Daǵdarys jaǵdaıynda Májilis pen máslıhat depýtattarynyń saılaýyn birge ótkizý ádil sheshim - QR OSK múshesi
- Marat Aldońǵaruly, qazirgi saılaý protsesiniń basty erekshelikteriniń biri Májilis pen máslıhattar saılaýyn birge ótkizý bolyp tabylady, bul jóninde ne aıtar edińiz?
- Ortalyq saılaý komıssııasynyń tóraǵasy Qýandyq Turǵanqulov 21 qańtarda Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi brıfıngte habarlaǵandaı, Qazaqstanǵa da áser etken álemdik ekonomıkalyq daǵdarys jaǵdaıynda Májilis depýtattary men máslıhattar depýtattarynyń saılaýyn birge ótkizý ádil negizdelgen sheshim bolyp tabylady. Bul saılaý naýqanyn ótkizý úshin bólingen bıýdjet qarajatynyń edáýir bóligin únemdeýge múmkindik beredi, al ol jalpy alǵanda shamamen 4,8 mlrd teńge.
Osy saılaýlardy birge ótkizý saılaý naýqanynyń depýtattyq korpýsty Parlamentte ǵana jańartýǵa múmkindik berip qoımaı, jergilikti jerde de, ol óńirlerdegi daǵdaryspen baılanysty problemalardy ońtaıly sheshýge múmkindik beretinimen de baılanysty.
- Saılaýǵa 112 elden baıqaýshy shaqyrý josparlanyp otyrǵany týraly habarlandy, bul jumys qazirgi ýaqytta qandaı kezeńde?
- Biz 112 el týraly aıtqanda, osy elderdiń árqaısysyn Qazaqstanǵa saılaýdy baıqaý úshin shaqyramyz degendi bildirmeıdi. Áńgime EQYU, TMD, Eýropa Keńesi jáne basqa da memleketaralyq uıymdardyń músheleri bolyp tabylatyn elderdiń sany jaıly bolyp otyr. Mysaly, EQYU-ǵa 57 memleket, TMD-ǵa - 11 memleket múshe bolyp tabylady jáne uıymdar sapynda elder bar. Osy memleketterdi qossa, 112 el bolyp shyǵady, olardyń ókilderi osy halyqaralyq uıymdardyń mıssııalary quramynda qatysady. Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń jelisi boıynsha 11 halyqaralyq uıymǵa shaqyrý jiberilgeni belgili, olar ózderine múshe memleketterge Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy saılaýdy halyqaralyq baıqaýǵa qatysý úshin shaqyrýlar jiberetin bolady.
- Saılaýshylar tizimderin jasaý boıynsha jumys qalaı júrgiziletin bolady jáne onyń barlyǵyn kim qadaǵalaıdy jáne bizdiń elimizde jalpy saılaýshylardyń sany qansha?
- Árbir saılaý ýchaskesi boıynsha naqty saılaýshylar tizimderin qurý saılaý naýqanynyń basty mindetteriniń biri bolyp tabylady.
Saılaýshylar tizilimine sáıkes eldegi saılaýshylar sany 2016 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha 9 mıllıon 792 myń adamdy quraıdy.
Jergilikti atqarýshy organdar - ákimdikter jasalatyn saılaýshylar tizimderiniń durystyǵy úshin jaýapty. Bekitilgen kúntizbelik josparǵa sáıkes olar tizimderdi saılaý komıssııalaryna aǵymdaǵy jylǵy 28 aqpanǵa deıin tapsyrady, al 4 naýryzdan bastap azamattarǵa óz saılaý ýchaskelerine kelip, saılaýshylar tizimderinen ózi týraly derekterdi teksere alý múmkindigi beriledi. Bul rette, saılaýshylar tizimderin tekserý úzdiksiz protsess sanalady. Saılaýshylar tizimderin tolyqtyrý daýys berý kúni de oryn alýy múmkin. Saılaýshylar tizimderin jalpy qadaǵalaýdy Ortsaılaýkom men saılaý komıssııalary júzege asyrady.
