dárigerler arqyly tyqpalap jatady. Al dáriger aıtqannan keıin naýqas preparattyń baǵasyna qaramaıdy da, tezirek emdelýdiń qamyn oılap, bar jıǵan-tergenin bere salady. Dárixanalar bolsa, preparattardy qaı baǵamen satatyndaryn ózderi sheship jatady. Sol sebepti búginde zań júzinde medıtsınalyq preparattardyń shekti baǵasyn ornatqan mańyzdy.

QR Densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanovtyń sózine qaraǵanda, shekti baǵany engizý kezinde dál sol preparattardyń sheteldegi baǵasy da eskeriledi. Budan bólek, dári-dármek shyǵarýshy kompanııalarynyń baǵalary da tirkeledi. Qazirgi kezde ondaı aqparattyq júıe bar. Aldaǵy ýaqytta oǵan barlyq kompanııalar tirkelýge mindettelmekshi. «Osylaısha, biz medıtsınalyq preparattardy shyǵarýshy kompanııalardyń baǵasyn bilip otyramyz. Sonyń negizinde dıstrıbıýtorlarǵa tıesili shekti aqyny belgileýge múmkindik bar. Buny iske asyra alsaq, dári-dármektiń baǵasy da arzandaıdy. Budan bólek, mınıstrlik dári-dármekterdi satýdyń etıkalyq erejelerin ázirlep qoıdy. Sebebi búginde kompanııalardyń birazy óz ónimderin etıkalyq normalarǵa saı kelmeıtin ádis-tásilder arqyly satyp otyrady. Sonyń saldarynan patsıentter biraz aqshaǵa shyǵyndalyp jatady», - deıdi Birtanov.

Álbette, dári-dármekterdiń shekti baǵasyn engizgen durys. Alaıda osy sharanyń taǵy bir keleńsiz tusy bar sııaqty. «Atameken» ulttyq kásipkerler palatasy tóraǵasynyń orynbasary Nurjan Áltaevtyń aıtýynsha, qazirgi kezde farmatsevtıkalyq preparattar naryǵynda ónimniń tek 11 paıyzy ǵana otandyq kásiporyndarǵa tıesili. Qalǵan bóligi syrttan keledi. «Endi, shekti baǵany engizse, aldymen otandyq kásiporyndar baqylaýǵa alynady degen qaýip bar. Densaýlyq saqtaý mınıstrligi sheteldik kompanııalardyń baǵalaryn retteı almaıdy. Máselen, «Bıgfarma»  sııaqty iri kompanııalar óz baǵasynyń qalaı qurylatynyn aıtpaıdy da. Qazirgi kezde dál osy ımporttyq dári-dármekterdiń baǵasy ósip otyr. Al otandyq preparattardyń baǵasy áldeqaıda tómen bolyp tur. Sondyqtan qosymsha baqylaý sharalary otandyq kásiporyndardyń jaǵdaıyn qıyndatyp jiberýi ábden múmkin» , - deıdi Nurjan Baýyrjanuly.

Kásipkerlerdi alańdatyp otyrǵan taǵy bir másele, shekti baǵaǵa qatysty zań jobasyn qyrkúıekte Parlamenttiń qaraýyna engizý josparlanyp otyr. Demek, jańa bastamany talqylaýǵa ýaqyt tyǵyz. Alaıda densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanov ol bastamany keńinen talqylaımyz dep otyr. Oǵan otandyq kásiporyndar da qatysady. «Jalpy, bul - álemdik tájirıbe. Sondyqtan biz ortaq bir sheshimge kelemiz de oılaımyn», - deıdi mınıstr myrza.

Sóz joq, dári-dármekterdiń shekti baǵasy xalyq úshin tıimdi. Sosyn kelesi jyldan bastap mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý aıasynda jumysshylar, ıaǵnı qarapaıym xalyq arnaıy qorǵa jarnalardy tóleı bastaıdy. Oǵan deıin baǵany rettep qoımasa, medıtsınalyq saqtandyrý aıasynda dári-dármekpen qamtamasyz etý qıynǵa soǵýy ábden múmkin. Mınıstrliktiń medsaqtandyrýdy keıinge shegerýi de sodan bolar.