- Depýtattyqqa kandıdattardy tirkeýdiń erejeleri qandaı?
- Qazaqstan Respýblıkasy máslıhattary depýtattyǵyna kandıdat retinde tirkelý úshin Konstıtýtsııa men Saılaý týraly Konstıtýtsııalyq zańda qoıylatyn kelesi talaptarǵa sáıkes bolýy qajet: Qazaqstan Respýblıkasynyń 20 jasqa tolǵan azamaty bolýy; onyń daýysqa túsýge kelisimi ne/nemese nıeti týraly ótinish berýi; jergilikti atqarýshy organdardyń shotyna eń tómengi jalaqynyń bes eselengen mólsherinde, ıaǵnı 114 295 teńge saılaý jarnasyn engizýi; kandıdat pen onyń jubaıy (zaıyby) 2016 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha salyq organdaryna tabysy men múlki týraly deklaratsııalardy tapsyrýy qajet.
2016 jylǵy 23 aqpanǵa deıin okrýgtik saılaý komıssııalary tirkeý júrgizedi.
Eger kandıdat qoǵamdyq birlestikten usynylǵan bolsa, onda ol qoǵamdyq birlestiktiń joǵary organynyń, osy qoǵamdyq birlestiktiń ádilet organdarynda tirkelgeni týraly qujattyń kóshirmesi tirkele otyryp, kandıdat usyný jónindegi otyrysy hattamasynyń úzindisin; onyń daýysqa túsýge kelisimi týraly ótinishin; ómirbaıandyq derekterin; onyń jáne jubaıynyń (zaıybynyń) tabysy men múlki týraly deklaratsııalardy tapsyrǵany týraly salyq organynyń anyqtamasyn; onyń saılaý jarnasyn engizgenin rastaıtyn qujatty tapsyrýy qajet.
Eger kandıdat ózin-ózi usynǵan bolyp tabylsa, onda ol kandıdat bolyp daýysqa túsý nıeti týraly ótinishti; óziniń ómirbaıandyq derekterin; óziniń jáne jubaıynyń (zaıybynyń) tabysy men múlki týraly deklaratsııa tapsyrǵany týraly salyq organynyń anyqtamasyn; onyń saılaý jarnasyn engizgenin rastaıtyn qujatty tapsyrýy qajet.
Máslıhattar depýtattyǵyna kandıdatty tirkeý faktisi okrýgtik saılaý komıssııasynyń hattamasymen resimdeledi jáne kandıdatqa kýálik beriledi.
- Azamattardyń saılaýǵa belsendi qatysýyn yntalandyrý úshin qandaı jumys atqarylatyn bolady?
- Respýblıka azamattaryn saılaýǵa qatysý týraly aqparattandyrý respýblıka boıynsha keń aýqymdy jáne úılesimdi túrde ótkizilýde. Ol buqaralyq aqparat quraldary arqyly júrgiziledi: telearna, radıo, gazetter, jýrnaldar, sondaı-aq Internet jelisi.
Respýblıka boıynsha azamattardy aldaǵy 2016 jylǵy 20 naýryzdaǵy saılaý týraly aqparattandyratyn 700-den astam bılbord ornatyldy, telearnalar men radıoda 50-den astam túrli beınerolıkter men aqparattyq sýretter jarııalandy.
Kún saıyn QR OSK-niń resmı Internet-resýrsynda jańalyqqa siltemeler men aldaǵy saılaý naýqanyn, ony ázirleý men ótkizý týraly aqparat ornalastyrylýda.
Sonymen qatar, 22 qańtarda QR OSK barlyq saılaý protsesine qatysýshylarǵa saılaýshylar tizimderine azamattardy engizý úshin negizderdi, esepten shyǵarý kýálikterin berý tártibin, sondaı-aq «úıde» daýys berýdi uıymdastyrý rásimin túsindiretin úndeý qabyldady. Qazirgi ýaqytta barlyq óńirlerde saılaý ýchaskeleriniń shekaralary men ýchaskelik saılaý komıssııalarynyń quramdary týraly jergilikti baspasózde habarlardy jarııalaý aıaqtaldy.
